EEN HANDIGE STREEK
VAN HAMSA
^MlW-'lll, f r
TOKO MOESSON
9
door Harina Muelder
"Mem, Hamsa is er ai," zei Minah. "Ja Minah, ik kom direkt, even garen zoeken".
Hamsa kwam zo iedere 14 dagen een dag naaien, hij was in zijn soort een hele
"toean". Altijd onberispelijk gekleed in een smetteloos toetoep pak, helder wit
en keurig gestreken, arriveerde hij in een sado. Hij liet de koetsier tot vlak voor
de garage rijden, waarin al een matje voor hem was klaargelegd.
Spendi - de tuinjongen - was al komen aanlopen en Hamsa beduidde hem met
een ietwat gebiedende wijze om de naaimachine naar binnen te brengen, terwijl
de koetsier het kleine paardje in toom hield. Dan betaalde Hamsa, geen gezeur
over de betaling want Hamsa - een precies mannetje - maakte de prijs altijd van
te voren af.
Dan kwam het ritueel van gaan zitten.
Eerst werden de 2 bovenste knopen
van de toetoepkraag los gemaakt, dan
de sloffen uit en netjes naast elkaar
aan de kant gezet en daarna kruiste
Hamsa zijn benen en liet zich kaars
recht omlaag zakken tot op de mat.
Een wonder van perfecte spierbeheer-
sing waar ik me iedere keer over
verbaasde.
Een vriendin van mij had me Hamsa
aanbevolen, hij naaide keurig en was
zeer eerlijk maar hij had kleine stre
ken. "Wat dan bijvoorbeeld?" maar ze
kon zich niet zo gauw iets herinneren.
"Maar hoe dan?" hield ik aan. "Ja zie je
hoe kan ik dat nou uitleggen. Hij stelt
je soms opeens voor een feit, een fait
accompli zo gezegd en dan weet je
opeens niet wat te doen en je reali
seert je later dat je er in getippeld
bent".
Hamsa ging aan de gang. Het stapeltje
naaiwerk lag al klaar en Hamsa bekeek
het met een kennersblik. Het belang
rijkste lag altijd bovenop, dit keertwee
fel gekleurde lapjes waarvan hij baad
jes moest maken voor kokki en de
baboe tjoetji. Het waren cadeautjes uit
Holland en ze waren er dolblij mee.
Dan lag er als no. 2 een kain, geen
normale lange kain, maar een veel
kortere en ook smaller. Ik had hem
eens cadeau gekregen en was hem die
morgen met opruimen tegen gekomen
en dacht dat het een goed idee was er
een kussensloop voor het kussen op
mijn bureaustoeltje van te laten ma
ken. (Later bleek dat Hamsa er anders
over dacht en het helemaal geen goed
idee vond.) Verder lag er wat verstel
werk en kindergoed.
Ik moest die morgen uit en toen ik
thuis kwam was Hamsa al weg. Het
werk lag allemaal keurig klaar behalve
die kain. En'ik vroeg Minah of Hamsa
soms iets erover had gezegd. Maar ze
wist van niets.
De volgende keer toen Hamsa er was
ging het toevallig weer net zo en ik
besloot het hem volgend maal direkt
te vragen.
Ik legde de kain duidelijk zichtbaar
weer bovenop en toen ik in de garage
kwam zag ik dat hij de kain onderop
had gelegd. Het was duidelijkdat hij er
ook vandaag weer niet aan zou wer
ken. Juist wilde ik erover beginnen
toen er een auto binnenreed met mijn
vriendin Tati. Zij was een geboren
Sumatraanse en kwam uit dezelfde
streek als Hamsa en soms zei ze iets
tegen Hamsa in hun dialect en dan
glom Hamsa van plezier.
We zouden samen uitgaan om kains te
kopen die ik voor de op handen zijnde
Lebaran nodig had. Tati was een
expert in kains, van een afstand zag ze
al of de kains echt waren of "tjap"
(gedrukt). Ik vroeg haar even mee te
komen naar de garage om haar te
vragen over die kain. Hamsa had me
eens verteld dat hij vroeger op een
zgn. Hollands-Inlandse school was
geweest en door het jarenlang werken
bij Hollandse families wist hij onge
twijfeld wel veel van de Hollandse taal
af. Zo gauw we begonnen te praten
hield Hamsa met naaien op en begon
hij te rommelen in de knopendoos.
