restaurant ken dedes
Afscheid van Doh
IJl r.
Javaanse traditie op Schiphol.
Destijds konden wij iedere ochtend rekenen op de komst van de tukang sajur
aan huis. Die ene keer echter, was een meisje met hem meegekomen. De piko-
lan op het voorerf neergezet, wachtte hij geduldig de komst van huisvrouw of
kokki af. Het meisje stond daarbij wat verloren, gekleed in een smoezelig veel
te wijde jurk, in de lengte reikend tot ver over de knietjes. Zij kon een jaar of
tien zijn. Het kind zou de dochter zijn uit het eerste huwelijk van zijn vrouw,
aldus de introductie van de groenteman.
Het werd tijd dat zij wat ging doen, vond haar stiefvader. Daarom moest zij maar
bij ons blijven om op de kleine sinjo te passen en met hem spelen. "Voortaan
zal zij hier iedere dag komen", besloot hij verder. Met wat eten en zakgeld zal
zij voor haar diensten voldoende beloond zijn. De man wachtte de mening van
de huisvrouw niet meer af. Hij zette zijn schouder onder de pikolan en ging met
zijn vracht groenten naar de buren, het. meisje bij ons achterlatend.
In afwachting van hetgeen verder met
haar zou gaan gebeuren, ging het kind
vol berusting zitten op de trap van
onze voorgalerij. Ons zoontje, in leef
tijd amper een jaar, had het vreemde
persoontje daar inmiddels ontdekt.
Met wankele stapjes had hij haar tot
op zekere afstand benaderd. Bij de
deurpost bleef hij staan om van die
veilige afstand het vreemde wezen te
bestuderen. Daarna waggelde hij weer
naar binnen om aan de hand van zijn
moeder terug te komen. Uiteindelijk
zat hij naast haar op de trap. Hij in
zijn brabbeltaaltje en zij vriendelijk
lachend, vol begrip knikkend, kwamen
tot een kennismaking die weldra
groeide tot wederzijdse genegenheid.
Na een korte aanwezigheid bij die
eerste contacten was de moeder over
tuigd dat Doh, een afkorting voor
gendoh (klein meisje), een goed en
betrouwbaar speelkameraadje voor
haar kind zou zijn. In die overtuiging
werd zij, naar later ook bleek, niet te
leurgesteld.
Doh voelde zich al gauw bij ons thuis.
Vroeg in de ochtend was zij er al en
laat in de middag moesten wij haar
zelfs wegsturen. Zij droeg betere kle
ren en haar schaterlach werd veel ge
hoord. Vele jaren bleef zij bij ons.
Als lid van onze vaste huishouding
voelde zij zich opgenomen in het
gezinsleven.
Ons zoontje noemde zich Tjin, zoals
hij zijn ware naam Edwin destijds uit
sprak. Door zijn dagelijkse omgang
met Doh drukte hij zich meer in het
Indonesisch uit, maar dan op zijn
wijze, zoals anas voor panas, noem
voor minoem of tjieng voor kentjieng.
Op zekere dag deelde Doh ons mede
dat zij de volgende dag ging trouwen.
Bij haar thuis hadden ze beslist dat
het voor haar goed was om maar
vroeg te trouwen. Waarschijnlijk van
wege dat vooruitzicht zei ze de hele
dag niets en leek ze gedeprimeerd.
Maar de volgende dag was Doh er
weer. Het viel ons op dat haar voor
tanden in rechte lijn waren gevijld.
Helaas was de scheiding enkele maan
den later toch een feit.
Toen kwam de dag dat Tjin en zijn
moeder voorgoed naar Holland zou
den vertrekken. Ik zou dan later vol
gen. Het afscheid van de huisbedien
den verliep uiterst emotioneel, want
aangenomen werd dat zij elkaar nooit
meer terug zouden zien. Na dat ver
trek meende ik het heel moeilijk te
hebben. Ik herinnerde mij de lege
woning waar je de sleutel in het slot
moest draaien om binnen te komen.
Geen begroeting Je hol klinkende
voetstappen en daar in de hoek van
de slaapkamer een paar kinderschoen
tjes en hangend aan de kapstok een
housecoat, vóór het vertrek nog ge
dragen en afgelegd. Dat alles deed
mij geen goed.
Maar daar was Doh ook nog die je
aandacht vroeg. Uit wanhoop wist zij
niet meer waar zij het zoeken moest.
Terwijl ik deze regels schrijf zie en
hoor ik haar nog in haar verdriet door
het vertrek van Tjin. De schokkende
schouders van het tengere lichaam als
zij weer een huilbui kreeg. Haar zacht
kreunend geween. De rood gezwollen
ogen naar mij opkijkend, wanhopig
smekend om hulp. "Waarom, o waar
om toch is Tjin weggegaan! Wanneer
komt hij weer terug? Zal ik hem nog
eens terug zien?" Ik was niet in staat
haar te troosten.
Nog een tijd hierna was Doh te vinden
daar waar ik ook werkzaam was. In
haar stil verdriet had Doh nog aan
dacht voor mijn welzijn. "Het huis is
nu door andere mensen bewoond.
Hoe gaat het nu met U? Wordt voor
U wel goed gezorgd?"
Men zegt dat de tijd wonden heelt.
Dat is zeker waar en dat kon ik slechts
voor onze Doh hopen en ook voor al
die andere gendohs waarmee velen
van ons destijds een band hebben
gehad. De wonden zouden geheeld
zijn, maar de herinnering doet die
weer schrijnen. Herinneringen ge
paard met diepe genegenheid voor
elkaar in het besef dat mensen in
staat zijn om zoveel van zich zelf te
geven.
J. F. BERKHOUDT
Geniet van de exotische sfeer en kies zo
vaak als u wilt uit zo'n 15 authentieke
javaanse gerechten in ons restaurant, waar
een boeiend uitzicht op het luchtverkeer
wordt geboden.
Prijs per persoon Dfl. 27,50
per kind tot 7 jaar Dfl. 13,75
Restaurant Ken Dedes is dagelijks geopend
van 12.00 tot 15.00 uur en van
17.00 tot 22.30 uur.
Reserveringen: 020- 15 21 50
Horeca Exploitatie Maatschappij Schiphol B.V.
3e verdieping Stationsgebouw
Luchthaven Schiphol
11
