GELEZEN..
DE MARINIERSBRIGADE
TE KIEK
C. B. Nicolas, luitenant-kolonel der
Mariniers b.d.: De Mariniersbrigade te
kiek roept herinneringen op uit een
lang vervlogen tijd, de tijd, die in o.m.
"De Geschiedenis van de Mariniers
brigade" door Wim Hornman is be
schreven. De herinneringen zelf zijn
niet beschreven, doch zoals uit de titel
valt af te leiden samengesteld uit een
zeer groot aantal kiekjes, dat zijn door
de mannen van de Mariniersbrigade
zelf gemaakte en dus geen professio
nele foto's, ofschoon, naar het mij
voorkomt, zo hier en daar ook wel van
zogenoemde officiële foto's gebruik is
gemaakt.
Samensteller verdient een compliment
voor het uitzoeken van de geplaatste
kiekjes, want van de duizenden kiek
jes, die hem ongetwijfeld ter hand
werden gesteld heeft hij diegene ge
kozen, die door hun scherpte opvallen.
De kiekjes tonen beelden van de voor
de te vormen mariniersbrigade be
nodigde opleidingen, de legering op
de verlaten rubberplantage "Ladang
Geddes" in Centraal Malakka en daar
na het eerste optreden van de Mariniers
brigade te Soerabaja, het begin van
haar militaire taak.
In de inleiding wordt gesproken van
het eerste deel. Er zijn dus meerdere
delen op komst. Gelukkig maar want
door de kiekjes worden de herinnerin
gen aan die periode veel duidelijker
dan door geschrift. Bovendien worden
beelden gememoreerd van het leven
niet alleen in dienst, maar ook buiten
dienst, het leven in bijvoorbeeld de
dode en verlaten stad Soerabaia toen
de mariniersbrigade de Engelse be
veiligingslinie rond Soerabaia over
nam. Het laatste deel van het boek:
"De Mariniersbrigade te kiek" ademt
dan ook een echte Indische sfeer. Ook
voor mensen, die niet in dienst zijn ge
weest, doch wel in het betreffende
tijdvak in Soerabaia verbleven, zijn in
dit boek herinneringen te vinden.
Als men dan bedenkt dat elk mens er
behoefte aan heeft om tegen zijn
levensavond in zijn herinneringen te
verwijlen dan kan gezegd worden dat
dit boek waardevol is. De drang naar
herinneringen ziet men in de tientallen
reünies, die momenteel worden ge
houden, niet alleen van oud-leerlingen
van scholen, maar ook van geïnter
neerden van diverse kampen, be
woners van plaatsen in Indië en leden
van weermacht-onderdelen.
De bekende prof. dr. J. Bastiaans heeft
meermalen gewezen op de noodzaak
van het ophalen van herinneringen
voor de mens. Bekend is het gezegde
van George Sand:
De herinnering is het parfum van de
ziel.
Samensteller C. B. Nicolas vraagt om
onnauwkeurigheden aan het Marine
museum te melden. Daarop wil ik
gaarne ingaan met te wijzen op de foto
met bijschrift: "De vuurtoren bij de
ingang van de haven" op pagina -
waarom is dit boek niet gepagineerd? -
Het kiekje toont een kantoor, waarop
trots en fier een toren staat, maar op
die toren is geen vuur of lichtbron
geplaatst. De toren staat dan ook niet
aan de ingang van de haven van
Soerabaia, maar aan de ingang van de
kali Mas. Het gebouw is het kantoor
van de havenmeester, de man, die
vanaf de toren in Westelijke richting
een luisterrijk overzicht heeft op de
haven van Tandjong Perak, in Noorde
lijke richting de hele rede van Soerabaia
kon waarnemen en in Oostelijke rich
ting de bewegingen van de vaartuigen
van de Koninklijke en Gouvernements
marine kon volgen in het Marine Eta
blissement te Soerabaja-Oedjoeng.
Daar op die toren, waar de Nederland
se driekleur wapperde, genoot Haven
meester C. P. Backer Dirks in de derti
ger jaren van de blik op de scheepvaart
op het zeegebied, dat onder zijn super
visie stond.
