HAY LIE travel
service
Amsterdam-Jakartaretour f 1.750,
Amsterdam-Hongkong-Jakarta retour f 2.350,
Amsterdam-Singapore-Bali-Bangkok-Amsterdam
16 dagen in 1e klas hotelf 2.685,
Zeedijk 109 - 1012 AV AMSTERDAM
tel. 020 - 23 86 50 24 05 39 - Kantooruren: ma-vrij 11.00-1 7.00 uur
(Vervolg: "De Nobat. hoforkest van de
Maleise Vorsten")
gedwongen terug te keren naar huis
en toen hij voor de derde keer een
bezoek bracht aan het paleis was een
arts aan zijn gezelschap toegevoegd.
Opnieuw werd het gezelschap op vor
stelijke wijze onthaald met de muziek
van het hoforkest, maar de volgende
dag vond de arts de resident met grote
pijnen in zijn kamer.
Omdat de arts geen enkele medische
uitleg kon geven over de oorzaak en
geen enkel effectief medicijn er voor
kon geven, besloot men zo snel moge
lijk te vertrekken. De dokter zelf had in
het geheel geen pijnen en hij merkte,
dat zodra men de territoriale wateren
van het eiland had verlaten dat ook de
pijn van de resident verdween als
sneeuw voor de zon. Volgens maleis
geloof waren de pijnen ontstaan,
omdat het hoforkest gespeeld had ter
verwelkoming van de nederladse ge
zant en omdat hij niet van vorstelijke
bloede was, moest hierin de oorzaak
van de pijnen te vinden zijn omdat
de Nobat van Riou-Lingga dermate
sterke krachten bezat.
Om aan Tengku Embong te vragen om
tijdens het bezoek van de resident de
Nobat te laten zwijgen was ondenk
baar,dus er kwam iemand met het idee
om kostbare instrumenten te laten
maken zodat deze gebruikt zouden
worden i.p.v. de machtige, historische
houten trommels. In Batavia bestond
oorspronkelijk grote oppositie tegen
dit plan, maar de vooruitzichten van
grote inkomsten van de aanwezige tin
in het sultanaat bleek een sterker
argument en het schijnt dat maleise
zilversmeden van mogelijk de firma
Van Arcken opdracht kregen tot het
maken van drie grote zilveren trom
mels. Terwijl deze instrumenten ge
smeed werden, ontving Tengku Em
bong toestemming van de Ned.-In
dische Regering om haar zoon Raja
Abdul Rahman te laten installeren op
de vacante troon van het sultanaat en
tijdens deze installatie in 1885 werd
voor de eerste keer op de kostbare
zilveren trommels geslagen.
Aan deze gebeurtenis herinnert nog
een inscriptie op de trommels en wel
de woorden Yang Di pertuan Riau dan
Lingga Sanah 1303.
De historische houten trommels wer
den sindsdien niet meer gebruikt en
opgeborgen in de schatkamer van het
paleis en zouden nimmer meer hun
tonen laten horen tijdens een vorste
lijke ceremonie aan het hof van het
sultanaat Riou Lingga.
Tot op de dag van vandaag wordt op
de zilveren trommels geslagen hoewel
het sultanaat in het begin van deze
eeuw in opdracht van Batavia werd
opgeheven en de sultan met zijn fami
lie in ballingschap werden gestuurd
naar Singapore.
Tussen de vorstelijke families van Riou/
Lingga en Trengganu bestonden sinds
jaren familiebanden en zo had Sultan
Zainal Abidin III van Trengganu (1 881 -
1918) wiens rijk lag aan de oostkust
van het maleise schiereiland, ver
scheidene malen de Nobat van Riou/
Lingga kunnen lenen voor belangrijke
gebeurtenissen. In het jaar 1 91 7 werd
tussen beide families overeengekomen,
dat de zilveren Nobat in het vervolg
permanent gebruikt kon worden in het
paleis te Kuala Trengganu en zo klonk
in het daarop volgende jaar 40 dagen
lang de traditionele hofmuziek tijdens
de huwelijksceremonieën van prinses
Nong van Trengganu met prins Abdul
Majid, kleinzoon van de laatste Sultan
van Singapore.
