Balische
Schilderij-panelen
PRAKTISCH EN MOOI
VOOR DE KERST
TOKO MOESSON
Twee grote
batik-paintings van
bekende PURNOMO
de
(Vervolg:
"Drie maanden waarin zoveel gebeurde")
Lopen was onmogelijk, want de hele
Postweg stond onder water, zeker 2
tot 3 dm. hoog.
Gezellig inenuitde winkels, een grote
wadjan gekocht, die hard nodig was.
Ik heb me ook weer de weelde ver
oorloofd om met een betjak naar huis
te gaan. Ik wist toen nog niet, hoe
vreselijk krap ik niet lang daarna zou
komen te zitten.
Met de komst van de Jap, begin maart
hielden alle betalingen op, zeker die
van de ambtenaren, zaten velen opeens
zonder enige inkomsten. Maar ik wist
het toen nog niet! Wie wel? Heel dom
eigenlijk, maar ook gelukkig!
Want wie kan ons die leuke en mooie
herinneringen afnemen? Bij mij komen
de fijne dingen naar boven, terwijl de
nare, die ik later toch volop mee
maakte, op de achtergrond raken. De
hoofdbewoner van mijn paviljoen had
op het grasveld vóór zijn huis ook een
grote schuilkelder laten maken. Daar
mocht ook ik in, met Siti en Moes, mijn
overgetelijke baboe en djongos. Maar
wie rende bij alarm het eerste naar die
schuilkelder? Dat was Dicky mijn hond.
Met zoveel correctie en nog de lessen
van de hoofdacte-cursus vond ik die
onderbrekingen naar de perlindoengan
(schuilkelder) maar lastig. Ik nam dan
ook meestal werk mee. Maar er werd
te veel en gezellig gebabbeld, meest
over de oorlog, maar ook over vroeger.
De zoon van de heer des huizes zat op
een der marineschepen. Hij is een van
de weinigen die er goed afgekomen
zijn. Maar wat hij vertelde was
gruwelijk!
Toen kwam de kerstvakantie, en ik
ging gewoon naar mijn moeder in
Malang. Daar zag ik duidelijk de ver
anderingen. Toko Tayo weg, Saeki,
toko Bromo met het zielige over
beleefde manneke. (Mijn moeder zag
hem later eens terug met allemaal
goud-glinster op beide schouders).
Wat ik het meeste miste was de
kapperszaak Math a josh i, die sinds jaar
en dag naast de missigit aan de aloon-
aloon had gestaan. De gezellige dikke
mama met de vele kindertjes kon mijn
haar zo fijn behandelen. De oude heer
was tolk geworden ergens bij het
gemeentebestuur, niet zo n hoge baan
dus.
In Batavia mocht opeens de verboden
film "The Mikado" weer vertoond
worden. Ik erheen natuurlijk, maar op
de terugweg kwam opeens luchtalarm.
Alles pikkedonker, heel eng. Ik vlucht
te de eerste de beste perlindoengan
binnen en kwam struikelend overaller
lei benen, naast twee Engelse solda
ten terecht. Ik vond hettoch wel veilig,
dat ze mij toen na all clear thuis
brachten. Hun kamp lag in het ver
lengde van mijn straat. Ze beloofden
een paar dagen later weer langs te
komen, maar toen ik 2 dagen later
langs hun kamp fietste, was dat hele
maal ontruimd. Niet lang daarna kwam
het bericht, dat Palembang was geval
len. Mogelijk hadden ze daar moeten
vechten. Ja, toen drong het pas goed
tot me door, dat het oorlog was. Ook
toen Singapore zo vlug in handen van
de Jap was gevallen. Dat had mijn
Bombayer klontong mij voorspeld,
maar ik geloofde hem niet. Aan de
haven stegen grote zwarte rookwalmen
omhoog. Allerlei installaties waren
daar in brand gestoken. Op school
kwamen hoe langer hoe minder kinde
ren. De ouders hielden ze liever
veilig thuis. Om de haverklap moesten
we de schuilkelder in. Ik had al de
zangboekjes van "Kun je nog zingen,
zing dan mee" klaarliggen. Die werden
meteen gepakt. Eerst was de zuster
daar boos over. Bidden moeten we,
niet zingen. Ik vroeg alleen, hoe of ze
de weinige kinderen, die nog kwamen
op hun gemak wilde stellen. Wie er
nadien gezellig meezong? Juist! Even
een gebedje van haar en dan maar
zingen, of raadseltjes, of zelfs hoofd-
rekenen.
We hebben wel eens in de verte doffe
knallen gehoord, en dan was ik zelf
toch wel bang. Maar dat kan ook wel
geweest zijn, omdat ik mijn hele leven
doodsbang ben geweest voor mertjon.
De hoofdacte-cursus werd gestopt,
omdat de leraren landstormers, of stads-
wachters werden. Verschillende leer
ling-onderwijzers moesten onder
dienst. Van mijn moeder kreeg ik
bericht, dat haar gaan naar Tarakan,
als Rode Kruis-verpleegster niet door
ging, omdat die plaats gevallen was.
In Batavia zag je nietveel buitenlandse
soldaten meer. Ik heb wel een keer
een Engelse soldaat in mijn betjak
meegenomen. Ik reed naar Mr. Cornelis
en hij stond zo zielig alleen aan de
kant te liften. Hij was zijn onderdeel
kwijt geraakt. Nou ja, geloof het dan
maar. Een beetje ketjepit zaten we,
maar we hadden veel plezier. Gelukkig
is Engels de taal, die ik vrij aardig
beheers, dank zij de uitstekende lessen
van Mère Columba op de Mulo in
Malang.
Batavia was nu een spookstad. Een
dreigende stilte overdag, verduistering
's avonds en 's nachts. Alles wat
militair was, was naar Bandung.
Batavia was tot open stad verklaard.
De burgemeester wachtte op de over
gave. Op 5 maart barstte de hel los
over Batavia! Het was vreselijk! Ik heb
dat van zeer nabij meegemaakt, want
ik woonde op Petodjo Oedik, de straat,
waar de Tangerangseweg haaks op
staat. Een van de voornaamste wegen,
waarlangs de Jappen Batavia binnen
vielen, voorafgegaan door rampok-
partijen. Ik hoorde het alleen, maar
ben gespaard gebleven! God zij dank.
WIL HAZENBERG-VERBEET
WE HEBBEN ZE WEER,
de glazenonderzetters met ver
schillende wajang figuren.
Set van 6 stuks f 21,50,
porto f 3,—
Donkerbruin leer met goud-op-
druk. Een chique geschenk!
Verzilverde, elegante brief
opener met stadswapen van:
Batavia - Bandoeng - Semarang
Soerabaia - Malang - Medan
f 24,50, porto f 2,25
Theelepeltjes met stadwapens
f 9,50, porto f 2,25.
Set van 6 st. f 55,— incl. porto
Suikerscheppen f 1 2,50
(alleen nog
Semarang - Medan - Malang)
Kleedjes, doekjes, lopers
in batik.
POPPEN IN INDONESISCHE
KLEDERDRACHT
f 28,50, porto f 4,50
VERGEET NIET ONZE GROTE
COLLECTIE WENSKAARTEN,
PADI KAARTEN, INDISCHE
BLOEMEN KAARTEN, etc. etc.
Prins Mauritslaan 48-A,
tel. 070 - 54 34 66, Den Haag
oningelijst f 50,
ingelijst f 135,
Tafereel uit de
Ramayana f 800,—
Vrouwen op weg naar
de pasar f 400,-
4
