Eerste ontmoeting met de vijand
SCARLETT O'HAR A
SETIAKAWAN-LENING
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
385 Beeklaan Telex: 34193 tunas nl.
Zondag 8 maart 1 942. Een paar dagen later zouden we 660
jaar ouder zijn want dan schrijven we 2602! Die zondag
heerste er een angstige stilte over Soerabaia, in de verte
hoorde je nog 't geluid van ontploffingen op Perak, niemand
waagde zich op straat, een verlaten auto stond aan de kant
van de weg. We bleven binnen en hielden de deur gesloten.
We woonden aan de N.I.S. laan in 't laatste huis. In de
middag werd de stilte verbroken door 't geronk van
motoren, 't hield niet op en bleef maar aanhouden. We
waren natuurlijk nieuwsgierig wat dat zou zijn en we gingen
naar de voorgalerij, met het kind tussen ons in stonden we
te kijken, een onafgebroken file vrachtauto's kwam langs,
volgeladen met soldaten, woest uitziende kerels met petjes
op met lapjes daaraan aan de achterkant, zeker om hun
ellendige nekken te beschermen tegen de zon. Ze hielden
allen een geweer met de bajonet er op in de hand. We
keken met angst in 't hart, 't kind dat ik verwachtte bewoog
alsof 't wou protesteren en het kind tussen ons in keek en
zei: oh allemaal boze mannen. Het zal 5 uur geweest zijn,
we sloten alle deuren.
Tegen acht uur was er gestommel op de voorgalerij en werd
er op de deur gebonsd. Mijn man deed open en daar trad de
vijand binnen. Twee kerels, waarschijnlijk Koreanen, af
schuwelijk uiterlijk, bloot bovenlijf en in de gordel een lang
puntig mes, ze droegen schoenen waarin de grote teen
apart zat, waarschijnlijk hadden ze nog nooit een ingericht
huis gezien, ze liepen rond, pakten alles op en bekeken
ieder stuk van boven en van onderen. Op de tafel stond een
trommel borduurzijde, onder 't uitstoten van rare klanken
graaiden ze er in, ze wisten natuurlijk niet wat 't was.
Kennelijk dorsten ze niets mee te nemen, ze gebaarden
dat wij onze slippers uit moesten doen, ook die werden
bekeken, de mijne waren te klein maar die van mijn man
werden meegenomen.
De heren wilden weer vertrekken maar ontdekten ineens
het horloge van mijn man, hij moest 't afdoen, ze draaiden
het naar alle kanten maar er mee omgaan konden ze niet.
Mijn man probeerde nog goedig te gebaren dat hij het voor
zijn werk niet kon missen, maar 't mocht niet baten. Met
een zucht van verlichting zagen we ze in het duister
verdwijnen. Dat was de eerste kennismaking, drie uur na
hun aankomst.
Een maand later werd er 's avonds, 't zal een uur of twaalf
geweest zijn en wij wilden net naar bed gaan, toen er weer
hevig op de deur werd geklopt. Wat daar naar binnen
stormde was beslist niet leuk. Twee Japanse officieren, 4
soldaten met bajonet op het geweer en 4 inheemse
politiemannen, maar zij waren nog van de oude garde. Ik
was gauw gaan zitten omdat ik mij met mijn zware lichaam
niet bepaald happy voelde in pyama. Maar wat ben je dan
toch dom, een van de officieren stoof op mij af en begon
geweldig te keer te gaan. Niet begrijpend keek ik hem aan.
Een van de politiemannen schoof naar mij toe en zei:
"Njonja, djangan doedoek". Het was hoogst onbeleefd van
mij om te gaan zitten.
