Bahasa Indonesia OVERLEVINGSCURSUS
Indonesische Taaicuriosa
Jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
Dear Sir,
heet de taalcursus Indonesisch/Maleis
die mevr. Knooren-Yo gedurende vijf
winterseizoenen succesvol gegeven
heeft aan de Volksuniversiteit van
Maastricht.
De cursus bestaat uit zeer eenvoudige
lesnotities van iemand die het Maleis
als haar moedertaal leerde spreken.
Hij bestaat uit zinnetjes en verhaaltjes
uit het dagelijkse leven van het Indo
nesië van nu.
Wie deze cursus beheerst, kan ge
garandeerd vlot daarmee overleven
in Zuidoost-Azië en zelfs in stad en
rimboe integreren.
In vijftig gestencilde pagina's slaagt zij
erin, vrijwel zonder gebruik van onze
gewone westerse spraakkunstige ter
men, het cruciale probleem aan te
pakken waarover tientallen jaren ge
leden, elke baroe (nieuweling) die in
de Oost aankwam, struikelde.
Namelijk, waarom zegt het Maleis:
'Dilarang merokok" (Verboden te ro
ken) en dan weer 'Ibu melarang saya
merokok(Moeder verbiedt mij het
roken),terwijl de grondwoorden larang
en rokok zijn.
Met andere woorden hoe zit dat met
die me- en di- voorvoegsels waarover
veel taalgeleerden zich het hoofd
hebben gebroken? Waarom is een
pomp een: pompa en wordt een band
oppompen: mompa ban? Waarom
heet dragen met een pikulan memikul?
Voor de gelukkigen die nog wat Pasar
maleis of een andere vorm van Maleis
kennen, en dat zijn waarschijnlijk
meer dan 100.000 Nederlanders, biedt
deze cursus een grandioos opstapje
om over de scheidingsmuur heen te
komen die de nieuwe spelling van het
Indonesisch/Maleis voor hen is ge
worden met zijn ongewone abétjé.
In het Nawoord van de cursus staat op
pagina 47 een uitspraak van de be
kende Nederlands/Indonesische pu
blicist en vertaler de bekende Jezuïet
Dick Hartoko S.Y. (èsjee): "Er staat
niets onjuists in. Linguistisch is het
een wonder onze Bahasa. Ze zit vol
bruisende aktiviteit en levenskracht en
ontwikkelt zich voortdurend. Vergelijk
dat eens met de Filippijnen en India
die geen nationale taal hebben!"
Drs. J. Theng Tok Hiang, docent In
donesisch en vertaler in Tokyo zegt
ervan: "Volgens mij zullen ermeerdere
edities van deze cursus volgen, aan
gezien het een goede cursus is".
Het boek ligt in zeer beperkte oplage
te koop o.a. in toko Moesson voor
25 gulden (excl. porto f 4,50).
(Nyonya) IRENE OEY GIOK LIAN
Please forgive my writing
in English.
am writing to ask for help in
tracing information about a man
who lived in the Dutch East Indies
before World War II.
He' was a Doctor Gregor Krause, a
German, who worked for many
years in government service in Bali,
Java, Sumatra and Kalimantan. am
particularly interested in what
happened to him during the Japa
nese occupation, when he was in
Brastagi, North Sumatra, and after
the War.
My interest arises from fascination
with a book of photographs he took
in Bali about 1912 and published in
Germany about 1922.
understand he has an adopted
daughter living in Holland.
She would be the best person for me
to contact but do not know her name
or address.
Any publicity you might give this
letter would be much appreciated.
HUGH MABBETT
Design 3
615 Bukit Timah Road
Singapore 1026
Mocht u Hugh Mabbet enige inlichtingen
kunnen verstrekken wilt u hem deze dan
rechtstreeks doorgeven.
Via redactie Moesson mag ook.
(Vervolg: "De Gouvernements Marine in het
Voormalige Ned.-lndië 1861-1949")
En hiermede is dan aan het bestaan
van de Gouvernements Marine en haar
geschiedschrijving een einde gekomen.
Respect voor de auteur F. C. Backer
Dirks, die door zijn jarenlange dienst
bij de Gouvernements Marine en zijn
vaardige pen een waardevol driedelig
standaardwerk heeft weten te maken,
dat rijk is uitgevoerd op zwaar papier
en verlucht met vele, vaak unieke
foto's.
J.M.P.
'De Gouvernements Marine in het
voormalige Nederlands-lndië 1861-
1949" deel III - door F. C. Backer
Dirks - Prijs f 98,50, porto f 7,-.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUllllllllllllllllllllll
De eerste prijs voor het mooiste stijl
bloempje gaat uit naar de verliefde
Belanda die naar zijn zoetelief op Java
schreef: "Manis selamat tahun baru
dan banjak-banjak bantal". Daarmee
bedoelend: en veel kusjes. Staat niet
in de oude Maleise Kramer dat kussen
bantal is?
Pengirim
Dan gaat de tweede prijs uit naar de
moeder die ons trots liet weten: "Mijn
zoon loopt stage in Bogor. Nauwelijks
een maand daar is hij al iets geworden.
Hij mag al sipengirim voor zijn naam
schrijvenWij hebben de brave ziel
maar niet verteld dat pengirim komt
van kirim en (af)zenden betekent.
Pamili Belanda
Pak Sumadi liet ons weten dat zijn
buurman Jansen veel broers in Neder
land heeft. "Satu broer namanya
Zaliger dan satu lagi Wijlen". (De ene
broer heet Zaliger en de andere Wijlen).
Hoekoem Kakoes
In 1 940 wilde een prof. in Batavia zich
al zover aanpassen dat hij zijn traktaat
Privaatrecht wilde laten vertalen met
de originele naam Hoekoem Kakoes.
Privaat is immers kakus. Ja toch! Een
jurist uit dat Batavia amuseert zich nu
nog, 47 jaar na dato, over die aanpas
singsijver.
Pak Brasso
Onnodig te zeggen dat Pak Brasso zijn
naam erfde van zijn baan die daarin
bestond dat hij alle hang en sluitwerk
van het college moest doen blinken en
dagelijks een paar keer de teromolpos
(posttrommel) van het Kolése op Kap-
ling V (Kaveling V) naar het Kantorpos
(postkantoor) moest brengen.
Verdwijnt het Nederlands uit
Indonesië?
Officieel is het verdwenen op 1 9 maart
1942 toen de Japanners een Maleise
Maklumat (bekendmaking) publiceer
den die het gebruik van het Nederlands
verbood. Dat belet niet dat anno 1 987
de Indonesische pers krioelt van
onvervalste en vermomde Nederlandse
woorden. In elke keuken, in elke gara
ge, op de bouw, in de fabriek zijn die
vaktermen blijven hangen waarvoor
geen Javaanse vertaling voorhanden
was. Pas in 1 984 verscheen een Indo
nesische vertaling van het evangelie
van elke jurist het z.g. Fockema An-
dreae's, Rechtsgeleerd handwoorden
boek (Kamus istilah Hukum Fockema
Andreae).
En als sluitstuk mogen we niet onver
meld laten die dame uit de Indone
sische high society die zegt in een
stuiversromannetje: "Ikke paling anti
pis pada pispot. (Ik haat plassen op
een nachtspiegel)
17
