BOEKBESPREKING
De Culturele Vereniging Nazaten Indische Nederlan
ders en sympathisanten (NINES)
verzorgt lessen in de Indische/Indonesische keuken
kwam. Na zorgvuldig onderzoek met
de motorvlet, bleek het een verlaten
smokkelvaartuig te zijn, waar het af
gelopen jaar intensief naar gezocht
was; ook in verband met de jonge ge
vangen genomen en op ouderlijk ge
smeek weer losgelaten, Amerikaanse
smokkelaar van wapens uit oorlogs
dumps in de Philippijnen.
Met het verlaten vaartuig hadden de
20mm mitrailleurs snel afgerekend en
nu de opmars door het lawaai daarvan
alle mogelijkheden tot verrassing ver
loren had doen gaan, werd snel
rechtstreeks opgestoomd naar Tembi-
lahan. Aldaar kon de KNIL-compagnie
praktisch zonder tegenstand, maar ook
zonder Sinterklaas-Overste, worden
geland. De bewoners waren voorlopig
de bako-bako ingetrokken. Alleen een
Ambonees was met zijn zoon de troe
pen komen verwelkomen, waarbij door
een tragisch misverstand, de zoon zijn
leven verloor.
Hr. Ms. "Batjan" maakte op de rivier
bij Tembilahan haar vaste ankerplaats,
van waaruit de RP's de voor haar te
ondiepe vaargeul naar Rengat op-
stoomden, met de Sultan en Batjan's
Eerste Officier, de LTZ II W. Tuinzing,
aan boord. Zij arriveerden daar terwijl
de luchtlanding van de KNIL-para's
net had plaatsgevonden. Ook bij deze
operatie bleken de vooroorlogse staf
kaarten niet aangepast aan de Jappen-
tijd verwaarlozing, zodat de "groene
baretten" in moeras landden, op een
DE HEREN WORDEN BEDANKT
Onder deze titel is een boek versche
nen, geschreven door de voormalige
sergeant-gewondenverzorger van het
425ste Bataljon Infanterie, Ant. P. de
Graaff.
Het verhaal, opgetekend uit het dag
boek dat hij tijdens zijn Indië-periode
heeft bijgehouden, plus de in die pe
riode verzamelde gegevens uit andere
bronnen, geeft de geschiedenis weer
van het 425ste bataljon, dat van eind
april 1949 tot medio september 1950
in Nederlands-lndië respectievelijk In
donesië verbleef, met name in het
berggebied van Midden-Java.
Een geschiedenis met een korte pe
riode van een rust, orde en vrede
brengende taak (tot het staakt vuren
in de nacht van 10 op 11 augustus
1949) en een daarna zeer lange pe
riode van achtereenvolgens; samen
werken met de vijand, volgens plan
terugtrekken en, na de soevereiniteits
overdracht in december 1949, passief
moeten toezien hoe de vijand de baas
gaat spelen.
"Een vergeten leger", noemt de Graaff
zijn bataljon terecht, want veel belang
stelling werd er die periode niet meer
opgebracht in Nederland voor de jon
gens overzee (na de souvereiniteits-
terrein dat goed ingedijkte, harde bo
dem had horen te zijn. Hun humeur
was er daardoor niet beter op ge
worden.
De bij Tembilahan aangetroffen laad-
prauwen en tongkangs werden ge
bruikt om, met kleine detachementen
KNIL erin verborgen, het uitgebreide
bako-bako (mangrove) gebied rondom
de riviermond, af te zomen.
Bijgestaan door de RP's (één 3,7 cm
snelvuur-kanon en twee Lewis-mi-
trailleurs) waar mogelijk. Dat dit nodig
was, bleek o.m. bij Selat-Pandjang op
5 januari 1949, toen de bezetting (1
peloton KNIL bijgestaan door comman
dant en vier man van de RP 130) werd
aangevallen door 300 man. Het ont
lokte bij de RP-commandant later de
kreet: "Waren wij in Holland maar zo
moedig en fanatiek geweest als deze
half-naakte knullen". Ja, maar in Ne
derland waren ook geen (kohmeini)
hadjis die hun mensen "makan pélor"
maakten.
