Ivoor indische
1 GOUDEN SIERADEN I
3S> V
'Jf
C.MER,KIE
PAPAYA TEGEN DIFTERIE
JUWELIER,
SPUI 167a - DEN HAAG
TELEFOON 070-604885
Moesson (v/h Tong-Tong) ziet al meer
dan 30 jaar het levenslicht (proficiat)
waarvan ik het blad 21 jaar ken (vol
wassen tijd al zeg) en heb er onnoe
melijk veel van geleerd en opgestoken.
Volslagen onbekend met Indië, behal
ve dan van wat ik erover op school
leerde, ken ik door Moesson bijv. nu
ook de betekenis van diverse Indische
woorden (ja, ja R.B. ik weet het,
Schoen(maker) blijf bij je leest) maar
ik wil toch iets vertellen over tawarren
(afdingen).
Hier zijn we dat niet zo gewend, kun
nen we rustig stellen, en persoonlijk
ben ik er misschien ook wel iets te
verlegen voor. Zo liep ik afgelopen
5 mei op bevrijdingsdag in mijn lunch
pauze (geen vrij, geen ambtenaar hè)
over de vrijmarkt die het plaatselijk
Oranjecomité had georganiseerd voor
kinderen om allerlei spullen te verko
pen. Ik keek hier en daar wat rond en
zag o.a. erg veel boeken. Bij een
jochie van een jaar of 12 lag een boek
dat m'n aandacht trok, het leek me
een Indisch boek van vroeger. Het had
de titel "Adat". Gewoonte - gewoonte
recht ging het door m'n hoofd. Ik ver
wachtte er allerlei rechten en gebrui
ken in te vinden en zocht naar een
inleiding of verklaring in het boek
maar vond niets. Ik wilde het toch wel
hebben en vroeg aan het jongetje wat
het moest kosten.
"Twee kwartjes", zei hij. Ik keek ver
baasd, twee kwartjes I I voor zo'n in
teressant boek? Ik tawarde in omge
keerde richting. "Twee kwartjes, dat
is toch niks?" zei ik. "U mag ook meer
geven hoor", zei hij. Ik vroeg of hij
een tientje kon wisselen. Eerst keek hij
een beetje zuinig, deed z'n sigaren-
doosje open en ja, 't ging. Ik liet me
drie knaken uittellen op m'n hand en
hem de rest behouden. Hij blij en ik
ook want een knaak voor zo'n bijzon
der boek is lang niet gek, dacht ik.
's Avonds in bed het leeslampje aan,
moeders draaide zich om en begon
aan haar eigen dromen en even later
zat ik in Medan. Nog later in de Batak-
landen, verwikkeld in de strijd tussen
oude Adat gewoonten en de Westerse
beschaving die de zending daar
aan 't brengen was. Het boek bleek
een ouderwetse roman te zijn, niet wat
ik gedacht had, een beetje moeilijk
voor te stellen allemaal voor mij, maar
ik heb het uitgelezen, ik wilde toch
waar voor m'n geld.
Waar voor je geld, tawarren! Vorig
jaar zomer waren we in Italië en lie
pen daar op een markt. Een kennisje
uit Alkmaar had drie dozen Hollandse
Bolknak sigaren meegenomen want
Het artikel van Netty Selder in uw
tijdschrift Moesson van 1 mei jl„ han
delende over de geneeskundige wer
king van papaya, heb ik met aandacht
doorgelezen. Wat ik in haar stuk niet
tegenkwam is het gebruik van papaya
tegen difterie.
In het begin van het nieuwe school
jaar 1933-1934 in Malang, moest ik
met spoed in het ziekenhuis worden
opgenomen voor difterie. Na enkele
injecties kon ik weer normaal adem
halen. Elk strijkje met vocht uit mijn
keel gaf echter steeds een positieve
uitslag.
Omdat mijn studieboeken thuis moes
ten blijven, kregen mijn ouders na vier
weken van mijn verblijf in het hospi
taal uiteindelijk toestemming mij thuis
veilig "op te sluiten".