"De Mariniersbrigade te Kiek" maakt
een goed verzorgde indruk op de lezer,
kan beschouwd worden als een aardige
aanvulling van "De geschiedenis van
de Mariniersbrigadeis in de boek
handel verkrijgbaar tegen de prijs van
f 29,50, porto f 5,50.
B.D.
BEEL IN BATAVIA
Van contact tot conflict
Verwikkelingen rond de Indonesische
kwestie in 1948.
Aan de reeks boeken, die de laatste
jaren regelmatig verschijnen en die tot
onderwerp hebben het na-oorlogse
Nederlands-Indonesische conflict, is
weer een toegevoegd. Hierdoor wordt
het beeld van de gebeurtenissen uit de
jaren 1945-1950 steeds vollediger.
Dit werk behandelt met name de ge
beurtenissen in het beslissende jaar
1948. In het inleidende, eerste hoofd
stuk wordt uitvoerig ingegaan op de
ontwikkeling van de opbouw van het
federalisme in Indonesië (het geestes
kind van Dr. van Mook) sedert de
totstandkoming van het akkoord van
Linggadjati.
Tevens wordt uiteengezet, hoezeer de
standpunten over de inhoud en de
werkelijke betekenis van de te vormen
Unie tussen Indonesië en Nederland
(het standpunt van Van Mook: een op
de praktische behoeften afgestemde
samenwerking tussen de beide Unie
genoten - en het standpunt van o.a.
Romme in Nederland: een "zware"
Unie met een duidelijke staatsrechte
lijke binding) tegenover elkaar ston
den.
De kabinetsformatie na de verkiezin
gen van 1948 was voor het verdere
"leder die ermee bekend is dat de heer
LOUIS ALEXANDRE
BROUWER POPKENS.
geboren omstreeks 1890 in het toen
malige Nederlands-lndie. overleden
vóór 1953 in Indonesië, gehuwd ge
weest met mevr. Jeanne Eugenie
Romkes (wier laatst bekende adres
was in Jakarta, Jl. Tjendana) afstam
melingen heeft nagelaten, worden
verzocht zich te wenden tot:
VAN DIJK KOCH, notarissen, (Mr.
M. H. L. Langeveld), Groot Hertogin-
nelaan 178, 2517 EV's-Gravenhage."
verloop van de Indonesische kwestie
van beslissende betekenis. Niet alleen
betekende deze formatie een over
winning van de denkbeelden van
Romme m.b.t. de te voeren Indonesië-
politiek, maarook bezegelde ze het lot
van Van Mook: deze zou worden ver
vangen door Beel, een vervanging die,
volgens Van Mook's adviseur, prof.
Enthoven er op neer kwam "dat deze
als zondebok werd weggestuurd om
de oppositie tegen het gevoerde
Indische beleid te verzoenen."
In de volgende hoofdstukken worden
Beel's ambtsperiode als Hoge Ver
tegenwoordigervan de Kroon in Bata
via, de tweede politionele aktie en de
internationale verwikkelingen die
deze meebracht uitvoerig behandeld.
Na het afsluiten van het akkoord van
Roijen-Roem op 7 mei 1 949, dat Beel
beschouwde als een prijsgeven van
Nederlandse zijde van hetgeen was
bereikt, nam hij ontslag en keerde
begin juni in Nederland terug.
Voor dit boek werd gebruikt gemaakt
van de particuliere archieven van Beel,
Drees, van Schaik, Romme, van der
Goes van Naters, van Mook, van
Roijen, Boon en Koets (die voor een
groot deel nog niet eerder werden
bestudeerd), alsmede van gesprekken
en correspondentie met een aantal
hoofdfiguren uit die tijd. De in een
bijlage opgenomen, privé-correspon-
dentie, die Beel tussen 1947-1949
vanuit Indonesië met zijn familie in
Limburg voerde, geeft het boek een
persoonlijke noot, die ook in de
andere hoofdstukken niet ontbreekt:
het Indonesische vraagstuk immers
was niet alleen een politiek probleem
maar ging gepaard met diepe en hef
tige menselijke emoties.
"Beel in Batavia" - door Ronald Gase
- prijs f 32,50, porto f 4,50 - ver
krijgbaar bij Boekhandel Moesson.
20
