l
Q
Papayameloenboom
Katès (Javaans) Cariea papaya
THE
MAIN CHARACTERS
OF THE
WAYANG POERWA
De papaya uit de familie der Caricaceae of papaya-achtigen is naast de banaan
de meest gekweekte boom van de tropen. Op ieder erf staat wel een papaya-
boom. De papaya komt oorspronkelijk uit Mexico; de snel groeiende boom kan
na een half jaar al vruchten dragen, ovale vruchten in grootte verschillend en
op meloen lijkend. Ze kunnen wel 70 cm lang worden en hun gewicht varieert
van 500 gram tot 5 kg.
De boom kan 2 tot 8 meter hoog wor
den. De groene holle stam zit vol lit
tekens, ontstaan door de afgevallen
bladeren. Boven aan de stam zitten
de grote handvormige bladeren, die
diep ingesneden zijn, aan lange sten
gels. Aan het begin van de stengels
groeien de zacht geurende crème
kleurige bloemen.
De papaya is tweehuizig, d.w.z. dat
je bomen hebt met alleen vrouwelijke
óf alleen mannelijke bloemen, ofschoon
de mannelijke papayaboom wel twee
slachtige bloemen heeft die vruchten
voortbrengen aan lange stelen, z.g.
papaya gantoeng.
Tegenwoordig kweekt men éénhuizige
papayabomen. De mannelijke bloemen
zijn trechtervormig en zitten aan lang-
stelige trossen. De vrouwelijke bloe
men hebben dikke bloemblaadjes, zijn
groter en hebben korte steeltjes. Eén
mannelijke papayaboom kan 17
vrouwelijke papayabomen bevruchten.
Vrouwelijke bloemen hebben een stam
per; Mannelijke bloemen hebben meel
draden; Tweeslachtige bloemen heb
ben meeldraden en stamper.
De schil van de papaya is geelgroen,
soms met rossige vlekjes. Het vrucht
vlees is oranjeachtig, zacht en heerlijk
zoet. De glimmende zwart groenige
zaden zijn zo groot als peperkorrels en
smaken iets naar waterkers.
De papaya draagt het hele jaar door
vruchten; de boom wordt ongeveer
8 jaar oud. De onrijpe vruchten kunnen
gestoofd worden en men kan er atjar
(zoetzuur) van maken. Gestoofde bloe
men zijn eetlustopwekkend. Jonge
papayabladeren worden gebruikt als
groenten; van de mannelijke boom zijn
de bloemen en bladeren bitter van
smaak.
De papaya is een zeer gezonde vrucht
met een hoge voedingswaarde, is
licht verteerbaar en verkoelend.
De mannelijke boom wordt bij voor
keur gebruikt voor medische doelein
den. Thee getrokken van papayablade
ren tegen maagkrampen en leverziek
ten. Jonge bladeren, rauw fijngestampt
tegen koorts en malaria.
De zaden tegen ingewandswormen.
Gestampte zaden worden in- en uit
wendig gebruikt. De wortels tegen ge
wrichtsaandoening (smeersel). Heb je
spruw, dan papaya eten. Getah (melk
sap) uit de papayastam is een middel
tegen wratten. Brandwonden krijgen
geen blaren als je er meteen getah op
doet; het verzacht de pijn van brand
wonden en kwallenbeten.
Dysenterie patiënten moeten iedere
dag papaya eten en gorgelen met ge
tah papaya. Wees voorzichtig dat je
het niet in de ogen krijgt want de
getah kan blindheid veroorzaken.
Papaya bevat het eiwitverterende en-
cym "papaïne" geheten. Men wint dit
melksap uit de vruchten en bast. Het
wordt gedroogd tot een grauw poeder.
Behalve als medicijn wordt het poe
der gebruikt om vlees mals te maken
en bij de fabricage van kauwgom. In
de textielindustrie om het krimpen van
wol en katoen tegen te gaan.
De vruchten zijn in Nederland behalve
vers, ook in blik en geconfijt te koop.
In het reformhuis is het middel papaya-
force en papayaxan te koop. Tegen
amoeben en antiwormmiddel. Het
Papayaboom met vruchten.
zaaien van papayapitten loopt bijna
altijd op een teleurstelling uit. Ze ko
men spontaan op maar kwijnen spoe
dig weg. Toch is het de moeite van
het proberen waard. In een broeikastje
heb je meer kans op succes, kennis
sen van ons hebben een papaya plant
in een serre gekweekt die vruchten
heeft gedragen.
NETTY SELDER
IBU BEACH BUNGALOWS
SANUR BALI
- direkt a.h. mooie Sanurstrand
- incl. ontbijt/goede service
- centraal en rustig gelegen
- Nederlands/Engels spr.
- gehele jaar geopend
- zeer billijke prijzen
Inlichtingen/boekingen: ERWIN,
P.O.Box 223 - 80001 Den Pasar
Bali - tel. 0361 - 8046.
Mannelijke bloemtros van de papaya.
Vrouwelijke bloem van de papaya.
Een samenvatting in het Engels
van de geschiedenis van de Pan-
dawa's door J. J. Ras, voorzien
van een iconografische tabel en
37 prachtige afbeeldingen in
kleur van figuren uit de wayang.
Uitgave van het Koninklijk Insti
tuut voor Taal-, Land- en Volken
kunde, in de serie "Indonesische
herdrukken".
Prijs f 20,porto f 4,25
BOEKHANDEL MOESSON
16