Geheel overbodig, want voor de goe-
ling slopen had hij toch zeker geen
knopen nodig, laat staan gekleurde!
Terwijl ik bezig was om de bewuste
kain van onder het stapeltje te trekken
liet Hamsa aan Tati de centimeter zien
die ik voor hem als cadeautje uit
Holland had meegenomen. Hij was er
verrukt van want het was een hele
bijzondere: aan een kant stonden cen
timeters en aan de andere kant inches.
Hij had een Amerikaanse klant en die
wou alles altijd in inches, wat een heel
gereken gaf.
Inmiddels toonde ik Tati de bewuste
Prins Mauritslaan 48 A
Den Haag, tel. 070 - 54 34 66
VERSE TAPE SINGKONG
niet uit de diepvries
f 11,50 per pond
Verrukkelijk om te goreng, voor
tapé-taart of in een koude drank
van santen en stroop.
Blijft gegarandeerd 3 weken goed
op een koele plaats.
kain, ze wierp er nog maar één blik op
of ze zei: "Nou geen wonder dat ie
daar de schaar niet in wil zetten. Weet
je dat dit een hele mooie en zeer
speciale huwelijks kain is? Bovendien
antiek, die worden niet meer gemaakt
nu. Als ik jou was zou ik hem maar
goed bewaren".
We liepen naar de auto en voor ik
instapte keek ik even om. Op Hamsa s
gezicht lag een trek van opluchting en
voldoening.
Toen we terugkwamen zag ik Hamsa,
ongewoon voor hem, niet druk bezig
maar in diep gepeins verzonken. Ik
vroeg hem of er iets was? Ja, hij wou
erg graag even praten. En toen begon
hij een verhaal over dat alles zo duur
geworden was, rijst, hout, olie een
visje af en toe enz. en zijn vrouw Ani
klaagde steen en been. Kon ik hem
niet een verhoging geven? Mem Perkerk
had allang begrepen dat hij een ver
hoging nodig had. Kon ik dat nu ook
niet doen?
Ik dacht even na. Ja, de tijden waren
moeilijk, hij was goed en eerlijk dus
vooruit dan maar. En na veel terima
kassis ging Hamsa verrukt weer aan
het werk. Hij was dolblij met de ver
hoging niet alleen, maar nu zou einde
lijk het gezeur van Ani ook ophouden
dat hij moest vragen om verhoging.
Ani was een snibbige vrouw en vol van
schampere op- en aanmerkingen. Ze
had geen kinderen kunnen krijgen en
ze hadden, al op latere leeftijd, een
jongetje (weesje) aangenomen die ze
hadden genoemd "Oleh Oleh". Door
een zeer tragisch ongeluk was hij
verdronken, gevallen in de waterput.
Ani had het zichzelf nooit vergeven en
was erg cynisch geworden. Hamsa
had vanaf die tijd geen erg prettig
leven meer.
Hetwas2 uuren Spendi stond al op de
weg om een sado voor Hamsa te
roepen. Hamsa ging opgewekt naar
huis, hij had een goede dag gehad.
Eerstens was dat gezeur van die kain
te moeten verknippen afgelopen, dan
had ie een prachtig cadeautje gekre
gen en nu bovendien nog salarisver
hoging!
Twee dagen later krijg ik een telefoon
tje van Anneke Verkerk. "Wat heb je
nu uitgehaald!? Jij verpest de markt!
Hoe dan? Wat heb ik gedaan? Hamsa
was bij haar aan het werk en had
gezegd dat ik zo'n medelijden met
hem had vanwege de dure tijden, dat
ik hem verhoging van zijn naailoon
had gegeven en hij vroeg of zij dat nu
ook niet kon doen! Ik zei, "maar dat
heeft hij mij ook van jou verteld en
daarom gaf ik hem verhoging". We
begonnen allebei vreselijk te lachen
en Anneke zei, "begrijp je nu wat ik je
zei van dat Hamsa kleine streken had?
We zijn er allebei fijn ingetippeld!"