BIJ DE VOORPLAAT
NEDERLANDERS OVER ZEE
Vooral Ralph heeft het laatste jaar
aanzienlijke steun in hem gehad bij het
werk voor het Geschiedkundig Eer
herstel. Verder was Van Leeuwen on
ze adviseur voor het Indisch Weten
schappelijk Instituut, technisch advi
seur bij "De Witte Brug" en maakte
hij deel uit van de redactie-commissie
van de Stichting Ivio voor het uitgeven
van de informatieve AO-boekjes. Hij
was de snelste lezer die ik ooit ge
kend heb, een boek van 300 pagina's
in een avond was een peuleschilletje
voor hem en dan miste hij er geen
zin van
70 Jaar, vitaal, aktief, gezond? Over
kwalen werd niet gesproken. Twee
maal per jaar met vakantie naar Span
je of Frankrijk. "Jij liever dan ik," zei
ik toen hij de laatste keer naar Spanje
vertrok. "Ik heb werk bij me," zei Van
Leeuwen. "Lekker lezen, corrigeren,
schrijven. En ik ben terug voor
de Jaarvergadering en het Moesson
feest." Ik zie hem nog de trap afgaan,
snel als altijd, met zijn sleutels ram
melend.
"De Javaan wordt toch mishandeld,"
riep hij. Zijn gewone afscheidswoord.
De eerste keer dat hij die Multatuli-
kreet slaakte was na een discussie
over het Grote Onbegrip van onze
media. Sindsdien vond hij het zo'n
mooie zin dat hij er elk bezoek mee
afsloot.
Van Leeuwen, een man uit duizenden,
een van de duizenden die onmisbaar
voor onze Indische Geschiedenis zijn
geweest en die nu niet meer zijn.
Het wordt beangstigend stil om ons
heen. Met Van Leeuwen zijn we een
belangrijke schakel kwijtgeraakt. Maar
wat hij nagelaten heeft, de herinnering
aan warme vriendschap, zijn wijsheid,
zijn behulpzaamheid is een rijkdom
die niet verloren zal gaan. Het is niet
onder woorden te brengen hoe we
het zullen missen dat Van Leeuwen
niet meer langs zal komen
LILIAN DUCELLE
CONTACT
"Dear Sir,
As the result of the advertisement in
your issue of 15-8-'85 in which I asked
for your help to locate my teacher,
father J. P. Peperzak I received many
letters from your readers (although
you did not print my name - just my
supervisor's name Dr. J. L. Wautier).
Finally I received a letter from Father
Peperzak himself and we have arrang
ed to meet this year.
For all your help and your reader's
attention I thank you very much I"
Yours truly
HENDRA SETIADI
Banque du sang,
Hopital Lariboisiere
Paris.
PUN
Ook doodsberichten hebben een be
paalde kracht. Sommige zijn zwak en
doen je weinig of niets. De meeste
zijn matig en ontlokken een "ach".
Dan komen de berichten die sterk zijn
en waar je even stil van wordt. Je gaat
zelfs naar de begrafenis. Tenslotte zijn
daar de enkele berichten die je schok
ken, enorm schokken. Het bericht van
het plotselinge overlijden van van
Th. A. van Leeuwen gaf die 220 volt.
Voor de meeste Moesson-lezers zal
de naam Van Leeuwen waarschijnlijk
niets zeggen en dus zijn doodsbericht
ook weinig. Neemt u echter gerust aan
dat zijn heengaan voor Tjalie Robin
son B.V. en voor redactie Moesson in
het bijzonder een enorme klap is.
Een klap die we - zo is het leven nu
eenmaal - wel te boven zullen komen,
maar daarna zal het toch niet meer
hetzelfde zijn. Met hem ging namelijk
een brok eerste generatie heen, vol
belezenheid, kennis, visie, integriteit
en vriendschap. Zulke mannen bestaan
bijna niet meer en nog even, dan zijn
zij er helemaal niet meer. Dan komen
er anderen op en achter het toneel,
maar die zijn van een andere lichting.
Van Leeuwen heeft Indië gekend, zijn
opleiding kreeg hij in de oude tijd en
de basis van zijn enorme kennis werd
in de oude tijd gelegd. Die know how
van die man die bepaald ook bij deze
tijd was, maakte Van Leeuwen van
zo'n onschatbare waarde. Maar vooral
ook omdat hij er was. Hij bestond.