Het is niet verwonderlijk, dat in het
Maleisië van vandaag de metalen klank
van deze zilveren trommels als zeer
uitzonderlijk wordt beschouwd, wier
faam zelfs de engelse BBC er toe
bracht een tiental jaren geleden ge
luidsopnames te maken van de niet
minder dan 25 verschillende melodieën
die erop gespeeld worden.
Het meest kostbare hoforkest, dat in
dit deel van Azië bestond, is dat van
het sultanaat Patani geweest want er
klonken niet minder dan 4 gouden en
4 zilveren trompetten, 2 gouden en 2
zilveren oboes, 12 staatsie-trommels
alsmede nog 8 andere slaginstrumen
ten van grote betekenis.
Het is bekend, dat de Raja van Patani
geïnstalleerd werd bij het spelen van
traditionele muziek op deze instru
menten, maar na 1563 verviel ge
leidelijk dit eeuwenoude gebruik
omdat men niet meer voldoende man
kracht kon vinden om de instrumenten
te bespelen.
Het rijk van Patani bestaat niet meer,
want het is opgegaan in het zuiden van
het koninkrijk Thailand, maar gelukkig
zijn haar tradities blijven bestaan in
het sultanaat Kelantan dat eeuwen
lang sterke banden onderhield met het
machtige Patani.
In het noord-oosten van Maleisië ligt
Kelantan, dat al ruim 2000 jaar bekend
staat als "het land van de bliksem" en
waarover in de 1 3de eeuw geschreven
werd als één van de maleise rijken dat
schatting betaalde aan het rijk Sri
Vijaya.
Sinds mensenheugenis vindt in deze
staat een keer per jaar de viering van
Puja Umur plaats, de officiële verjaar
dag van de vorst. Sinds de eerste helft
van de 1 9de eeuw vindt een deel van
deze verjaardag plaats in de enorme
troonzaal van het houten paleis Balai
Besar in de hoofdstad Kota Bahru en
de hofceremonie begint nog voordat
de Sultan aanwezig is in zijn paleis.
Vroeg in de ochtend worden de tradi
tionele woorden "DaulatTuanku" uit
geroepen door een hoge functionaris,
waarna de melodie Daulat Tuanku
wordt gespeeld door de musici van het
hoforkest terwijl op het binnenplein
van het paleis de persoonlijke vlag van
de vorst, de vlag van het sultanaat en
de vlag van het koninkrijk Maleisië
worden gehesen. Het hoforkest in
Kelantan draagt niet de naam van
Nobat maar Gendang Besar en wordt
bespeeld door mannen wier families al
eeuwenlang werkzaam zijn voor de
heersers van dit vorstenrijk. Tradities
schrijven voor dat alleen zij en leden
van de sultansfamilie de instrumenten
mogen aanraken, omdat anders kwa
de geesten ongeluk over Kelantan
kunnen brengen.
Een dergelijk geloof bestaat er ook in
het sultanaat Perak, waarbij de on
zichtbare geesten zelfs dermate goed
gezind gestemd moeten worden, dat
tijdens de troonsbestijging van de
vorst er een speciale ceremonie voor
de pusaka en de nobat gehouden moet
worden.
Tijdens deze Istiadat Tabal Pusaka
worden alle voorwerpen van de regalia
en de instrumenten van het hoforkest
door de hofambtenaar Raja Chik Muda
Di-Raja gezegend en waarbij hun uit
zonderlijke macht wordt vermeld en
alle krachten worden aangeroepen om
het kwaad te verdrijven.
Op een bepaald moment wordt ge
zegend water in één van de blaas
instrumenten gegoten en volgens
overleveringen accepteren de geesten
dit vocht, want het water verdwijnt
direkt alsof het opgedronken wordt.
Deze ceremonie is zo bijzonder, dat er
in de troonzaal alleen genodigden
(lees verder volgende pagina)
24
