Wat verwacht U tijdens een koempoelan?
GOEDE MUZIEK
GUEST HOUSE PGI
Wij kunnen U die brengen: LIVE, OP TAPE OF MET DISCO-SHOW.
Krontjong, hawaii, country, pop, jazz tijdens uw feest
Neem contact op met: RIDOPEROS - Postbus 9078 - 3506 CC Utrecht
telefoon 030 -61 79 81.
mand had veel vertrouwen in de on
derneming.
Van Tuyll wist in 1850 voor zijn plan
nen te winnen John F. Loudon, die
goed in Indië bekend was en voor
herstel van gezondheid in Europa ver
toefde. Bij afwezigheid van Van Tuyll
zou Loudon, als vertegenwoordiger
van de Prins, dezelfde rechten hebben
als eerstgenoemde.
Voorafgaande aan een consessiever-
gunning werd nu door de Indische
Regering een geologisch onderzoek
van Billiton opgedragen aan de wis-
en natuurkundige Dr. J. H. Croockewit,
die in Indië belast was met natuur
kundige onderzoekingen. Na zijn on
derzoek ter plaatse concludeerde
Croockewit in een uitvoerig rapport,
dat "het zeker is: dat het eiland Billi
ton geen tinerts in zijn bodem bevat."
Wel was er een ertssoort gevonden
die op tinerts leek, maar die "volstrekt
geen tin in hare zamenstelling kan
bevatten." Het zou dit schijn-tin zijn,
waarop de vele geruchten over tin
erts op Billiton zou zijn gebaseerd.
Deze hoogst ongunstige conclusie be
vredigde Loudon niet. Hij had het ge
voel dat er iets aan het onderzoek
mankeerde. Hij meende dan ook te
genover de Prins niet verantwoord te
zijn als hij niet, vergezeld van een des
kundige, naar Billiton ging. Maar toen
Van Tuyll en Loudon te Batavia kwa
men, bleek het hun dat aldaar bijna
alle toonaangevende personen het oor
deel van Croockewit onderschreven:
in Billiton was geen tin. Ook was het
moeilijk in Indië een deskundige te
vinden. En toen men eindelijk een
geoloog, Dr. Schwaner, bereid vond
een hernieuwd onderzoek te verrich
ten en daarvoor de medewerking had
verkregen van de gouverneur-gene
raal Rochussen, overleed Schwaner
aan "kwaadaardige koortsen". Ten
slotte werd een nieuwe deskundige
gevonden in de ingenieur Cornelis de
Groot, waarna een expeditie kon wor
den samengesteld. Deze zou eerst
Banka aandoen om aldaar een door
de resident aan te wijzen ambtenaar
aan boord te nemen. Dit laatste in
verband met de eventuele schadeloos
stelling aan de bevolking te verlenen.
Op 14 juni arriveerde H.M.'s "Etna"
met de expeditie op de rede van Mun-
tok (Banka). Van Tuyll en Loudon
haastten zich hun opwachting te ma
ken bij de resident, maar werden zeer
onaangenaam getroffen door diens
houding. Hij weigerde namelijk alle
medewerking. Radend wat hiervan de
redenen waren, vermoedde men de
volgende:
- De heren hadden gezondigd tegen
de plaatselijke etikette, die voor
schreef de resident niet anders te
bezoeken dan uitgedost in zwart
lakense rok en broek met "sous
pieds".
- De antipathie in die tijd van tal van
ambtenaren in Indië tegen particu
liere exploitatie. De resident van
Banka vooral oordeelde de exploita
tie van Billiton in strijd met 's lands
belang.
In 1853 schreef hij aan de Gouverneur-
Generaal o.a.: "Naar mijn overtuiging
kan Billiton niet welvaren zonder Ban
ka te schaden." (Hierbij moet worden
bedacht, dat Banka al langer dan een
eeuw tin leverde in gouvernements
exploitatie.)
Na veel moeite gelukte het officiële
toestemming te krijgen, dat een admi
nistrateur van de rijks-tin-exploitatie op
Banka, Van Bloemen Waanders, de
expeditie naar Billiton zou vergezellen.