De heren hadden huiszoeking gedaan, in ieder huis op de
N.I.S. laan waren er wel klappen uitgedeeld en hadden ze
moeilijk gedaan, maar nergens was iets gevonden, 't ging
om wapens. Wij waren dus 't laatste huis en de heren waren
't kennelijk beu, ze gingen zitten en verlangden drinken en
sigaretten. Ondertussen haalde ik 't kind uit bed en werd
mij een stoel aangeboden, waarna een soort ondervraging
begon. Het kind zat op mijn knie als op een hobbelpaard, zo
trilde ik, want wat zij zochten was wel bij ons in huis. Als
reserve officier van het KNIL was mijn man in 't bezit van
een pistool met kogels, een klewang en een gasmasker en
hij had een heel mooi sleepsabel. Heel, heel naïef hadden
wij deze dingen op 't plafond van de kamer gelegd,
weggeschoven achter 't luikje van de Aniem. Een beetje
pientere man hoefde maar naar boven te kijken om te zien
dat het luikje verschoven was, vuile vegen zaten er omheen.
Ik kan er nog een nachtmerrie van krijgen als ik denk aan
wat er gebeurd zou zijn als ze het gevonden hadden. Maar
we kropen door 't oog van de naald.
Nog eenmaal reed op een stille middag een sergeant op
een fiets 't erf op. Ik was alleen met 't kind en de djongos,
die gooide direkt alle luiken open zodat buiten iedereen
kon zien wat er in huis gebeurde. De sergeant vroeg eerst
om een pistool, dat had ik niet en daar ging 't hem ook niet
om. Toen vroeg hij een camera, ik schudde heftig nee en
dacht aan de mooie reflex camera van mijn man in de kast
achter de lakens. De man begon door 't huis te scharrelen
en in de kasten te zoeken. Ik bleef achter hemen tussen ons
in de djongos, met een gezicht van: durf mijn njonja eens
aan te raken en wee je gebeente als je iets meeneemt
Ja, zo trouw waren ze en de sergeant droop af. En van al die
angst heb ik nog niet eens een miskraam gekregen. Zo kun
je 't geluk hebben! J. ERENSTEIN-DE HAAN
Ik keek naar de eerste aflevering van
"South and North" die momenteel op TV
te zien is, en opeens herinnerde ik me ze
weer! De luifelhoeden die we in bezet
tingstijd van gewone rieten "paman"-
hoeden en ergens op de kop getikte
gekleurde zijden linten maakten, zelf
droegen en grif verkochten.
Ik weet niet wie ermee begonnen is,
maar diegene was ongetwijfeld geïn
spireerd door de vlak vóór de oorlog
vertoonde film "Gone with the wind"
(Gejaagd door de wind - Ned. titel) en de
door ons vurig bewonderde Scarlett 0'
Hara.
Ik schiet weer in de lach als ik eraan denk
hoe of we er uit moeten hebben gezien:
mager en door de zon donker verbrand,
•n vaak sjofele kleding, op sandalen van
repen auto-binnenband metcrêperubber
zolen die zo lekker vastplakten aan het
gloeiende asfalt, op onze fietsen met
ban-mati. En dan zo n luifelhoed met
kleurige wapperende linten op!
Maar waren we niet even geweldig en
doortastend als Scarlett en -al die
"Southern Belles" in hün oorlog?
TUN T.
*2
Vaak binnen 24 uur geregeld en bij U thuis bezorgd.
Enige f 5.100,- 36 x f 1 75,92 15,7%
voorbeelden: f 10.100,— 36 x f 342,39 14,3%
f 15.100,- 48 x f 402,28 13,4%
f 20.100 - 60 x f 446,74 12,6%
f 25.000 - 60 x 7 555,65 12,6%
f 30.100,- 60 x f 664,45 12,3%
Leeftijdsgrens 64 jaar, kwijtschelding bij overlijden.
Toezending prospectus op aanvraag.
TELEFOON 078 - 18 08 66 013 - 35 01 05
SETIAKAWAN FINANCIERINGEN bv
Karei Doormanweg 9 - 3317 ZD Dordrecht - Geopend v. 9.00-20.00 uur
2562 AZ DEN HAAG Telefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en
wensen gesneden!
Agent voor Europa van PT. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
Kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung, Singapore,
Honkong, USA.
