Kijkje in Brazilië
BAHASA INDONESIA
Volgden wij tot in de kleinste uurtjes de elfstedentocht in 1963 met het enthou
siasme van de nog jonge mens, nu met die van 1986 kreeg de gedachte, waar
ik sinds drie jaren mee liep, een overwinteringsstekje te zoeken, vastere vorm.
Mijn zorgzame hartspecialist raadde mij destijds Brazilië af; ik had toen niet naar
hem moeten luisteren.
Een klein jaar geleden las ik jullie advertentie en ik besloot toch te gaan. Echter,
vier dagen vóór mijn vertrek wilde de hartspecialist mij onderzoeken en zei:
"Wel een annuleringsverzekering afsluiten", hetgeen ik normaal altijd doe, nu
meer voor het geval van een mogelijk fataal gebeuren.
"En niet langer dan 14 dagen uit-en-thuis".
't Was het warmste seizoen van het jaar, januari/februari. De temperatuur schom
melde tussen de 40 en 45° C.
Nog dezelfde dag van aankomst in
Sao Paulo huurden wij een Volks
wagen, een nieuwe, voorzien van
nieuwe banden en verzekering voor
zegge en schrijve omgerekend in Ne
derlandse guldens 400,voor de
duur van 12 dagen.
De wagen reed op alcohol, voor ruim
2000 km waren de kosten slechts
100,Met ieder denkbaar pensioen
- zelfs met het gewone AOW-tje - zou
men hier vorstelijk kunnen leven. Wel
even een cursus volgen in de Portu
gese taal. Een drie-kamer flat, parket
vloer, komt op 150,inclusief. Wij
huurden hotelkamers, die wij aanhiel
den als stamhotel.
Direkt na het ontbijt, dat bestond uit
papaja, semanka, ananas, pisang en
versgeperst sinaasappelsap, brood en
vleesbeleg, reden wij de verzengende
hitte van Sao Paulo uit, een stad zo
groot als de provincie Utrecht met een
inwonerstal van dertien miljoen, bijna
zoveel als Nederland in totaal heeft.
Al gauw komt de herkenning uit het
voormalige Nederlands Indië in het
landschap, Sumatra, de Preanger en
zelfs Nieuw Guinea met zijn wonder
schone baaien.
Maar nu de advertentie: Holambra
schijnt uit drie delen te bestaan, 't
Eerste bestaat hoofdzakelijk uit boer
derijen met prachtige veestapels in de
stallen. Verhoeven Filhos las ik op
het naambord, geslaagde immigranten.
Klaas Schoenmaker las ik ook ergens.
De aarde was rood net als in Doek 5
in Nieuw Guinea, 't Tweede stuk, een
straat waar vluggeteld 9 aardige hui
zen staan, uniform geschilderd, afge
scheiden door zijtuin, waar de pagger
nog in aanleg is. Er is verderop één
winkel, langs één muur een groot rek
"producten uit Holland". Er lag niets,
alleen vellen papier, blijkbaar bestel
lingen voor als de boot Brazilië weer
aandeed. Achter de winkel de Club
"de Klomp". Een plantersvrouw zou
zich hier heel gelukkig voelen. Ik daar
entegen eenzaam en alleen.
Het derde deel van Holambra - het zal
wel het bejaardencentrum zijn - heb
ben wij niet bekeken. Van immigranten
kregen wij hierover informatie. Zon
der vrienden en familie in de buurt
- en dan ken je de afstanden Lilian
van de tijd dat je in Californië woonde
- zou men wegkwijnen, tenzij men tot
de jonge immigranten behoort, die het
nog maken moeten.
Verdertrekkend kwamen wij in Campos
de Jordao, een Bandoeng in de Pre
anger, waar we een nacht bleven en
sliepen onder een donsdek, ledereen
die de hitte ontvluchten wil trekt hier
heen. Vorig jaar juni heeft het daar
7° gevroren.
