FLITSEN
(Vervolg: "Een trieste dag")
Kasian jullie." Zo eindigde ze. Wel
vriendelijk!
We besloten het kamp te verlaten
om naar huis te gaan. We brachten
niets met ons mee. Wel waren we
gewapend met een flinke stok. Met
meer andere jongelui verlieten we het
kampement. Er waren geen wachters
meer, de zandzakken bij de ingang
waren onbemand, de mitrailleurs wa
ren verwijderd net als de vlag die
anders vrolijk wapperde. Dat was ge
schiedenis in één klap!
We bereikten de grote Postweg en
liepen in de richting Tjirandjang. Af en
toe passeerden ons vrachtwagens met
"stille soldaten" in de richting Ban
doeng. Langs de weg zagen we verlaten
jeeps, een vrachtauto met honderden
blikken Palmboomboter (margarine),
auto's in de bushes, aan stukken ge
slagen.
Een vrachtauto met huisinboedel en
frigidaire vol levensmiddelen. Geen
sterveling bewaakte deze zaken. Het
regende zacht. In mijn bivakmuts had
ik wat papiergeld verstoptOp
sommige plaatsen zagen we de Japan
se vlag naast de Indonesische waaien.
Hier en daar schreeuwden stemmen
ons toe: "Blanda kèok". Het was een
nare boodschap. Een vrachtwagen
reed langs ons heen in de richting die
wij liepen. We vroegen beiden plaats
in de natte wagen en zonder een
woord stopte de chauffeur om ons aan
boord te laten. We reden verder en
toen kwam Tjirandjang in zicht. De
brug over de Tjusokan .zijrivier van de
Tjutaruan was onklaar gemaakt. Vracht
auto's stonden er in rijen te wachten.
Mensen waren bezig met de reparatie
van een brugdeel. Het was 2 uur in de
middag en het leek wel 6 uur p.m., zo
donkerwas hetal. Eindelijk konden de
legertrucks heel voorzichtig over de
herstelde breuk worden geduwd.
Sommige wagens waarvan de benzine
tanks leeg waren werden ter plaatse
van de brug in de kali gewipt. Zo reden
we verder en in Sukabumi of Tjiandjur
werd door militairen afgeraden door te
rijden wantgeruchten deden de ronde,
dat de Japanners in aantocht waren.
Wij beraadslaagden wat te doen en
tenslotte werden 3 militaire bussen
gereed gemaakt voor hen die de tocht
wilden voortzetten. En zo reden we in
het donker in de richting van Bogor.
De tocht verliep zonder verdere pro
blemen en na Tjibadak, Tjigonbong en
Tjitjanih te zijn gepasseerd reden we
met de bus in snelle vaart op Bogor
aan. Daar vielen we in de handen van
de Japanse stoottroepen, die zoals
wel bekend ons lieten kennismaken
met hun barbaarse methoden. Daar
over is reeds zoveel geschreven. Deze
episode van de eerste dag na de
capitulatie zal elk van ons zich wel op
zijn eigen wijze herinneren. Tjirandjang
blijft in mijn geheugen gegrift.
Het benieuwt me hoeveel van de 400
miliciens van lichting 1922 dit relaas
in Moesson zullen lezen. Velen zijn als
krijgsgevangenen om het leven ge
komen. Mijn vriend Harry Ligtvoet met
wie ik de lagere school, St. Aloysius,
de Mulo en de RK AMS heb bezocht
moet tijdens een transport naar
Ambon zijn overleden. Velen zijn na de
bevrijding van 1945 weer klaarge
maakt om in Indië in de strijd met de
nationalisten te worden ingezet. Velen
hebben dit drama niet overleefd. Een
triest verhaal, zo'n 45 jaar geleden.
Militie Soldaat
JOHAN SCHLECHTER
Stb. nr. 87522
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
De bergen en de kleuren
De bloesem en de geuren
De kali en de tandoe
De kampong en de bamboe
De stranden en de palmen
De sawah's en de padihalmen
De tani en de patjoel
De bibi en de bakoel
De klontong en de barang
De anglo en de arang
De klamboe en de goeling
De krontjong en de soeling
De pajong en de kipas
De oma en haar anak mas
De grobak en de sapi
De betjak en de kreta-api
De bultzak en de keploek
De tampah en de kroepoek
De klapper en de doeren
De sago en de aren
De koffie toebroek en de goela
De dogkar en de koeda
De karbouw en de katjong
De dakon en de majong
De pondok en de lampoe gas
De katjang en de boeboer bras
De tjitjak en de tokeh
De nangka en de mangga golek
De kandang en de boeroeng
De ajam en de koeroeng
De tempeh en de tahoe
De baboe en haar anak maloe
De terang boelan en het Zuiderkruis
en ook het vuurvliegje zo
bij je thuis
en nog oneindig meer dingen,
blijven mijn dierbare herinneringen.
FRIED G. M. KNAVEN
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
"Hopen wij unaniem, dat Nono Koetilajam
in de nabije toekomst zijn vermoedelijk op
hoog niveau staande culturele Wayang-
Golek-performance middels enige explica-
tieve, gemimede vocale background zal
kunnen verduidelijken."
In de '50er jaren stond in Wassenaar "Boys Ranch" een kostschool voor jongelui uit Oost
en West Indië die hier studeerden. De meeste kostgangers waren leerlingen van de HBS aan
de Beeklaan en het Aloysius College in Den Haag. Tom Wiederhold van wie we deze foto
kregen, ging op de Kath. HBS in Leiden, daarna ging hij naar het Aloysius College.
Met het oog op de a.s. reünie (wanneer?) zou het best kunnen als de intussen gentlemen
geworden boys zich op deze foto zouden herkennen.
JUffY PUYTbACKSHOW
16
