poirrié
KIMM Indische spekkoek
gie wipte Aardeman uit de sado, gaf
de koetsier een flinke fooi een offer
voor het geluk, dat hij kreeg toege
worpen. Toegeworpen, was de juiste
uitdrukking voor de manier waarop hij
dit bericht had vernomen Al zijn zor
gen waren vergeten, ook die over zijn
vrouw. Hij had werk te doen Hij zou
het door de Japanners verwaarloosde
gebied proberen op te bouwen. Hij
zou proberen er een oase van rust en
orde te scheppen temidden van de
zorgelijke ontwikkelingen op Java. Die
gaven hem toch een bitter gevoel. Dat
en de manier waarop hij ineens tot zijn
functie was gekomen.
Het gezagsvacuüm na de Japanse ca
pitulatie, voordat er een geordend Ne.
derlands-lndisch bestuur was geves
tigd, was onmiddellijk uitgebuit door
allerlei subversieve elementen Er wa
ren figuren te over die hun haat en
wrok kwijt wilden, vooral na de af
schuwelijke anti-propaganda van de
Japanners. Aardeman was absoluut van
mening dat de Nederlandse regering de
enige rechtmatige was in dit Overzee
se gebiedsdeel van het Koninkrijk der
.Nederlanden. Het woord "kolonie"
was als besmet, te vergelijken met uit
buiting en rechtsverkrachting, allang
veranderd in "Overzeese gebiedsde
len". Tenminste, zo dacht de doorsnee
Hollander, die nooit enige belangstel
ling had getoond voor dit "apenland",
zoals het werd genoemd Indië moest
zo gauw mogelijk vrij, merdeka Met
de eenzijdige onafhankelijkheidsverkla
ring van Indonësië door Japan was er
een precedent geschapen, dat alle
rechtzinnige bedoelingen van de rege
ring de bodem intrapte. Het moment
van afkondiging was natuurlijk zeer
gunstig gekozen.
Het hotel was koel na de middaghitte
buiten. Aardeman verfriste zich en
ging aan tafel. Zijn vrouw Hij zou zijn
vrouw direkt waarschuwen. Jammer,
dat zij dit niet kon meemaken. Maar
wat het zwaarst is
In zijn hotelkamer, waar de luiken wa
ren gesloten tegen de felle hitte, dook
hij in zijn paperassen. Hij had geen
lust in de traditionele middagdut. Daar
was hij te gespannen voor. Wat wist
hij van de Riouw Archipel? Ook een
groot deel van Sumatra behoorde tot
het ressort nu zijn ressort - namelijk
Siak tussen Tandjung Oengka aan
de monding van de Kampar en Tan
djung Laboe en Indragiri (Rengat) be
hoorde ertoe. Het kustgedeelte be
stond veelal uit onbewoonbaar moe-
rasland. Hij had bij geruchte vernomen,
dat het rommelde in Rengat. De repoe-
bliek zat daar ook al te wroeten. Indra
giri scheen in republikeinse handen te
zijn en ook dat gedeelte van de Riouw,
dat op het vasteland van Sumatra lag.
Hij dacht terug aan het gesprek met
Van Brakel. Zuur voor de resident om
zo te moeten verdwijnen. Schandalig
om iemand op die manier te behan
delen. Een man met de Oranje Nassau
en de Nederlandse Leeuw. Dat was
toch het toppunt. Waar was het fat
soen gebleven na deze stinkende oor
log? Opstandelingen, die hun zin kre
gen, moordenaars die zich vrijheids
vechters noemden, anarchisten die
Europeanen gijzelden en als helden
werden beschouwd. De onbeschoft
heid en de aanmatiging van de Japan
ners waren voor het volk een slecht
voorbeeld geweest.
Een klop op zijn hotelkamerdeur rukte
Aardeman uit zijn overpeinzingen.
"Binnen
Het was een hotelbediende met thee.
