BATAVIA, EEN SWINGENDE STAD
Na de eerste wereldoorlog begint de uit Amerika "overgewaaide" jazz ook Indië te veroveren. Het waren verlofgan
gers uit Europa en Amerika die die nieuwe muziek introduceerden, ze hadden op de muziek van de eerste jazzorkesten
gedanst in Den Haag, Londen, Brussel of Parijs en ze hadden de eerste jazz-grammofoonplaten meegenomen. Daar werd
in brede kring intensief naar geluisterd. Met als gevolg dat in de meeste grote plaatsen èn in kleinere kotta's amateurs
beginnen jazzorkestjes te vormen.
JAZZBANDS EN DANSORKESTEN IN NEDERLANDS INDIÊ 1922-1942 (I)
De eerste jazz in Batavia
In de hoofdstad Batavia was op dat
gebied het meeste te beleven. Daar
werd in 1922 een bestaande string-
band, waarin de broers Piet en Wim
Bruyn van Rozenburg banjo speelden,
omgebouwd tot een jazzband, terecht
genoemd "The Batavia Jazzband". Ze
speelden stukken die ze hadden ge
hoord op de platen van Art Hickman,
Paul Whiteman, Ted Lewis en de Ori
ginal Dixieland Jazz Band. Lou Surie
en Joop Krans, de eerste saxofonisten
in Indië, kwamen erbij, de (Surinaam
se) stafmuzikanten Pater en Geduld
brachten hun cornet en trombone mee
en Eric Klerks had een drumstel be
machtigd. En zo klonken voor het eerst
nummers als "Dardanella", "Smiles"
en "Hot Lips" in de tropenavond. Er
werd voornamelijk in de sociëteit Con
cordia opgetreden, "voor uitsmijters
en splitjes".
The Royal Jazzband
Eind '23 hield deze groep op te be
staan en Piet Bruyn van Rozenburg,
die inmiddels altsax was gaan spelen,
vormde samen met zijn broer Wim op
viool, een nieuw orkest dat ging spe
len in het hotel van de Staatsspoor
wegen aan het Koningsplein. En van
wege dat koninklijke plein noemden
ze zich "The Royal Jazzband". Het was
deze groep die de eerste echte jazz
in Indië speelde, zo veronderstellen
we. Eddie de Visco was de trompettist
en Wolf de Hoogh zat aan de piano.
Original Jazzband en
Syncopated Five
In de jaren 1923-'24 ontstonden er in
Batavia nog twee andere jazzbands.
Altsaxofonist Jan de Vries had samen
met de broers Eddy, Karei en Theo
Karsseboom "The Original Jazzband"
opgericht. Hun trombonist was Fik
Siegers, de musicus die in later jaren
bekend zou worden als saxofonist en
arrangeur bij de Silver Kings. En het
wao saxofonist Frido Bertsch die een
orkest oprichtte dat hij de naam "Syn
copated Five" gaf. Hierin de broers
Loes en Ferry Bloemhard respectieve
lijk drums en piano.
Harry's Society Orchestra
In 1924 had Harry Sersansie zich bij
de Royal Jazzband gevoegd met in
door Allard Möller
breng van een prachtig drumstel en
een xylofoon. De naam "Royal Jazz
band" verdwijnt ongemerkt en wordt
vervangen door "Harry's Society Enter
tainers". In dat orkest vinden we Otto
McKenzie op piano en de saxofonis
ten Chris Monteiro en Frido Bertsch.
Ook deze groep bleef regelmatig spe
len in het spoorweghotel aan het Ko
ningsplein. En omdat hoteldirecteur
"Paatje" Vos tevens manager was van
het zwembad Tjikini werd eind '26 be
gonnen met de enorm populaire mati
nees op de zondagochtend in het
zwembad. Batavia had daarmee, ver
moedelijk, een wereldprimeur
The Swimming Bath Orchestra
De relaties van het orkest met het
zwembad zijn dan zó plezierig dat men
spontaan de naam verandert in "The
Swimming Bath Orchestra". Chris
Monteiro werd de leider en Fik Siegers
kwam erbij, op altsax. Vooral de mu
ziek van Red Nichols and his Five
Pennies werkte inspirerend.