Bij thuiskomst, toen onze kokki hoor
de wat ik mankeerde, vertelde zij ons
dat ik op de stelen van de papaya
bladeren moest gaan kauwen en met
het sap van een nog onrijpe vrucht
moest gorgelen. Op ons erf stond een
papaya-boom van flinke afmeting. Met
angst van mijn moeder klom ik daar
in, plukte een blad af en verzamelde
sap in een glas om de aanbevolen
geneeswijze van onze kokki uit te
proberen. Laat het strijkje na twee
dagen negatief zijn en blijven.
Na de oorlog trouwde ik in Bandoeng.
Mijn echtgenote vertelde mij toen dat
haar jongste zusje ook difterie had
gekregen toen ze -in Malang, in de
door de bezetters aangewezen wijk
zaten. Zij werd afgevoerd naar het
ziekenhuis van de zusters van Sa-
waan. Ook zij bleef na de behande
ling positief. Uit de vrouwenwijk werd
toen het bericht naar het ziekenhuis
doorgegeven dat zij op papaya stelen
moest gaan kauwen. Zij genas volle
dig in de kortst mogelijke tijd.
Na 1950, reeds vele jaren in Neder
land, kregen wij van onze dochter, die
in Utrecht studeerde, het boek "De
kleine dokter" van A. Vogel, waar als
toelichting was bij gedrukt "Een bon
te reeks nuttige adviezen uit de Zwit
serse volksgeneeswijze".
De geneeskrachtige werking van pa
paya staat in het boek zeer uitvoerig
beschreven (Papaïne, Papayaforce,
Papayason). Nergens staat in het boek
iets vermeld over de geneeskrachtige
werking om van de difterie af te ko
men.
Misschien zijn er onder uw lezeressen
en lezers van Moesson die de ge
neeskrachtige werking van de papaya
ondervonden of ervan gehoord heb
ben.
Ir. P. W. C. HOEFAKKER
daar waren Italianen gek op, wist ze.
Ik kocht een voetbalvaantje van Juven-
tus voor m'n jongste zoon (die was
niet mee) dat 7.000 lire kostte. Gerrie
gaf me een sigaar en zei: "probeer 't
dan!" Nou ja, ik geef die oude een
knakker en een biljet van 10.000 lire
en kreeg een biljet van 5.000 lire terug
en hij lachte heel vriendelijk. "Zie je
nou wel, 2.000 lire voordeel", en we
waren allemaal verrukt.
Later in die week waren we aan het
Gardameer en daar lag een speedboot
met ook alweer een wat oudere man
erin. Gerrie riep: "varen?" De man
lachte wat en knikte van ja. "Lires?",
riep ze. Hij maakte een gebaar met z'n
arm van zo, wel nee, kom nou. "Kom
op jongens", zei ze, "we gaan". Mijn
vrouw durfde niet zo erg maar na even
aandringen, wij allemaal de boot in.
"Geef 'm alvast maar een sigaar", zei
ze tegen haar man. En daar gingen we,
knoert hard, later langzamer, langs
inhammen, strandjes en steile rotsen,
prachtig in één woord en Gerrie de
man af en toe maar een sigaar geven
en hij lachte maar en zei telkens
"Gracia" Na ong. 20 minuten voer
hij weer terug en aan de wal gekomen
zei hij in goed verstaanbaar Duits:
"Dal3 macht 40.000 lire". Zo. Alle bol-
knakkers ten spijt kostte het dus een
kleine 80 gulden. Tawarren deden we
niet meer. We vroegen voortaan eerst
wat de boel kostte.
M. SCHOEN
fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiig
Gespecialiseerd in het groeibriljant
systeem. Eigen atelier voor het ver
vaardigen van briljanten sieraden.
22 krt. en 24 krt. gouden schakel
armbanden, slangarmbanden, colliers,
trouwringen, hangers, haarspelden,
oorknopjes en vele andere sieraden.
GEOPEND VAN:
9.30 UUR TOT 17.00 UUR
ZATERDAGS GEOPEND
TOT 16.30 UUR
's WOENSDAGS de gehele dag
GESLOTEN
