De Nobat, hoforkest van de Maleise Vorsten
Op 26 april 1984 werd te Tuanku Iskander Mahmood, Sultan van Johor. geïnstalleerd als
Yang di-Pertuan Agong (het achtste staatshoofd sinds de onafhankelijkheid van Maleisië in
1957 tot stand kwam) in de troonzaal van het Negara-paleis te Kuala Lumpur, de hoofdstad
van Maleisië. Op de foto het Maleisische koningspaar tijdens de installatieplechtigheid.
De schrijver van bijgaand artikel,
René Brus, is van beroep edel
smid en zijn bijzondere interesse
gaat uit naar kroonjuwelen, re
galia en de gebeurtenissen die
daarmee samenhangen.
Hij fotografeerde en maakte
reportages op dit gebied in Euro
pa, Afrika, India, Birma, Thai
land, Maleisië en Indonesië. In
de laatste twee landen werd hij
in staat gesteld de regalia van
de meeste vorstelijke huizen te
fotograferen.
In het artikel over de Nobat
voert hij de lezer naar de kleur
rijke wereld van de Maleisische
sultanshoven.
door René Brus
In Alor Star, de hoofdstad van het Sultanaat Kedah staat op het centrale plein
een hoge toren, waar elke avond even voor en even na zonsondergang donker
tromgeroffel vandaan komt. Dag in, dag uit, 365 dagen per jaar worden op de
bovenste verdieping van dit gebouw, de Balai Nobat, verschillende instrumenten
bespeeld om de gelovigen op te roepen tot het gebed aan Allah.
Voor de komst van de Islam naar zuid-oost Azië in de 1 5e eeuw werden diverse
instrumenten gebruikt tijdens de ceremonieën aan het hof van de vorsten,
waarbij niet alleen grote en kleine trommels werden gebruikt maar ook gongs
en blaasinstrumenten.
Volgens de maleise kronieken, de Hikayat Raja Raja Pasai arriveerde een zekere
Sheik Isma il in de indische archipel, door wie Sultan Malik al-Saleh, vorst van
Pasei de islamitische godsdienst aannam.
Met de komst van Sheik Isma'il arri
veerde een hoforkest in de archipel dat
aan de hoven van de Islamitische
heersers in Perzië, Irak, Syrië, Egypte
en India bespeeld werd en dat bekend
stond als de Nobat.
Dit woord, ook wel Nao-bah, vindt zijn
oorsprong in het Sanskrit waar Nao of
Nava het getal negen betekent en de
toevoeging Bah een ensemble of
combinatie inhoudt en waardoor vol
gens tradities e'en dergelijk hoforkest
uit negen instrumenten bestond.
Ook de historische vorst van Malakka,
Sultan Syah (1488-1 511maakte ge
bruik van een dergelijk orkest en
tijdens zijn regering kwam er een
verzoek uit het sultanaat Kedah voor
toestemming om eveneens een hof
orkest te mogen gebruiken tijdens de
ceremonieën aan het hof.
Deze toestemming werd verleend en
sinds het begin van de 16e eeuw tot
aan de dag van vandaag wordt de
Nobat bespeeld in dit vorstenrijk dat
een deel is van het huidige koninkrijk
Maleisië.
In het jaar 1957, dertig jaar geleden,
werd de kolonie Malaya ofwel in Ne
derland bekend als Malacca, zelfstan
dig en er moest een besluit genomen
worden welke staatsvorm er moest
komen. Een republiek of monarchie.
In dat jaar bestond de kolonie uit 11
staten (tegenwoordig 13), waarvan er
9 geregeerd werden door een vorst die
meestal de titel draagt van Sultan.
De 9 sultanaten zijn: Johor, Pahang,
Negri Sembilan, Selangor, Perak, Treng-
ganu, Kelantan, Kedah en Perlis.
Behalve deze vorstendommen bestaat
de federale staat Maleisië uit de ge
bieden Malacca en Penang en de
staten Sarawak en Sabah op Noord-
Borneo.
Deze 9 vorsten besloten dat tijdens
een geheime stemming één van hen
het staatshoofd van de federatie van
Maleisië moest worden en waarbij hij
dan de titel van Yang di-Pertuan
Agong zou dragen. Deze constitutio
nele monarch zou die positie voor 5
jaar bekleden, waarna wederom tijdens
een geheime stemming een nieuwe
vorst het staatshoofd zou worden.
Zodra de verkiezing een feit is, wordt
de nieuwe koning officieel geïnstal
leerd in aanwezigheid van alle vorsten
van Maleisië, hoge regerings-ambte-
naren en leden van het corps diploma
tique en waarbij niet alleen het gouden
staatszwaard wordt overhandigd,
maar ook verschillende traditionele
melodieën gespeeld worden door het
hoforkest van Kedah, dat speciaal voor
deze gelegenheid overgebracht wordt
naar de federale hoofdstad Kuala
Lumpur.
Dit historische orkest bestaat uit twee
gendang trommels, 1 kleine negara
trommel, 1 gong, 1 fluiten 1 nafiri die
soms omschreven wordt als trompet
of klarinet. Er bestaan verschillende
legendes over deze instrumenten en
zo mag niemand in de trommels kijken
omdat dan veel ongeluk voor het
sultanaat zou ontstaan. Ook vertellen
de overleveringen, dat in vroeger
dagen de trommels bespannen wer
den met de huid van een zwangere
MALEISIE
A. Johor - B. Pahang - C. Negri Sembilan -
D. Selangor - E. Perak - F. Trengganu -
G. Kelantan - H. Kedah - I. Perlis.
1. Alor Star - 2. Penang - 3. Kota Bahru -
4. Kuala Trengganu - 5. Kuala Lumpur -
6. Malacca - 7. Singapore
22