De volgende dag zouden wij naar Rio
de Janeiro gaan, 't weerbericht voor
spelde 45-47°C, te warm voor ieder
een. Terug de route langs de kust,
zo'n ruim 300 km. Alle hotels waren
vol, op één na in Ubatuba. Wij hadden
beter op het strand kunnen slapen,
de hotelkamers waren bloedheet. In
Sao Paulo had je air-conditioning, hier
lag je in een oven te sudderen,
't Is een prachtig land met veel rijkdom
voor investeerders. Zelfs uit een rots
kan men een soort katoen trekken,
waar zakken van gemaakt wordt. Hoe
is het mogelijk dat zo'n rijk land arm
kan zijn? Grote tegenstellingen in de
samenleving, stille armoede en over
dreven luxe, een straat verder op.
Zodra ik me opgeknapt voel van de
griep, maak ik plannen voor volgend
jaar in september. Dan is het 20 a
25°C.
Van een rasechte Indiaanse, ze spreekt
gelukkig Engels, kregen we een uit
nodiging volgend jaar het reservaat
van haar stam te bezoeken. Er zijn 163
aparte stammen. Als gevolg van de
ontbossing in het Amazonegebied ge
raken vanweg erosie grote stukken
land onder water, of drogen uit. Stam
men moeten een ander heenkomen
zoeken, kinderen sterven onderweg.
Haar broer prijkt op de voorpagina van
het tijdschrift "Adventure" van enige
maanden terug. Met hem gaat ze be
gin volgend jaar naar Rome, maar zal
ook Amsterdam aandoen voor een
soort Greenpeace actie, maar deze
keer voor het behoud van een be
dreigd en uitstervend mensenras, de
oeroude Indiaan.
Volgend jaar loop ik hard naar de 72.
Of ik dit allemaal nog wel beleven
mag in goede gezondheid en de ga
rantie van thuiskomst? Ik betwijfel het.
Toch maar plannen maken, dan lijkt
het leven nu nog volop in beweging.
Ik pluk de dag zoals die valt of staat,
het is kort dag. Nog éénmaal naar
Brazilië en dan voor drie maanden,
het land is zo immens groot dat ik er
eigenlijk een jaar voor moest uittrek
ken- OLGA BOR
vrij gemakkelijk en kwam op zekere
dag met zijn mooie sloep naar onze
overzijde en vertelde onder andere,
hoe zijn hoofdvrouw, de Intjii (met
vorstelijk bloed) zo heel graag onze
baby wilde zien, daar men haar ver
teld had dat zo'n volbloed Hollands
kindje geheel blank was.
Zij had mij nog nooit gezien, kwam
nooit uit haar woning. Mijn man vond
het goed haar dat genot te geven en
zo gingen wij op zekere dag met on
ze sloep, bemand met de 8 gouverne
mentsroeiers en de stuurman, allen in
uniform, naar de overzijde. De sulta
ne was wel een aardig, schuchter
vrouwtje, mooi uitgedost. Zij was de
enige die het kindje heeft mogen zien,
begreep niets van zoiets blanks, en
wreef het kind overal over de huid.
De luiers gingen los en het kind werd
overal bewonderd.
Bij het weggaan gaven de sultan en
zij elkaar een wenk en vroegen mij,
of zij wel een cadeau mochten geven,
wat mijn man goed vond. De sultane
nam toen een mooie diamant in de
hand en legde die op ons kind, waar
op ik mijn man aankeek, die in zijn
hoog Maleis zei, dat ik zoiets niet
durfde aannemen, doch er was geen
sprake van dat ik zoiets mocht wei
geren. Hansje heeft dus de mooie
diamant, zoals haar moeder er nooit
een rijk is geworden. Op onze sloep
prijkte de Nederlandse vlag toen wij
er heen gingen. Er was geen ander
vervoermiddel, daar er geen wegen
waren voor paard en wagen, in die
tijd zelfs onbekend.
De sultan hield dol veel van klapper
taart en we hebben hem er dikwijls op
getrakteerd of er een meegegeven aan
een zijner volgelingen voor de Intjii.
In het jaar van de kroning van Ko
ningin Wilhelmina ging de sultan naar
Holland om de plechtigheden bij te
wonen. Bij de intocht op de Dam reed
hij te paard naast het rijtuig van de
Koningin, in een schitterend met goud
en zilver geborduurd costuum, dat hij
in Holland had laten maken.
(wordt vervolgd)
voor beginners en gevorderden.
Methodisch verantwoorde les
sen door bevoegde onderwijs
krachten.
A. BLOEMHARD
tel. 070-23 26 90 of 68 63 28
15
