restaurant ken dedes
Javaanse traditie op Schiphol.
Geniet van de exotische sfeer en kies zo
vaak als u wilt uit zo'n 15 authentieke
javaanse gerechten in ons restaurant, waar
een boeiend uitzicht op het luchtverkeer
wordt geboden.
Prijs per persoon Dfl. 27,50
per kind tot 7 jaar Dfl. 13,75
Restaurant Ken Dedes is dagelijks geopend
van 12.00 tot 15.00 uur en van
17.00 tot 22.30 uur.
Reserveringen: 020 - 15 21 50
Horeca Exploitatie Maatschappij Schiphol B.V.
3e verdieping Stationsgebouw
Luchthaven Schiphol
lichte nevel over het grasveld rondom
het huis en op dat grasveld stonden
de mensen; tientallen, misschien hon
derden, met bamboe-speren en kap
messen. Dreigend en zwijgzaam.
"Eerst ontbijten" zei mijn moeder, heel
logisch maar volkomen irreëel. Na het
ontbijt, toen de zon wat warmer was,
ging mijn moeder naar buiten. Mijn
broer en ik liepen met haar mee, aan
weerszijden en vlak achter haar.
Mijn moeder sprak prachtig Javaans
en op haar vraag wie degeen was,
met wie zij praten kon over wat er
gebeuren ging en waarom al dat volk
om het huis stond, kwamen twee man
nen in donkerblauwe kledij naar haar
toe. Hun houding wisten zij niet te
bepalen. Een van hen leek, gewoonte
getrouw, op zijn hurken te willen zit
ten, maar hij herstelde zich. Mijn moe
der zei ons uit het huis een tafel en
drie stoelen te halen.
Het was een opéra comique, luguber
maar ook van een cynisch lacherige
situatie. Mijn moeder van hoge af
komst van het Sultanaat Jogja, die met
deze mensen van alleen grote afstand
zou hebben gesproken of via derden,
aan één tafel nu zittend en pratend
om te overleven. Het praten met koek
jes en koffie en thee was zeker al een
uur of drie aan de gang.
Op een gegeven ogenblik zei mijn
moeder: "Als ik het zeg, lopen jullie
heel rustig door de mensenmassa heen
en daarna rennen jullie voor je leven.
De vrouwen, de kinderen en ik zullen
overleven, hoe en met hoeveel pijn
weet ik niet, maar doden zullen zij
jullie, ons niet".
Het drong denk ik, niet goed dóór tot
de slaperige hoofden van mijn broer
en van mij. "Ik loop helemaal niet weg,
ik sla twee kerels de koppen in en de
rest loopt weg", zei mijn broer Willem.
"Kijk!" zei ik daarop heel verbaasd en
verrast. "Kijk dan toch, onze moorde
naar!" Ik zag de mensenmassa vóór
mij wijken en daar vooraan van een
groep van ongeveer tien man kwam
naar de tafel gelopen onze Hardjo.
Zijn naam had ik uit willen schreeuwen
en ik had hem willen omarmen, maar
ik deed helemaal niets.
Onze moordenaar bleef op enkele pas
sen van de tafel staan en zonder een
woord gewisseld te hebben liepen de
twee mannen, die op de stoelen ge
zeten hadden, weg van de tafel en
mengden zich tussen de mensen.
Hardjo ging op het vochtige gras zit
ten, de benen gekruist onder zijn sa
rong en vroeg mijn moeder: "Waar
wilt u naar toe mevrouw?"
"Vertel mij" zei mijn moeder, "waar
zijn de Japanners?"
"Die zijn overal en bij hen is het vei
liger dan hier", zei Hardjo.
"Breng ons dan terug naar Tampir",
zei mijn moeder, "en vandaar naar
Bojolali". Wat toen volgde is onver
getelijk. Soehardjo wendde zich tot
de mensen en sprak: "Ik heb gehoord
dat jullie leider deze mensen zijn
eigendom heeft genoemd. Ik vraag
jullie nu, wanneer jullie weten dat al
deze mensen en ook de twee jongens
al heel lang mijn eigendom zijn, wie
van jullie wil dan mijn rechten aan
vechten?" En zoals het ook zoveel
jaar geleden gebeurde, opeens was er
niemand meer.
Géén mens
Géén vogel, die floot.
Géén krekel, die tjirpte.
Wat heerlijk was dat I
Wij zijn allen veilig in Bojolali aange
komen en daar heeft mijn moeder af
scheid genomen van de moordenaar.
Weer zat mijn moeder op een stoel en
Hardjo op de grond voor haar. Nu
was het in de tuin van het huis van
de controleur.
"De Doroh-machinist (waar hij mijn
oom Frans mee bedoelde) en U", zei
Hardjo tot mijn moeder, "zijn goede
mensen en goedheid loont. Ik zal U
nooit vergeten en altijd U en de kin
deren In mijn gebed herdenken. Ik
groet U en heb U allen zeer lief".
Mijn moeder sprak geen woord.
Toen Hardjo al enige tijd weg was en
eindelijk onze mama naar ons toeliep,
mijn broer en ik waren op een paar
passen afstand van het gesprek ge
bleven, zagen wij dat onze moeder
gehuild had.
Van Soehardjo hebben wij nooit meer
iets gehoord. Een vriend voor altijd.
Een vriend voor eeuwig en the good
old, golden times forever en voor
goed, voor altijd voorbij.
Voorbij.
TIJDSCHRIFT OVER ORCHIDEEËN
Op initiatief van het Rijksherbarium
van de Leidse universiteit is onlangs
het blad "Orchid Monographs" opge
richt, een internationaal botanisch tijd-
cchrift. Met dit tijdschrift kunnen be
halve professionele botanici ook ge-
interesseerde amateurs in het bezit
komen van orchideeënliteratuur van
wetenschappelijk niveau, zodat zij de
kennis over hun liefhebberij kunnen
verdiepen en uitbreiden.
"Orchid Monographs" verschijnt een
maal per jaar in de Engelse taal bij
uitgeverij Brill, Postbus 9000, 2300 PA
Leiden, tel. 071-31 26 24. De kosten
van de standaarduitgave bedragen
55,Het tijdschrift is niet verkrijg
baar bij boekhandel Moesson.
IBU BEACH BUNGALOWS
SANUR - BALI
- direkt a.h. mooie Sanurstrand
- incl. ontbijt/goede service
- centraal en rustig gelegen
- Nederlands/Engels spr.
- gehele jaar geopend
- zeer billijke prijzen
Inlichtingen/boekingen: ERWIN,
P O.Box 223 - 80001 Den Pasar -
Bali - tel 0361 - 8046.
33