Deze bracht twee bekwame mijnwer
kers mee. Maar vóórdat men vertrok
gebeurde, wat in de archieven telkens
een "gelukkig toeval" wordt genoemd
en wat voor mij de aanleiding is ge
worden voor het schrijven van dit ver
haal. Loudon ontmoette de man die
een grote invloed zou hebben op de
toekomst der tinontginning op Billiton.
Puttend uit dagboeknotities verscheen
in 1883 een boekje van Loudon, waar-
EXPOSITIE
INDISCH FAMILIE ARCHIEF
Een indruk van wat in 14 jaar door het
Indisch Familie Archief bijeen is ge
bracht, kan worden gevormd door een
bezoek aan de expositie van het I.F.A.
die gehouden wordt tot en met 31 ja
nuari a.s. in de hal van het Rijksarchief
aan de Prins Willem Alexanderhof 20
te Den Haag. Het Rijksarchief is ge
legen achter Station Centraal en win
kelcentrum Babyion. Openingstijden
dagelijks van 09.00 tot 17.00 uur en
dinsdagavond van 18.30 tot 21.30 uur.
In 7 royale vitrines pronken o.m. In
dische familie-dossiers, oude acten en
documenten. Uiteraard kunnen tijdens
de expositie informaties worden inge
wonnen over het werk van het I.F.A.
en over familiedossiers.
EXPOSITIE EN STUDIEDAG
DJOJOBOJO
Onder de titel "Djojobojo, oorlog en
bezetting in Nederlands-lndië 1940-
1946" is in de grote zaal van het Na
tionaal Oorlogs- en Verzetsmuseum te
Overloon een tentoonstelling ingericht,
die een beeld wil geven van de be
volkingsgroepen die in kampen wer
den opgesloten en die inzicht wil ge
ven in de gevolgen van de oorlog en
de Japanse bezetting op die delen van
de bevolking die buiten de kampen
bleven.
Een grote hoeveelheid, vaak unieke en
uit ik aanhaal:
- "Wij hadden dienzelfden morgen
kennis gemaakt met de heer Kamp,
den vriendelijken havenmeester van
Muntok, die ons introduceerde in
de 'Sociëteit' De eenige perso
nen, die wij in dit gebouw aan
troffen, waren twee biljartspelende
leden. Terwijl wij naar hun spel
keken, kwam een van de twee naar
mij toe, en zeide mij, dat hij gehoord
had dat wij naar Billiton gingen en
hij gaarne met ons zou meegaan,
daar hij overtuigd was ons van veel
dienst te kunnen zijn, hij verlangde
voorshands geene bezoldiging, alleen
eene betrekking bij de onderneming,
wanneer deze mocht slagen.
Hij toonde ons tevens de beste ge
tuigschriften van zijn vorige chefs.
Dit flink aanbod beviel ons en wij
namen het aan. Hij vroeg en bekwam
van zijn chef, den heer Kamp, eene
maand verlof. Deze persoon was de
heer Den Dekker
(slot volgt)
indringende, foto's, voorwerpen, teke
ningen en affiches uit de periode 1940-
1946 zijn voor deze expositie bijeen
gebracht.
De tentoonstelling duurt tot en met
17 februari a.s. en is dagelijks te be
zichtigen van 10.00 tot 17.00 uur in
museum Overloon, Museumpark 1 te
Overloon, tel. 04788- 1250.
Hetzelfde museum organiseert op
woensdag 5 februari a.s. in het Ge
meenschapshuis te Overloon een
studiedag onder dezelfde titel als de
tentoonstelling. De lezingen hebben
als onderwerp de gevolgen van oorlog
en bezetting voor de verschillende be
volkingsgroepen. Na de lezingen zal
een forum plaatsvinden waar vragen
kunnen worden gesteld en discussie
kan plaatsvinden over de behandelde
thematiek. De kosten bedragen f 10,
incl. lunch.
Voor opgave en verdere informatie
kunt u contact opnemen met:
Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum
Museumpark 1, 5825 AM Overloon,
telefoon 04788- 1250.
(voorheen Wisma DGI)
Jl. Teuku Umar 17, Jakarta, tel.
342896.
U bevindt zich in het centrum
van de stad en in een "family"
sfeer.
19
