BU DE VOORPLAAT (Foto: J. F. Berkhoudt)
HALLO
AFSCHEID
In Indië nooit geweten dat zo n simpel
woordje als "hallo", alleen gebruikt als
opening bij een telefoongesprek of als
amicale groet, zoveel betekenis kan
inhouden. Als je er maar de juiste
intonatie en het juiste accent aan
geeft. C'est Ie ton qui fait la musique,
dat ook, maar pas hier in Holland heb
ik geleerd hoe je die vijf letters van
"hallo" zo kan uitspreken dat ze een
andere betekenis krijgen.
Meer nadruk op de a, op de o, maak er
vier U's van, drie o s, een lage a, een
hoge o, enz. enz. en je verrijkt je
vocabulaire met een aantal splinter
nieuwe woorden die verbazing, afkeur,
blijdschap, ontzetting, verwarring, zelfs
razernij te kennen geven. Als mijn
glazenwasser zijn ladder tegen onze
voorgevel zet en "hallo" zegt met een
voet op de eerste sport, dan weet ik dat
hij denkt: "Wat een troep!" Daar hoef
ik me overigens niet veel van aan te
trekken, want ik kan er niets aan doen
dat ik dicht bij Scheveningen woon en
de Noordzee zout is en de ramen naast
zure regen ook zoute regen opvangen.
Soms tikt hij van buiten op het raam en
zegt dan ook weer "hallo", maar dan
op een andere toon die de boodschap
inhoudt, dat ik ook eens wat aan de
binnenkant van de ruiten moet doen.
Ik repliceer dan ook weer met een
"hallo" wat bij mij betekent: "je kan
me wat, bemoei je met je eigen
schoonmaak".
Zo kun je veelzeggend converseren
met één simpel woord, en dat is de
beste manier om geen ruzie te krij
gen. Hoe meer woorden je gebruikt,
hoe meer er verkeerd kunnen worden
uitgelegd en begrepen.
Met hallo alleen kun je nauwelijks
brokken maken. Zelfde met het woord
"goeiendag". Probeert u het maar.
Experimenteer wat met het accent,
met de klank, hoog of laag, met de
snelheid waarmee u het woord op
iemand loslaat. U zult verbaasd staan
over de reactie.
Zo moet u ook het Nieuwe Jaar be
groeten, met een "hallo" en een
"goeiendag". Op de eerste dag ge
woon, blij, hoopvol. Later in het jaar, al
naar behoefte, verandert uw toon, al
naar de gebeurtenissen die zich vol
trekken zullen, geheel los van de aller
beste wensen op de vele wenskaarten.
Zo is elk jaar eigenlijk een hallo. Een
vat vol verrassingen waar je maar één
tegelijk uit mag halen. O jee of hoera,
een zucht of een verzuchting, het zit
voor ons allemaal in die 365 dagen
(waarvan er intussen alweer twee
weken voorbij zijn). Een lot uit de
loterij, of een total loss met de wagen,
eindelijk die veelbegeerde VUT (ik
vind Vervroegde Uittreding zon
macabere uitdrukking) of een bede om
FUT om tot de laatste snik nog nuttig
bezig te mogen zijn, het zit er allemaal
in. Zoveel hoofden zoveel zinnen, zo
veel mensen, zoveel wensen. Voor
lopig loop ik met een wijde boog om al
mijn verwachtingen heen, ik wacht
maar tot 1 987 "hallo" tegen me zegt,
hopelijk op een prettige manier.
L.D.
Deze zonnige voorplaat is weer van de
heer Berkhoudt. U houdt toch zo van
de flamboyant? Deze staat helaas niet
aan de Prins Mauritslaan 36, anders
zou ik zeggen komt u even kijken!
De witte enveloppen met de grijze
randen. Met lood in het hart openen
we ze bij de ochtendpost en komt de
onverwachte confrontatie met het
heengaan van een bekende, een dier
bare vriend en vaker nog iemand waar
van je niet verwacht dat het afscheid
zo plotseling zou komen.
Op 20 december j.l. overleed, geheel
onverwacht, tijdens een verblijf in
Indonesië Eduard Flohr. Er zullen
maar weinigen zijn die hem niet ken
nen, zijn naam onmiddellijk verbinden
met "wajang".