Een man met een warm kloppend hart
voor Moesson.
Nu is en blijft die plaats achter de
schermen leeg. Dat die dag ooit ko
men moest, wist ik. Dat er nieuwe
tijden en nieuwe mensen zullen komen
weet ik. Maar dat met Van Leeuwen
het heengaan van de eerste generatie
op een meedogenloze manier opnieuw
geconcretiseerd is geworden, doet pijn
en zal pijn blijven doen.
RALPH BOEKHOLT
BIJZONDERE EXPOSITIE
De oorlog met Japan en de ellendige
kamptijd blijkt voor velen een nog
steeds niet verteerde zaak te zijn. Hoe
talrijk zijn zij die met kamp- en angst
syndromen zitten en daarvoor therapie
behoeven. Er zijn er die zelf in staat
zijn de depressie te boven te komen
en veelal zijn dat degenen die hun
creativiteitszin boven alles stellen.
Dat is het geval bij Barbara de Reus
die in gewone zeemlerenlappen meer
zag dan een poetsmiddel. Het (geha
vende) materiaal bracht haar tot het
componeren van beelden uit de kamp
tijd waarmee ze zich geestelijk be
vrijdde uit de beslotenheid van angst
en herinnering. Haar werk ontwikkelde
zich tot andere voorstellingen dan
oorlogsbeelden en werden kunstwer-
ken-in-zeemleer die een expositie ver
dienden.
I!lllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllll!lllllllllll!llll[||||||||||||||||||l|||||||!|||||||||||||||[||||||||||||||l||||||||||||||||||||
(Foto: R. L. Mellema)
Ze bevoeren met hun zeilschepen de
zeven wereldzeeën, haalden slaven en
specerijen. Ze veroverden gebieden
waar ze geen recht op hadden en
gingen in heb- en heerszucht voor.
Zo ging dat 4 eeuwen geleden. Maar
mensen veranderen met de tijd. Ook
Nederlanders over zee. Ze hielden op
met forten bouwen en schieten, bleven
wel in het land zitten dat ze bezet
hadden (zeg mij eens wie niet) en ze
gingen van lieverlee besturen over
zee. En ze deden dat wonderwel ver
bazend goed. Er werden huizen, kan
toren, scholen, fabrieken en bruggen
gebouwd. Er ontstonden vele soorten
leefgemeenschappen voor vele soor
ten nationaliteiten. Er werden niet al
leen bruggen gebouwd, maar ook
bruggen geslagen van vriendschap,
vertrouwen, genegenheid en begrip.
Er ging geen brug te ver.
De ijzeren bruggen over de ravijnen
hebben de jaren weerstaan als ze niet
opgeblazen werden door een idiote
vijand. De onzichtbare bruggen van
vriendschap en begrip zijn er ook nog
als ze niet weggekletst en geschreven
worden door een stel dwazen.
Deze brug op de foto van Mellema
heeft de veranderde tijden overleefd.
Hij is gerepareerd, opnieuw in de verf
gezet. Een stukje goede Nederlander
overzee. God bless his soul.
L.D.
minimum«wil
Wilt u kennismaken met het werk van
Barbara de Reus en met de essentie
ervan dan kan dat in:
Steenwijk:
Oudheidkamer aan de Markt. Van 28
jan. - 4 april '86. Dinsd. t/m vrijd. van
10.00-12.00 en van 14.00-17.00 uur.
Brielle:
Waaggebouw. Van 25 april t/m 31 mei
'86. Maand, en dinsd. 09.00- 12.00 en
13.00- 17.00 uur. Woensd. t/m zaterd.
van 09.00 - 17.00 uur.
Bilthoven:
Medisch Centrum Berg en Bos: Van
10 aug. - 15 sept. '86., polikliniek: ma.
t/m vrijd. 08.00- 17.00 uur, gangen:
doorlopend van 08.00 - 20.00 uur.
N.B. Hier worden niet de allerschok
kendste collages getoond.
Nijmegen:
Nationale Herdenkingsdag op 15 aug.
'86 in het Concertgebouw "de Vere
niging", van 11.30 - 18.00 uur.
3