Pas nu merkte hij dat de zon buiten al
ging zakken en zijn vurige gloed tot
oranje licht was getemperd. Een suize
lend koeltje kwam binnenwaaien. Thee
met citroen en zowaar koekjes. Hij
trok de kree op en liet de zon binnen-
schijnen. Resident van Riouw Hij zou
een nieuw pak nodig hebben, want de
tjawat waarmee hij uit het kamp was
gekomen, was intussen wel aangevuld
met een paar broeken en jassen (battle
dress), maar dat zou niet voldoende
zijn.
Aardeman schonk zijn theekop vol en
leunde terug in de rotan stoel. Jammer
dat vrouwlief er niet was. Zo is het
leven: het ontnam je je vrouw en het
gaf je de baton de maréchal ervoor
in de plaats. Op dat ogenblik voor
voelde hij de eenzaamheid van de man
aan de top
(wordt vervolgd)
Bij de 75e Rolls Royce wist ik al dat het
fout zou gaan."
DANSORKESTEN
EN JAZZ BANDS
IN NED.-INDIË 1922-1942
In de jaren '70 deed ik een poging tot
geschiedschrijving van de Indische
dans- en jazzorkesten. Dat verhaal
werd in afleveringen gepubliceerd in
drie jaargangen van het Bredase jazz-
blad "Chronicle" en het werd geïllus
treerd met de originele bandfoto's uit
de jaren '20 en '30.
Ik wil nu proberen dit stuk Indische
cultuurgeschiedenis als boekwerk uit
gegeven te krijgen Het (eventuele)
boek vertelt over de lotgevallen van
de Royal Jazzband, het Swimming Bath
Orchestra, de Batavia Syncopators,
de Black and White Band, Brown's
Sugar Babies, de Silver Kings en nog
andere groepen. Het zou eveneens
verlucht worden met de originele fo
to's en met afbeeldingen van memo
rabilia zoals oude programma's, blad
zijden van het Bataviase jazzblad
"Swing" e.d. De prijs zou mogelijk
ergens in de buurt van 35,kunnen
liggen.
De uitgever aan wie ik mijn werk heb
aangeboden vraagt allereerst naar de
verkoopbaarheid van een boek over
zo'n specialistisch onderwerp. Om
deze een idee te geven van de be
langstelling voor een uitgave als hier
bedoeld, vraag ik de lezers van "Moes
son" die serieus geïnteresseerd zijn,
dit per briefkaart of telefonisch te la
ten weten aan de redactie van Moes
son, Prins Mauritslaan 36, 2582 LS
Den Haag, tel. 070- 54 55 00.
Mijnerzijds doe ik al het mogelijke om
de herinnering aan de Indische jazz
musici levend te houden. Laat U op
uw beurt merken dat U dit initiatief
ondersteuntHeel hartelijk dank daar.
voor.
ALLARD MÖLLER
Meerakkers 9
5051 XM GOIRLE
TOEVALLIG OOK MOESSON
Toen we op de terugreis naar Holland
waren en ineens in Jakarta niet op de
passagierslijst bleken te staan, omdat
we onze confirmatie via de telex had
den geregeld, waren we ten einde
raad. Het was 's avonds laat, we had
den geen contant geld, geen onderdak,
ons vliegtuig was zonder ons vertrok
ken. Daar stonden we verloren en
doodop op een broeierig vliegveld.
Twee oude mensen uit Holland, die in
hetzelfde schuitje zaten, bladerden ze
nuwachtig in een ons onbekend blaad
je. Ze belden op naar een Guesthouse.
Het Garuda personeelslid bracht ons,
berooiden, die een halve dag eerder
nog de laatste rupia's hadden uitge
deeld, naar het keurige huis. Een ou
dere Indische dame deed open. We
waren welkom, ook zonder geld. Zelfs
werd ons geld geleend om het week
end door te komen. De naam van dat
blaadje was: MOESSON
ELS v. BEUKERING
Stort 21,op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98,
Amsterdam-Z. Tel. 020-62 84 61.
11
