Een beetje afbouwen
Session
Ir. J. F. Bish
Johan Floris Bish heeft een knappe kop. Hij weet dat en zal dan ook de laatste
zijn om dat te ontkennen. Sterker nog, heeft hij de indruk dat je daaraan nog
enigszins zou kunnen twijfelen, dan vertelt hij met graagte nog een voorval
waaruit zijn kwaliteiten overduidelijk blijken. Ergens is dat prettig want
bescheidenheid - al dan niet een valse - vergt veel tijd om een indruk te kunnen
vormen van iemands verdiensten. 'Zeg maar alleen dat ik ondanks het fiscale
klimaat hier miljonair ben geworden" zei hij en bij deze heb ik dat gedaan.
J. F. Bish is geboren te Soerabaia in
1910. Op zeer jonge leeftijd verloor hij
zijn vader, reden waarom hij enkele
kinderjaren moest doorbrengen in het
weeshuis te Semarang en in het Vin-
centius Huis in Meester, waar hij te
boek stond als Si Sneeuwwitje. Wat
hij uit die tijd heeft overgehouden, is
de overtuiging dat het uiteindelijk gaat
om "the survival of the fittest".
Dankzij een beurs kon hij zich in 1 929
laten inschrijven aan de T.H.-Bandoeng,
waar hij na vier jaar afstudeerde als
civiel-ingenieur. Toen begon voor hem
een carrière die tot op vandaag eigen
lijk nog voortduurt en die in vakkringen
zijn naam in binnen- en buitenland zou
vestigen. Hij begon bij de Bandoengse
Gemeentewerken, daarna bij de Staats
spoorwegen en vlak voor de oorlog
was hij ingenieur Weg en Werken aan
Sumatra's Westkust, waar hij als genie
chef het vliegveld Pakan Baroe moest
uitbreiden. De oorlog bracht hij ge
scheiden van zijn vrouw, Johanna de
Jager met wie hij in 1935 was ge
trouwd, in verschillende kampen door.
Na de oorlog wilde hij weer naar Java
maar hij had berekend dat de kortste
weg daarheen via Nederland liep. Met
verlof van de Staatsspoorwegen kwam
het echtpaar Bish dan ook hierterecht,
maar het aanvankelijke voornemen om
spoedig weer terug te keren werd
veranderd toen ir. Bish gelegenheid
kreeg ervaring op te doen bij een groot
bedrijf.
In de avonduren specialiseerde hij
zich verder en in 1952 kon hij een
droom verwezenlijken door de oprich
ting van een eigen raadgevend in
genieursbureau. Begonnen met twee
medewerkers groeide het uit tot een
bedrijf met zeventig medewerkers:
Bish en Partners te Den Haag.
Pijpleidingen, kerken, woningen, utili
teitsgebouwen, irrigatieprojecten,
havenwerken, suikerfabrieken enz. in
Europa, Azië, Afrika en Zuid-Amerika
zijn onder meer de werken die onder
leiding van Bish zijn ontworpen en
uitgevoerd. Daarnaast heeft hij diverse
vindingen op werktuig- en water
bouwkundig terrein op zijn naam staan
en hij schroomde niet de betrokken
autoriteiten kostenbesparende alter
natieven voor te leggen toen begin
jaren 60 Schiphol gemoderniseerd
moest worden en later een gehele
restauratie van de Borobudur ter
sprake kwam. Bish en Partners (Bipar)
is later een fusie aangegaan met de
Nederlandse Heide Maatschappij.
ir. J. F. Bish
Door één project met name is ir. Bish
bekend geworden in Indische kring: El
Atabal, een oud Spaans landgoed, op
vier kilometer gelegen van Malaga,
glooiend van 80 tot 260 meter boven
de Middellandse Zee-spiegel. Op dit
landgoed liet Bish bungalows en ge
bouwen verrijzen ten behoeve van
(Indische) Nederlanders die verlangden
naar de zon. Behalve woningen moes
ten er op dat geaccidenteerd terrein
natuurlijk ook wegen, rioleringen, lei
dingen enz. worden aangelegd, maar
ook dat kreeg hij voor elkaar.
El Atabal was destijds, het midden van
de jaren 60, een initiatief van N.V.
Robigo, waarachter de mannen Robin
son (Tjalie) Bish en Govaert stonden.
Kort gezegd was een Indische neder
zetting in een zonnig land hun streven.
Hoe het nu met El Atabal is, las u in de
vorige Moesson.
Ir. J. F. Bish is net 77 jaar geworden.
Aanzien kun je hem dat niet. Hij be
woont een riant appartement in Rijs
wijk met uitzicht op het landhuis en
landgoed van de grote Shell-man
Deterding. Toen ik bij hem was, stond
hij op het punt naar El Atabal te
vertrekken. Voor 10 dagen maar, want
zijn president-directeurschap van een
van zijn ondernemingen zal binnenkort
worden overgedragen aan zijn klein
dochter. "Ik ga wel een beetje
afbouwen" zei hij.
R.B.
1935. Huwelijksfoto van ir. J. F. Bish en J. de Jager. In het midden achter staat de
bekende dokter Sosrokartono, huisvriend van fam. De Jager. De dokter gaf het paar een
aanbevelingsbrief mee voor de huwelijksreis. "Dwingend was die brief' herinnert ir.
Bish zich. "Alle deuren gingen open".
Voor uw parties en reünies
Allround - Uitgebreid dans repertoire
D A l\TS COMBO
J. A. (Fons) Phefferkorn
Barnsteenhorst 51 - 2592 EB Den
Haag - Telefoon 070 - 47 39 35 of
070 - 54 99 05.
4
