KERST 1944
Zijn Gelijk i
Melati's vanaf f 12,50
Ook bloeit de Angrek Boelan
weer. En diverse andere soorten
orchideeën. Kom eens een kijkje
nemen in onze kwekerij.
J. C VAN BEEM
BENTINCK GARAGE
BENTINCK
GARAGE
REPARATIE ALLE MERKEN
Het liep tegen het eind van het jaar 1 944. In het grote huis
van mijn Chinese grootmoeder aan de Djalan Batoetoelis
(no. 5) in Batavia waar wij woonden, herinnerde het leven
van alle dag ons niet of nauwelijks aan de toch zo specifieke
sfeer van de decembermaand. Wij, dat zijn behalve mijn
grootmoeder; mijn moeder en haar zusters, een paar
nichten van ma en nog een bevriend gezin, en natuurlijk de
kinderen. De vaders resp. echtgenoten waren elders,
geïnterneerd en in kampen.
Hoewel ik een jochie van 9 jaar was, wist ik ondanks gebrek
aan onderwijs zo het één en ander over het oorlogsgebeuren.
Ik dacht in kindertermen over die bezettingsjaren. De
voorafgaande decembermaanden hadden we, ondanks de
strengste verboden door de Jap, toch nog iets gedaan aan
de feestdagen: een extra stukje gebakken banaan met
Sinterklaas, papierballen aan een tjemara-tak met de Kerst,
luciferkoppen in een fietsbandventiel tegen de muur ge
kwakt - knalletje - nieuwjaar I
Maar nu hing er iets onbestemds in de luchtte broeien. Het
leek of de vogels anders floten, tjilpten, zongen. De bomen
stonden roerloos, geen blad bewoog, er was ook praktisch
geen wind te bespeuren.
Sinterklaasavond kwam. Het stukje banaan vond ik groter
en lekkerder dan voorheen. Het eerste teken? De Kerst
nacht kwam. Toen hoorde ik één van mijn tantes opeens
zeggen: "Jongens, laten we wat kerststerretjes maken. Ik
heb een paar stukjes karton en gekleurde stukken zilver
papier (platgestreken chocoladebonbons-verpakking)
gevonden in een oude doos uit de goedang!"
We staarden haar één seconde met melotot-ogen aan, onze
monden vielen open en toen.... een hels gekrijs: "Hoera,
hebben we de oorlog gewonnen?"
Vol enthousiasme en met rode oortjes knipten, plakten,
vouwden we allerlei figuurtjes: klokjes, sterretjes, een paar
kerstmannetjes en natuurlijk: een stralende piek met een
grote ster, de vredes-engel erin uitgesneden en over-
geplakt met geel oliepapier. Van een bezemsteel en
tjemaratakjes werd een heuse kerstboom gemaakt. Ik
geloof dat deze boom de mooiste is die ik ooit gezien heb.
Toen we de Kerstboom heel fraai opgetuigd hadden en op
de grote tafel in de eetkamer geïnstalleerd, keken we met
glinsterende ogen naar ons kunststuk. Het werd donker, de
ramen en deuren werden geblindeerd met lakens en
dekens, de buitendeuren en luiken met de jalouziën
gesloten. Het hele huis moest verduisterd worden, er
mocht van buiten af geen lichtstraaltje gezien worden,
anders werd je door de Jap meegesleurd. Maar binnenshuis
was het heel gezellig, iedereen zat aan de tafel, de lampen
brandden. Toen zei iemand: "Ik heb een stompje kaars.
Laten we er drie stukjes van snijden en in de boom doen".
Zo gezegd, zo gedaan.
We begonnen zachtjes te zingen. Opeens was het donker,
alle lichten gedoofd. We hoorden het ronken van een
overvliegende machine. En dan, als bij toverslaglichtten
de drie kaarsstompjes op en verlichtten de boom. In dulce
jubilate, gloria in excelsis Deo, Dona nobis pacem. Oma
zorgde voor een pan vol pisang goreng en maisgebak. Er
werd koffie geserveerd en wij kinderen kregen een kop thee
(uit de zuinig bewaarde voorraad). Dit werd voor ons het
laatste Kerstfeest in de bezettingstijd.
M. E. JANSSEN
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Het is 1 944. September, om heel juist
te zijn. In het interneringskamp zitten
Boet en kleine Tjalie op de hardblauwe
stenen stoep van hun barak, ieder
leunend tegen een dijdikke bamboe-
paal, die de kré als toegangsdeur moet
stutten en geleiden.
Het gesprek in de vroege ochtenduren
gaat natuurlijk over eten. Atjie-pap als
ontbijt doet de maag al gauw ver
langen naar beter, en meer voedzame
kost. Boet die jaren en jaren op de
"kebon" heeft gewerkt, verhaalt over
zijn leven als jong planter. Heeft als
boedjang toch altijd goed voor zichzelf
kunnen zorgen. Kleine Tjalie luistert.
Als Boet vertelt over de lekkere dingen
die hij bereidde raakt Tjalie eerst echt
geïnteresseerd.
"Als ik niet hoefde te werken, ging ik
jagen". Aldus Boet. Dan kwam ik thuis
met soms wel vier duiven. Plukken,
afbranden, schoonmaken en met aller
lei kruiden smoren.
"Zijn duiven niet wat klein?" merkt
Tjalie op, die ook de geschetste heer
lijkheden van Boet uit betere tijden
kan waarderen.
"Oh neen, ik schiet perkoetoet, tekoe-
koer, ik maak de lekkerste gerechten
van houtduiven of misschien woud
duiven. Die zijn groter, meer vlees zit
er aan."
Boet's herinneringen blijven Tjalie
boeien. "Weet je wat ik eens heb
gegeten? Ahdoe so lekker! "Hor-dui
ven"! Hiermee tracht Tjalie ook zijn
culinaire ervaringen op Boet over te
dragen.
"Wat zeg je nou Tjalie: "Hor-duive"? Er
bestaan geen Hor-duive. Houtduiven
zal je bedoelen!"
"Nee Boet, ek weet seker. 't Was een
grooote schaal, met fan alles der-bij.
"Horduive" noemden ze daat."
Op enige afstand heeft een lotgenoot
van Boet en Tjalie staan meeluisteren,
die in betere tijden wat ruime ervaring
heeft opgedaan in hetgeen ook in
andere landen ter tafel wordt gebracht.
Om het ongeloof bij Boet weg te
nemen, maar ook om kleine Tjalie bij
te staan, mengt hij zich in het gesprek.
"Hor-duive" zei je toch Tjalie? Je zal
bedoelen een "hors d'oeuvre"!"
Blijdschap en dankbaarheid op het
gezicht van Tjalie. Een verholen glim
lach van Boet, om zijn gelijk.
Geen Indische mop.
Een waar gebeurd verhaal.
Die lotgenoot en getuige was ik.
G. M. SCHOUTEN
Nu speciale aanbieding
Molenweg 59, Aalsmeerderbrug
Tel. 02977 - 2 61 97. Bij Aals-
meerderdijk 200 m naar beneden.
Ook voor al uw bloem-, rouw
en bruidswerk
m
Wij wensen onze klanten Selamat
Hari Natal dan SelamatTahun Baru.
M. P. Beltgens en R. van den Brink
Gesp. in injectiesystemen voor o.a.
B.M.W. en VOLVO
APK. KEURINGSSTATION - UD BOVAG
Wij zijn ook 's zaterdags geopend
van 08.00 tot 13.00 uur
Bentinckstraat 113, Den Haag
tel. 070 - 55 60 48
9
