Comité Geschiedkundig Eerherstel
Nederlands-lndië
BIJ DE VOORPLAAT
KUNST
De wachtkamer van mijn dokter is de plaats waar mijn kennis van kunst en
cultuur een belangrijke "sedot" krijgt. Zo nam ik vanochtend een tijdschrift ter
hand dat mij volledig op de hoogte bracht van het leven en werken van de
Amerikaans-Bulgaarse kunstenaar Christo. U kent zijn werk misschien beter
dan ik, het is die man die van alles inpakt, kerken, bruggen, gebouwen, kilo
meters lange vaandels van nylon en plastic de woestijn inslingert. Wat hem
kunstenaar maakt is dat hij pers en televisie meekrijgt, publiciteit van hier tot
gunder.
Nu is hij op het lumineuze idee ge
komen 11 eilandjes in de baai van
Florida "in te pakken" in roze plastic.
Een stuk of 5 liggen al klaar, u weet
niet wat u ziet. Mooie groene plekjes
in zee omzoomd met honderdduizen
den meters felroze plastic stof, vast
gehouden door roze nylon balken. En
geld dat het kost 3,5 miljoen dollar
en verpest dat die eilandjes zijn
Gelukkig niet voor goed, een paar
weken maar mag de hele wereld er
naar kijken (vanuit helicopter of vlieg
tuig) en dan gaat Christo BV (tegen
woordig brengen kunstenaars hun ac
tiviteiten onder in een BV. Ik ken in
Den Haag een tante die het ook doet)
met een andere ploeg aan het oprui
men. Grootschalig ondernemerschap,
noem je dat. Het brengt werk voor
velen en levert Christo een roze Rolls
op.
Dan kom ik thuis van de dokter en dan
vind ik op mijn bureau dit plaatje van
een kamponghuisje met alles er op,
er aan en er voor waar ik iets bij moet
schrijven. In mijn herinnering ligt nog
duidelijk het beeld van die wonder
mooie film van Henk en Ank Muller
"Tussen gisteren en morgen" over het
leven in een kleine desa in het Amba-
rawa'se. De boodschap die de film
inhield, namelijk aantonen dat het le
ven van de eenvoudige landman een
erbarmelijk schraal leventje is zonder
toekomst is aan mij voorbijgegaan.
Ik bleef hangen aan het herkenbare,
het vlekkeloze begrip "eenvoud".
Maar eenvoud is in deze tijd synoniem
aan armoede en tekortkoming. Die
desa mensen kwamen ook tekort, ze
hadden geen televisie, video, werke
loosheiduitkering en ziekenfondsvoor
zieningen. Ze leefden net als desa-
mensen honderd jaar geleden ook al
zong het kleine meisje de nieuwste
tophit. Het "niet verlangen" zou suc
cessievelijk moeten overgaan in "ver
langen" om dan te moeten omslaan
in "eisen".
Eisen van wie? Een overheid die zo
ver afstaat van de behoeften en wen
sen van de kleine man op het land.
Ik kon me wel voor mijn kop slaan,
maar die film, zo teder, zo haloes, zo
met hart en ziel gemaakt door twee
Indische jongelui, ze hebben alleen
maar gemaakt dat ik me moest af
vragen wat er met ons gebeurd is
sinds we waterleiding en elektriciteit
kregen? En uiteindelijk toch AOW,
WAO of WW?
U ziet het, mijn culturele en vooral
sociale ontwikkeling laat schandelijk
veel te wensen over. Mijnheer Christo
zou zeggen: Inpakken in geel plastic,
klapperbomen ook. En wegwezen. En
jij ook, stomme
L.D.
il!illlllll!lllllllllllllllllllll!|l||i:i!lli;illllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllN
Aan de pleidooien zal het niet liggen.
In het proces van het Comité Geschiedkundig Eerherstel
Nederlands Indië tegen de Staat der Nederlanden zijn op
5 maart j.l. pleidooien gehouden voor de Arrondissements
rechtbank te Den Haag. De rechtbank zal op vrijdag 18
april a.s. uitspraak doen en tot dan is het gewoon afwach
ten, al is de verleiding tot speculeren over het vonnis erg
groot.
Het pleidooi dat namens het comité door mr. L. van Heijnin-
gen werd gehouden, en dat ruim anderhalf uur duurde, was
bepaald indrukwekkend. Vanuit historisch perspectief gaf
hij aan dat het onjuist is dat de overheid zelf geschiedenis
laat schrijven en dat wanneer de overheid zich toch daar
mee bezig gaat houden - zoals met de boeken van dr. L.
de Jong - op de Staat een bijzondere zorgvuldigheidsplicht
rust.
De korte vertogen van de comité-leden R. F. G. Boekholt
en mr. L. W. Ch. de Bruijn (oud B.B.-ambtenaar en thans
bestuurslid van de Indische Pensioenbond) moesten de
rechtbank ervan overtuigen dat officiële geschiedschrijving
over Nederlands-lndië alles te maken heeft met het huidige
functioneren, de positie en identiteit van Indische Neder
landers, of zoals een van de sprekers het uitdrukte: "Wan
neer men spreekt of schrijft over Indië, dan heeft men het
over hun land van herkomst. Over hun leven en werken.
Over hun "roots". Onze roots, zonder welke wij niet kunnen
bestaan".
Het betoog van mr. D. den Hertog, die namens de Staat
optrad, ontnam het merendeel van de ruim 60 aanwezigen
in de rechtszaal het bloed onder de nagels, omdat daarin
totaal niet ingegaan werd op de aard van de zaak, te weten
de onvolledige en onjuiste geschiedschrijving in deel 11A
door dr. De Jong en het zich daardoor gekwetst voelen
van de Indische Nederlanders. Toch was ook dat juridisch
een knap betoog van mr. Den Hertog, die - zoals verwacht -
enkel op formele gronden het voeren van het proces aan
vocht en daarmee ook de eis van het comité, dat deel 11A
herschreven moet worden door 3 deskundigen.
Zoals gezegd, is het wachten nu op de uitspraak van de
rechtbank en erg gemakkelijk zal die het niet hebben. Het
is niet opportuun nu de verschillende mogelijkheden te
beschouwen. Na 18 april a.s. zal daar ongetwijfeld wel alle
ruimte én aanleiding voor zijn.
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmiliumiiiiiiniiimiiiiiiihuiminminiminhui
2
