Twee ruiters
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
385 Beeklaan Telex: 34193 tunas nl.
Voor de huur van een dienstwoning werd bij de ambtenaren van Nederlands
Oost Indië negen procent van hun salaris ingehouden. Soms werd zo'n woning
echter niet in overeenstemming geacht met de financiële draagkracht van de
bewoner. Er kon dan een taxatie worden gehouden waarbij een minimum
huurwaarde werd vastgesteld.
De boswachterswoning van de afdeling Kelapa-Sèwoe kwam volgens de
houtvester daarvoor in aanmerking. Overeenkomstig de voorschriften moest de
commissie, die over de huurwaarde besliste, bestaan uit de houtvester en de
plaatselijke Europese bestuursambtenaar, in dit geval was dat de Assistent
Resident van Kempassan.
De houtvester was een late telg van
een oud en moe geslacht. Omdat hij
oudste zoon was werd hij, volgens
familietraditie, officier. Deze loopbaan
duurde slechts enkele jaren totdat zijn
vader overleed. Daarna nam hij ontslag
uit de dienst en ging voor houtvester
studeren in Wageningen. Hij was dus
niet meer zo piepjong toen hij in Indië
aankwam. Nu was hij dicht aan zijn
pensionering toe en leefde het pret
tige leventje van een oude vrijgezel.
De A.R. was ook al jaren in dienst en
woonde met zijn vrouw in een groot
koel huis op een standplaats in het
binnenland, waar hij het Nederlandse
gezag op waardige manier vertegen
woordigde.
Er school geen enkele moeilijkheid in
het verzoek van de houtvester en dus
kwam de A.R. graag het huis van de
boswachter taxeren. Het zou een ge
zellige tournee worden en het bezoek
aan het huis een loutere formaliteit.
De woning lag aan de rand van de
houtvesterij, grenzend aan een schaars
bewoond, sterk door erosie aangetast,
landschap. De boerenbevolking was
erg arm en er werd geregeld hout
gestolen. Maar de boswachter wist dit
euvel wel binnen de perken te houden.
De huurverlaging zou dus tevens als
een soort van persoonlijke beloning
kunnen dienen, want de boswachter
zat al sinds jaren op zijn maximum
loon en gratificaties kende de dienst
van het boswezen niet.
Het huis lag ver verwijderd van de
schaarse autowegen die door de hout
vesterij liepen, dus was het noodza
kelijk om een stuk van de reis te voet of
te paard af te leggen.
De houtvester had in zijn jeugd leren
rijden omdat hij als officier op parades
te paard moest verschijnen. Maar hij
had zich nooit goed thuis gevoeld in
de wereld van de actieve ruiterij, wel
was hij altijd op de paardenrenbaan
waar hij steeds een gokje waagde om
zo het geslonken familiekapitaal wat
op te vijzelen. Indien hij noodge
dwongen voor de uitoefening van zijn
dienst van een paard gebruik moest
maken liet hij altijd de plaatselijke
mandoer meelopen naast het hoofd
van het paard om het bit vast te
houden. Zo had hij nooit moeilijk
heden te verwachten.
De A.R. was in zijn jonge jaren vaak
genoodzaakt geweest te paard naar
afgelegen dessa's te reizen. Maar met
plezier had hij dit nooit gedaan en ook
hij had steeds een mannetje gehad dat
naast het paard liep en het bij de
teugel leidde. Nu had hij in jaren geen
paard meer gereden. Hij wist niets
omtrent de rijkunst van de houtvester
en hij versleet hem voor een geduchte
ruiter. Daarom durfde hij niets te zeg
gen en hoopte alleen maar dat hij een
tam biekje zou treffen.
De houtvester had besloten om op
deze tocht geen paardenmenners mee
te nemen, omdat hij tegenover zijn
metgezel geen al te dwaas figuur wilde
slaan. Hij was immers gewend aan het
wagen van een gokje. Wel had hij
opdracht gegeven om een paar van de
makste paarden klaarte zetten en ook
wat begeleiders mee te laten lopen.
Op de dag van de taxatie vertrokken ze
al heel vroeg nadat ze bij de houtvester
die midden in het bos woonde, ontbe
ten hadden. Het eerste deel van de
tocht ging per auto door de rijzige
djatibossen. Ergens op een zijpad
wachtte een mantripolitie met de bos
wachter en een tweetal mandoers met
rijpaarden. De mantri reed ambtshalve
dagelijks te paard.
Na de begroeting en kennismaking
hesen de beide gouvernements-amb-
tenaren zich moeizaam in het zadel
terwijl de twee mandoers beleefd de
paarden in bedwang hielden. Daarna
wipte de mantri op zijn paardje en ging
aan de kop van de stoet rijden. Het
nauwe bospad noopte de ruiters ach
ter elkaar te rijden. De drie voetgan
gers sloten de stoet, waarbij ze de
hiërarchie in acht namen; de boswach
ter ging dus voorop. Vanwege de
voetgangers werd stapvoets gereden
en de beide europeanen voelden zich
weldra zo veilig dat ze de teugels
lieten hangen en er gemakkelijk bij
gingen zitten. De houtvester waagde
zelfs een oogje aan de omgeving. De
bossen werden gaandeweg slechter
met kromme kleine bomen en open
plekken die vol manshoog en dicht
struikgewas stonden. Dit was een ge
bied waar vanwege de klandestiene
veeweide de grond erg beschadigd
was door de erosie. Sporen van her
haalde bosbrand wezen eveneens op
de nabijheid van dessa's. Het bospad
werd smaller en de ondergroei van
struiken ruiger
Terwijl hij zo aan het kijken was had de
houtvester onwillekeurig zijn paard
wat ingehouden. Het was hem echter
ontgaan dat dit het makke beestje niet
naar de zin was. Bovendien wist hij
niet dat het paardje gewend was om,
wanneer het in colonne reed, voorop
te stappen. Het was namelijk het eigen
paard van de mantri die het eerbiedig
beschikbaar had gesteld voor zijn
hoogste chef. Onverwachts sprong
het paard, dat zich verongelijkt voelde,
in een galop en zette er even de
sokken in. Hij meende dat nu de tijd
gekomen was om zich aan het hoofd
van de colonne te plaatsen.
De houtvester schrok op uit zijn be
spiegelingen en denkend dat het
paard op hol sloeg, schopte hij de
stijgbeugels uit en liet zich met ge
kromde rug en opgetrokken knieën als
een bal zijdelings van het zadel rollen.
Hij verdween in het dichte struik
gewas dat langs de weg groeide.
De twee mandoers schoten te hulp,
rukten hem uit de bosjes, tilden hem
rechtop en zetten hem overeind om te
kunnen zien of hij ergens beschadigd
was. Dat bleek mee te vallen, het
dichte struikgewas had zijn val ge
broken. Ze sloegen hem het stof en de
bladeren van zijn kleren, raapten zijn
tropenhelm op en zette deze eerbiedig
weer op zijn hoofd. Daarna lieten ze
hem verbouwereerd staan en renden
achter de stoet aan om het paard te
2562 AZ DEN HAAG Telefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en
wensen gesneden!
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS ft TRAVEL Jakarta
Kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung, Singapore,
Honkong, USA.
10
