Pantes
ORANJEFEEST IN PALEMBANG, VIJFTIG JAAR GELEDEN
BU DE VOORPLAAT (Foto: R. L. Mellema)
Eigenlijk tidak pantes om naar zo'n voorplaat te kijken. Twee mensen zijn bezig
met reiniging, de een van kleren de ander van pannen, en daar reiniging een
intiem gebeuren is, past het niet om er met je neus bovenop te staan. Toch doen
we dat, want we komen toevallig langslopen en zien deze mensen, die geen
middelen en gelegenheid hebben om zich terug te trekken om zich te ontdoen
van vuil. Integendeel, met hun vuil moeten zij zich juist in het openbaar begeven.
Nu is dat in Indonesië altijd al zo geweest en voorlopig zal dat ook wel zo blijven,
dus niemand staat gek te kijken, behalve een toerist die het voor de eerste maal
ziet. En iemand die het voor de tweede maal ziet, maakt een foto van dat toch wel
sfeervolle tafereel.
Sfeervol voor de toerist, gewoon voor
de bevolking, maar een vorm van
voyeurisme blijft het om te kijken.
Niemand staat graag te kijk met vuil.
Zou je menen tenminste. Als je tegen
woordig kijkt, luistert en leest echter,
kun je niet anders dan vaststellen dat
menigeen er het hoogste genot in stelt
om zichzelf en anderen bevuild ten
toon te stellen. Maar wat is vuil?
Al zien ze erschoon uit, wanneer je het
gevoel hebt dat je handen vies zijn,
dan heb je geen rust voordat je ze
gewassen hebt. Het mag dan zijn dat
je je schoenen nog moet poetsen, je
kleren nog moet wassen en je haar
nog moet kammen, wanneer je han
den schoon zijn durf je alles en ieder
een tegemoet te treden. Er is niets
erger dan een kleffe hand. Daarom zijn
er kranen uitgevonden, badkamers en
douchecellen. Samen met Dixan, Lux,
8x4, Brut en Nina Rici zorgen die
ervoor dat de mens in ieder geval als
uiterlijk beschaafd de wereld kan
bewonen. En als je geen kraan, was
automaat, centrifuge, droger en bad
kamer hebt, dan ga je naar de kali,
waar reinigend water in overvloed is,
zij het dat de appel- en citroengeur
daar ontbreekt.
"Wat is vuil" was de vraag. Vuil zijn,
vuil doen, vuil kijken, vuil denken, een
vuile streek leveren, vuil voelen. Vuil is
iets wat niet schoon is. Vuil veront
reinigt. Maar wat is vuil? "Daar word je
weer mens van" zeg je wel eens tegen
jezelf onder het afdrogen en als her
boren geniet je vervolgens van een
warme drank. In dat half uurtje is niets
en niemand veranderd alleen jij hebt
het gevoel heerlijk schoon te zijn.
Misschien is vuil dan datgene wat je
dat gevoel telkens weer ontneemt.
Zolang er water is, staan we niet al te
vaak en al te lang stil bij wat dat kan
zijn. Wat telt is alleen de behoefte aan
dat schone gevoel. Het vuil dat je
telkens weer bevuilt, is niet te ont
lopen. Water is dat wel. Als men denkt
dat er niets te reinigen valt omdat alles
schoon zou zijn en er geen vuil meer
is. Aan het begin zei ik dat het niet
pantes is om naar de voorplaat te
kijken. Ik kom daarop terug. Het is
goed om vuilheid te zien verliezen
tegen reiniging.
RB.
"Een Chinese fotograaf in Palembang maakte op Koninginnedag 31 augustus 1 937 of ter gelegenheid van het huwelijk
van Prinses Juliana en Prins Bernhard op 7 januari 1937 deze foto vóór de soos in Palembang (links op de foto).
Een paar van de meisjes die meededen waren: Coby van Helden (vierde van links achter met de fiets), Carla Schreuder
(derde van rechts achter met fiets), meisje van Coevorden (tweede van rechts achter in donker kort jurkje), haar jongere
zusje is de derde van rechts vooraan met wit jurkje. Ikzelf ben het meisje in witte Biedemeier kleding met een mand met
rozen van oranje crêpe papier gemaakt, een oranje strik aan de hoed om deze op zijn plaats te houden, alles door mijn
moeder zelf gemaakt. Voor de soos, rechts op de foto, was de aloon—aloon, waar op een pasar malam was gebouwd voor
de festiviteiten."
E. M. (Tineke) Nauta-Meertens, Willem Welgravenlaan 7, 6741 ZH Lunteren, tel. 08388 - 3229.
2
