Singapore
LAATSTE LUISTER (II)
zAngrelz^oelan
9
door Victoria Kaulbach en
Dr. J. J. C. H. van Waardenburg
Singapore, exotisch, Oosters, lag goud overgoten door de zon, toen Aardeman
deze legendarische stad in het vliegtuig naderde.
Singapore: een bijna achthoekig eiland, ten Noorden omgeven door het oerwoud
van Malakka, zinderend in de zon. Duidelijk was het kanaal ten Noorden van de
stad te zien en de rechte straten, die uitmondden op de diepe blauwe zee. Op
de rede wemelde het van schepen. Duidelijk waren de pakhuizen te onderschei
den. Huizen werden groter toen het vliegtuig daalde. Een groen park en eindelijk
de grote bons van de landing.
Aardeman werd afgehaald door een
jonge ambtenaar met een auto, waarop
met grote letters 'Resident van Riouw'
geschilderd was en naar het Kon. Pa-
ketvaart Mij gebouw Finlayson Green
gebracht. Singapore, volle straten,
Sikhs, die het verkeer regelden, Ma-
leiers, slanke Chinese meisjes en veel
Britse soldaten. Hij reed over brede
boulevards en langs vele exclusieve
winkeltjes, hoge gebouwen, dure shops
en hotels. Singapore - de stad van de
Leeuwen, stad van "big business" van
handel, welvaart, van Raffles en oor
logsschepen in de beroemde vrijhaven.
Op het eerste gezicht waren weinig
vernielingen te zien, maar ook Singa
pore had veel te lijden gehad van de
Japanse hiel. Het gaf Aardeman een
opwindend gevoel van een nieuw leven
en een nieuw begin, nu hij door deze
levendige wereldstad reed. Hij genoot,
's Avonds verkoelde de zeewind de
stad onder de fluwelen hemelkoepel.
Hij dwaalde door de Chinese buurt,
waar alle hemden en broeken aan
stokken uit het raam woeien. Hij wan
delde in de prachtig aangelegde tui
nen met veelsoortige bomen en bloe
men en groen. Met elk uur gleden in
deze gezegende vrijheid de weeën van
de doorstane kamptijd van hem af. Pas
hier drong goed tot hem door, dat hij
eindelijk vrij was. Dat hij kon gaan en
staan waar hij wilde. Hij kon naar het
hotel teruggaan, hij kon doorblijven
lopen. Hij kon een kop koffie kopen
of een glas whiskey drinken en alleen
al deze keuze deed hem genieten van
zijn herwonnen vrijheid I
Hij had direkt na aankomst zijn vrouw
in Medan getelegrafeerd en binnen 24
uur ontving hij antwoord, dat zij op
nieuw een malaria aanval had gehad
en dat de dokter had aangeraden met
het eerstvolgende transport mee te
reizen naar Holland. Zij had een dok
tersverklaring gekregen. In Medan kon
zij haar reis naar Holland bespreken
op de Sibajak, waarop nog plaats was.
Zieken, weduwen en wezen kregen
voorrang.
Sabang was een vuurproef voor zijn
vrouw geweest, verzwakt als zij was
na het kampleven in Bangkinang. Zijn
werk in Sabang, zijn interesse in de
opbouw van een nieuw bestuur had
den hem zijn dikke voeten doen ver
geten. Goede voeding, rust en regel
maat hadden hem eerder hersteld dan
hij had mogen verwachten. Hier in
Singapore voelde hij zich weer tot veel
in staat. Diezelfde avond verzond hij
een telegram naar Medan: "Goede
reis, volledig herstel. Houd mij op de
hoogte." Ja, zo is het leven! Dit was
de beste oplossing en wat het zwaarst
is - nietwaar
Het kantoor van de Resident van
Riouw, Van Brakel en zijn 15-tal amb
tenaren, lag aan de Battery Road. Het
was een gebouw dat door de autori
teiten van Singapore ter beschikking
van de resident was gesteld. De Ne
derlandse Regering had in Singapore
een consulaat Generaal en de Singa
porese autoriteiten hadden goed ge
vonden dat het bestuursapparaat van
Indië tijdelijk in de Leeuwenstad werd
gevestigd.