Intussen begonnen meerdere schepen
bij Tembilahan te arriveren. Een LCI
om de para's af te voeren, bracht
tevens een voorlopig BB-ambtenaar
mee. Behalve door zeeziekte zwaar
gekweld, bleek hij opnieuw in dienst
te zijn geroepen voor deze actie ter
wijl hij eigenlijk al in een particulier
bedrijf werkte ergens in de Grote
Oost. Dit en waarschijnlijk zijn naam:
Peddemors, deden hem zo mokken,
dat het de longroom van Hr. Ms. "Ba-
overdracht was alles weer koek en ei
immers). Naast de beschrijvingen van
gevechtssituaties, waarin de belevin
gen van dienstplichtigen in zulke mo
menten: moed, heldhaftigheid, verwar
ring, angst, lafheid, niet meer weten
wat je doen moet enz., ook de aan
dacht krijgen, en de beschrijvingen
van de verbitteringen en teleurstellin
gen die het dagelijks leven beheersten
na de overdracht (al de offers zijn voor
niets geweest), wordt ook een hoofd
stuk besteed aan de terugkeer van
de door de TNI krijgsgevangen ge
maakte wapenbroeders en wat zij in de
drie maanden gevangenschap hebben
meegemaakt.
Jammer dat er in het boek geen ruimte
tjan" een hoop drank kostte om hem
aan het praten te krijgen.
Gelukkig kwam ook een werkvaartuig
van de oliemaatschappij STANVAC
opdagen, waarvan de employé's zo
dankbaar waren voor de snelle "clea
rance" van hun toekomstig werkge
bied, dat zij een kist whisky aanboden.
Aan boord snel opengebroken bleken
er echter één fles whisky en verder
wat bier in te zitten. Voorspel van het
dankbare thuisfront, net als de KNIL
uitkeringen veertig jaar later.
Enfin, na zo'n drie weken Politionele
Actie kon Hr. Ms. "Batjan" het toen
rustig lijkende gebied achter zich la
ten en het niet-krakelende ruime sop
weer kiezen. Wel bleven als waar
schuwing hangen de kreten: "You'll
break your back, for the STANVAC",
en "You'll do or die, for the maat
schappij
In dit door mij navertelde verhaal van
de Commandant van ex-Hr. Ms. "Ba
tjan", zijn vele humoristische en droe
ve "happenings" overgeslagen. Pro
fessor L. de Jong zal het ook weigeren
op te nemen; het staat in de journalen
en rapporten immers veel precieser en
saaier. Met lengte- en breedtegraden
en aantallen doden en zo. Maar dan
toch maar
BERS BERS
Zie ook Nevil Shute's: "Round the
bend."
is gemaakt voor wat humor en zelf
spot, uiteindelijk de steunpilaren voor
een militair om, in wat voor ellendige
omstandigheden hij ook verkeert, de
noodzakelijke moed er in te houden.
De buitenstaander krijgt nu de indruk
na het lezen, dat het leven daar alleen
maar uit ellende en narigheid bestond.
Voor de geschiedenis van de Neder
landse dienstplichtigen in Indië en In
donesië is "De heren worden bedankt"
een zeer belangrijke bijdrage. Met dit
boek kunnen wij dienstplichtigen al
leen maar zeggen: "De Graaff, be
dankt"- J. BLOKKER
"De heren worden bedankt" - door
A. P. de Graaff - f 19,95, porto f 4,25
Een ervaren Indische kok leert U totaal circa 20 gerechten.
Plaats: kookaccomodatie WESTHAGE Scholengemeenschap
Mgr. Nolenslaan 18, DEN HAAG.
De kosten bedragen f 110,p.p. voor totaal 10 bijeenkomsten. Daar
naast is het lidmaatschap van NINES verplicht. Dat kost u 25,p.p.
of 35,per gezin per verenigingsjaar.
De eerstvolgende cursus start op 21 april a.s.
Aanmelden kan bij: NINES Secretariaat, Lange Voorhout 5,
2514 EA Den Haag, telefoon 070-65 69 83
19