Jazz O Maniacs
Toen in 1926 de Bataviase Omroep
Vereniging werd opgericht was in hun
eerste uitzending een programma van
piano-syncopations te horen. De pia
nist was de toen veertienjarige Char
lie Overbeek Bloem. In die tijd was hij
al een van de pianisten in een trio
waarin ir. Bertie van der Sprong de
andere piano en Charlie's broer,
"Broer" Overbeek Bloem, de drums
bespeelden.
De Manilanezen
In de jaren '26 en '27 komen er een
aantal Filippino jazzmusici naar Bata
via - ze werden daar "Manilanezen ge
noemd. Ze speelden in het Globe res
taurant op Pintoe Besi, op de Pasar
Gambir, in de Bierhal op Noordwijk
en later in het Prinsenpark. Ze bleken
het jazz-idioom behoorlijk te beheer
sen en het spreekt vanzelf dat de aan
komende jeugdige Bataviase jazzmu
sici veel en graag gingen luisteren en
heel wat inspiratie opdeden. De na
men van pianist Ramón de Pineda,
trompettist Siso Sambayon en trom
bonist Pablo Garcia zijn nog niet ver
geten. De meeste Manilanese jazz
musici bleven in Batavia en waren er
tot de oorlog actief; daarna zijn we
hun spoor kwijtgeraakt.
Allard Möller redigeert al jaren het
in jazz-kringen bekende "Roaring
Jazz Croaner Chronicle". Niet alleen
het laatste nieuws op jazz-gebied
heeft zijn belangstelling, Möller is
ook de man die het naadje van de
kous weet over musici en gebeurte
nissen in onze voor-oorlogse Indische
jazz wereld. En dat is zoveel dat een
boekje daarover (met vele unieke
foto's) de moeite waard is. Het moet
er gewoon van komen
Met het oog op ons komende muziek
feest schreef Möller voor ons dit
artikel.
L.D.
Amerikaanse jazz in Batavia
In 1928 bezocht een zwart Amerikaans
jazzorkest Indië. Ze traden op bij Hel-
lendoorn in Soerabaja en in het Oost
Java restaurant aan het Koningsplein
in Batavia. Het was de groep van
drummer Jack Carter (later bij het
Noble Sissle orkest) die voordien in
het Plaza Hotel in Shanghai had ge
speeld. In dat orkest de beroemde
pianist Teddy Weatherford en de niet
minder befaamde trompettiste-zange-
res Valaida Snow, "the queen of the
trumpet". Een sensatie van de eerste
orde en de amateur jazzmusici van Ba
tavia lieten zich de kans niet ontgaan
om eens te genieten van "live" Ame
rican jazz. Ook deze belevenis werkte
heel inspirerend.
Brown's Sugar Babies
In 1926 had de afd. Buitenzorg van het
I.E.V. een huisorkest dat onder leiding
stond van violist-saxofonist Max de
Beauvesier Watson. Er werd gespeeld
op de I.E.V.-feesten en in de Buiten-
zorgse sociëteit. In datzelfde jaar
voegde zich een uit Bandoeng afkom
stige jongeman bij de groep: klarinet
tist Harry Braun. Een jaar later splitste
Braun zich af en richtte een eigen or
kest op dat aanvankelijk "The Sugar
Babies" werd gedoopt (naar "Fred
Sugar Hall his Sugar Babies, een
Amerikaans dansorkest uit die jaren).
Vic Laurens was de pianist, de broers
Gossie en Oetje Burer respectievelijk
de tenorsaxofonist en de drummer.
Omstreeks 1929 verplaatst de band
zijn "arbeidsterrein" naar Batavia en
daar zouden ze buitengewoon popu
lair worden als "Brown's Sugar Ba
bies". In Batavia werd Ernst van der
Puil eerste trompettist, "Tjoh" Tomas-
couw de pianist en de door van der
Puil ontdekte Jacob Sigarlaki werd de
tweede trompettist. Ze speelden over
al waar maar iets te vieren was, op
4