Krijgsgevangenen uit Burma. Siam en
elders, moesten worden ondergebracht
of op weg geholpen naar vrouw en
kinderen Onze Cunsul-Generaal Vi-
geveno, de latere ambassadeur in
Zweden, had de leiding van dit Con
sulaat-Generaal.
Toen Aardeman voor de eerste maal
de orchidee
voor Uw vensterbank.
Nu ook
VENUSSCHOENTJE
en andere soorten.
Dagelijks geopend van 10 - 5 uur,
ook op Zaterdag.
Orchideënkwekerij
D. J. Kloezeman
Karstraat 15, Bemmel (Betuwe)
einde A 15, driemaal rechtsaf
het kantoor binnenkwam, zag hij dat
alle bureaux al waren bezet. Logisch,
hij was hier pas enige maanden na de
bevrijding uit Sabang aangekomen. In
de ruime kamer stond in een hoek nog
een tafeltje onbezet met een stoel er
voor, een oud geval. De aanwezigen
werden hem door Mr. Veling, contro
leur 1e klasse B.B. voorgesteld en had
den zich daarna ijverig over hun pape
rassen gebogen. Het werd al warm die
ochtend. Rondkijkend zag Aardeman,
dat de hoge luiken half dicht getrok
ken waren tegen de komende hitte.
Hier zat hij dan, opgeroepen naar Sin
gapore en onzeker omtrent zijn toe
komst. Hij zou nu wel spoedig verne
men wat hij hier te doen had. Aarde
man was de jongste van de drie assis
tenten-resident, die hier wachtten op
een opdracht, een taak of de felbe
geerde promotie, ledereen zat te po
pelen en men keek elkaar tersluiks
aan, als men bij de Resident werd ont
boden. Dat maakte de mannen wat
wrevelig en stug en de onderlinge ver
houdingen licht gespannen.
Buiten begon het al aardig warm te
worden en Aardeman verschoof wat
op zijn zitmeubel. Van Brakel, die als
Resident van Riouw in Singapore re
sideerde, zat in hetzelfde kantoor in
een afgeschoten gedeelte van de be
schikbare ruimte aan een grote schrijf
tafel, iets comfortabeler dan zijn on
dergeschikten. Verwoed wierp Aarde
man zich op de stukken, die op zijn
tafel waren neergelegd. Juist wilde hij
een nieuw velletje pakken, toen de
oppasser naar hem toeliep en met een
beleefde buiging aankondigde dat de
Toean Besar Residèn hem wilde spre
ken.
Aardemans hart klopte iets vlugger dan
normaal. Hij rees ogenschijnlijk kalm
overeind, zag de felle lichtstralen door
de luiken van het raam en merkte hoe
zijn beide buren vluchtig en verstolen
opkeken van hun werk. Aardeman
werd dus ontboden bij de Resident I
Wat had dat te betekenen
Hij liep naar het afgeschoten gedeelte
en klopte tegen het beschot.
"Binnen I" klonk de stem van Van
Brakel, gedempt van achter de ge-
improviseerde deur. Toen hij het een
voudige kantoor binnentrad, werd hij
verwelkomd met een hartelijk: "Ha,
Aardeman I Hoe gaat het sinds onze
internering in Bangkinang?"
Van Brakel, een vijftiger in djas toe-
toep, stond op van achter zijn bureau
om hem de hand te schudden. Zijn
gezicht stond ernstig. Vóór de oorlog
was hij Resident van de Riouw Archi
pel geweest ook in Bangkinang ge
ïnterneerd en na de oorlog terugge
keerd op zijn post ingevolge beschik-
van de Gouverneur-Generaal.
Bij de nadering van de Japanners in
1942 was hij naar de vaste wal uitge
weken en had zijn personeel meege
nomen behalve de gezaghebber Par-
(lees verder volgende pagina)
