De Roemer Visscher Vereeniging
Vrouwenemancipatie en Ë50.000 gulden (1)
STICHTING HULP AAN
LANDGENOTEN
INDONESIË
Denk aan uw landgenoten
in Indonesië voor wie het
leven een grote zorg is.
Stichting HALIN
GIRO 308
VISSCHER
ROEM:
Eén van de Roemer Visscher gebouwen
De problemen rond de gelden van de Roemer Visscher Vereeniging begonnen
in 1 963. Toen werd duidelijk dat f 1 50.000,- was zoekgeraakt. Eind jaren 60
kwam dit bedrag weer boven water: het was ten departemente in een verkeerd
potje gestopt. Voor de hand lag toen dat de rechthebbenden het geld terug
zouden krijgen om het te besteden waar het oorspronkelijk voor bedoeld was. Zo
gemakkelijk lagen de zaken echter niet en nu, eind 1986, zijn sommige zaken
weliswaar anders komen te liggen, maar de 150.000 gulden liggen nog steeds
waar ze in 1976 in zijn gestopt: de consignatiekas van de Staat der Nederlanden.
Onduidelijk is nog of dit geld, dat door rente is opgelopen tot bijna 2 ton, op
korte termijn eindelijk nuttig kan worden besteed. Wat is erallemaal aan de hand
en vooral: waar hebben we het eigenlijk over wanneer we het hebben over de
Roemer Visscher Vereeniging? Laten we met dit laatste beginnen.
"feministische" weekblad De Echo.
Het was de tijdgeest die vrouwen deed
bezinnen over hun rol en positie.
Wat opvalt bij het lezen van de ver
schillende in Indië schriftelijk gevoer
de discussies, is het ontbreken van
kreten, leuzen en eisen (ook passend
in die tijd natuurlijk) zonder dat de
kernvragen echter onberoerd bleven.
De vraag "wat zijn vrouwenbelangen"
werd dan ook door de vrouwen zelf als
eerste en bij herhaling gesteld. De
boven aangehaalde citaten uit De
Echo geven iets van de verschillende
gezichtspunten weer. Maar vrouwen
zouden geen vrouwen zijn, indien
naast het praten ook niet daadwerke
lijk en praktisch gehandeld werd. En
zo komen we terug bij de Roemer
Visscher Vereeniging, die in 1905 in
Soerabaia werd opgericht. De stoot tot
oprichting van de R.V.V. overigens
werd gegeven op aansporing van de
Vereeniging Tesselschade in Neder
land, die tot doel had "het lenigen van
armoede onder fatsoenlijke vrouwen
en meisjes". De zustervereniging in
Indië kreeg de naam Roemer Visscher
naar de naam van Maria Tessel-
schade's zuster: Anna Roemer Vis
scher.
De R.V.V. echter beperkte zich niet tot
het lenigen van armoede, maar - zoals
boven gezegd - wilde deze vereniging
in de meest uitgebreide zin van het
woord steun verlenen aan vrouwen en
meisjes, "die zich een zelfstandig be
staan zoeken te veroveren" en verder
wilde de R.V.V. vakopleidingen voor
vrouwen en meisjes bevorderen. De
Onder de kop "Een nuttige vereeni
ging" meldt De Echo, een weekblad
voor dames in Indië, in het nummer
van 12 februari 1905 dat "eenige
dames te Soerabaia het initiatief
namen tot oprichting eener vereeni
ging genaamd: Roemer-Visscher-Ver-
eeniging. De vereeniging stelt zich ten
doel:
1Het steunen van vrouwen en meis
jes die zich een zelfstandig bestaan
zoeken te veroveren.
2. Het bevorderen van vakopleidin
gen voor die vrouwen en meisjes".
Het bleef niet bij een initiatief: de
Roemer Visscher Vereeniging (R.V.V.)
werd officieel opgericht en bij Gou
vernementsbesluit van 14 augustus
1905 als rechtspersoon erkend.
De initiatiefneemsters van de vereni
ging waren o.m. de dames H. Dinger-
Einthen, H. S. Fabius von Baumhauer,
P. Keijser-Metman en E. Engelburg
Lougden.
De doelstelling van de R.V.V. was
gericht op Europese vrouwen en meis
jes, in het bijzonder de Indo-Europese.
In het nummer van 19 februari 1905
van De Echo lezen wij de volgende
redactionele hartekreet: "Laat nu zien
dames, dat uw hart niet alleen is
doortrokken van de geuren van keu
kenrecepten, uwe ogen niet alleen
zoeken de rubrieken "middeltjes te
gen zomersproeten etc." en uwe han
den niet alleen grijpen naar het "mode
plaatje met patroon".
In hetzelfde nummer van De Echo
wordt in een andere rubriek een dis
cussie voortgezet over het begrip
"vrouwenbelangen". Een briefschrijf
ster zet zich daarin af tegen de door
een andere vrouw gehanteerde defini
tie van "vrouwenbelangen" "Bescher
ming van vrouwen en kinderen, 't
bestrijden van de prostitutie en het
tegengaan van werken voor honger
lonen".
Vrouwenemancipatie
Dat was ook al het toverwoord in de
eerste jaren van deze eeuw in Indië.
Het toverwoord had in het Westen
vleugels gekregen en was direkt maar
de oceaan overgevlogen. Ook in die
jaren werd veel over vrouwenbelangen
gesproken èn geschreven, zoals in het
Nassau Zuilenstraat 9.
2596 CA DEN HAAG
Tel. 070 - 24 54 67
4