Ed Flohr heeft het, vanaf dat hij in
Nederland kwam, als zijn roeping ge
voeld zijn kennis van de wajang en
alles wat daarmee samenging, over te
brengen op en toe te voegen aan de
Westerse cultuur. Hij bezat een com
plete verzameling wajangpoppen,
kende alle verhalen uit het wajang
epos en wat meer was: hij kende de
lakons. Dat maakte hem de eerste
dalang die in Nederland wajangvoor
stellingen kon geven in het Javaans.
Een vertaling vooraf was wel nodig, de
ervaring leerde dat een onvertaalde
lakon niet zo goed overkwam.
Flohr kreeg ook in het buitenland
bekendheid. In de 60-er jaren reeds
begon hij met het schrijven van een
wajangboek waarvoor hij de illustraties
reeds op kaarten had gezet. De be
doeling was het boek als een album uit
te geven waarbij de platen zelf inge
plakt konden worden. Het is er nooit
van gekomen, maar wie weet zal er
nog een uitgever worden gevonden
om van de erfenis van Flohr een leven
de nalatenschap te maken.
Eduard Flohr werd 70 jaar, werd ge
boren in Djogja, stierf in Yogya. Hier
begraven zal zijn ziel daar zijn waar de
vijf pendawa's hem in hun sferen zul
len opnemen.
Ook op 20 december overleed Ir.
Johannes Warmer. Een Hollandse
jongen die eind '30 naar Indië ging om
helaas na enkele jaren reeds kennis te
maken met de Japanse kampen. Hij
was architect en daarbij ook een be
gaafd tekenaar-illustrator. De wereld
waarin hij 3V2 jaar gedwongen ver
keerde fascineerde hem ondanks alle
ellende. Zijn leven achter de kawat
legde hij minutieus vast met crayon
en pen. Warmer presteerde het
onverstoorbaar door te gaan met zijn
situatie-tekeningen onder het oog van
de Jap. Het had hem zijn leven kunnen
kosten. Zijn onbevangenheid werd
zijn natuurlijke bescherming. Zijn
werk ligt vast in de uitgave "Java
1942-1945", kampschetsen uit Kesiler,
Banjoe Biroe, Tjikoedapateuh, 15e
Bat. in Bandoeng. Met de sobere tek
sten van A. C. Broeshart en A. N. de
Wit een van de meest sprekende oor
logsboeken. Een groot kunstenaar,
een bescheiden mens, een belangrijke
nalatenschap. Johannes Warmer werd
75 jaar. Wij wensen zijn lieve vrouw
veel sterkte.
Op 3 januari stierf Elly (Elvire) Heil-
Versfeld in Amsterdam. 67 Jaar werd
ze. Lezers van Moesson zullen haar
kennen uit haar levendige, geestige
verhalen die zij schreef over alle
mogelijke onderwerpen. Film, dansen,
muziek (haar laatste bijdrage), haar
jeugd en familieleven. Het waren altijd
weer kostelijke vertellingen vol grap
pige details waaruit je Elly's karakter
kon afleiden: belangstelling voor alles
en iedereen in haar omgeving en daar
buiten. Altijd bereid te helpen en dat
terwijl ze het zelf niet gemakkelijk had.
Ze was ernstig ziek, lag vaak in het
ziekenhuis, maar dapper krabbelde ze
weer overeind. Ik heb nooit een klacht
uit haar mond gehoord.
Elly Versfeld is een van de oudste
sobats uit mijn Soerabaja Handelsblad
tijd. We raakten wel uit elkaar, maar
verloren elkaar nooit uit het oog. Ze
werkte op de advertentie afdeling, ik
zie haar nog, meestal rennend door de
gang, ze had het altijd druk en altijd
haast. Ze speelde heel mooi piano, zat
vol ideeën en grappen en ze trouwde
met Noud Heil, redacteur, later hoofd
redacteur van het Soer. Handelsblad.
Haarheengaan betekent voor allen die
haar gekend hebben (en dat zijn er
heel veel) een groot verlies. Niemand
zal haar vrolijkheid, haar levensmoed,
haar hulpvaardigheid vergeten. Geen
beroemdheid die in een Nederlandse
krant het nieuws haalt maar in ons
Indische blad en in ons Indische hart
verdient ze de eerste pagina.
L.D.
2
