Planten uit de Tropen
Asem Jawa
Tamarinde Indica
Familie: Papilionaceae of Vlinderbloemachtigen.
Asem of tamarindebomen worden ook wel eens bij de
christusdoorn familie ondergebracht.
Waarschijnlijk is Tamarinde afkomstig uit Afrika, in ieder
geval groeien ze in alle tropische gebieden. Vooral op Java
komt deze boom veel voor. Langs wegen en als schaduw-
boom wordt ze veel aangeplant. Door zijn brede fijngeve-
derde bladerkroon tempert ze het licht; het is erg aange
naam eronder te vertoeven. Bijeenkomsten, openlucht
schooltjes en dergelijke worden eronder gehouden.
De Asemboom kan heel oud worden en groeit erg langzaam.
Het donkere kernhout is hard, duurzaam en zwaar. In de
houtindustrie wordt het voor veel doeleinden gebruikt, o.a.
voor houtsnijwerk. De boom kan een hoogte bereiken van
25 meter en een stamomvang van 8 meter. De bast is
lichtgrijs van kleur.
Tamar-hinde is een arabisch woord en betekent "Indische
dadel".
Herman Willem Daendels, van 1 808 tot 1811 gouverneur
generaal van Nederlands-lndië liet in 1808 de Grote
Postweg aanleggen, een kunstwerk van 1000 km lang. De
Postweg vormde de verbinding tussen Batavia (Jakarta) en
Soerabaja. Langs deze weg vanaf Merak tot Banyuwangi
staan asembomen. Deze bomen worden nu opgeruimd,
deels door wegverbreding, deels omdat de oude bomen
ziek zijn. De bomen zijn uitstekend geschikt voor het
maken van arang (houtskool). Het levert een 1 e klas produkt.
De gevederde lichtgroene bladeren bestaan uit ±12 paar
kleine blaadjes. Van de bladeren kan men een gele
kleurstof maken. Een aftreksel van de bladeren wordt
gebruikt tegen reumatiek en tegen eczeem.
Asembomen langs een weg op Madura.
De roodpaarse geaderde vlinderbloe
men staan in trossen boven aan de
takken; ze geuren. De bovenste kelk
blaadjes zijn met de meeldraden ver
groeid. Uit het vruchtbeginsel groeit
een hangende peul, die eerst groen,
later roestbruin wordt. De Indonesi
sche asemboom draagt peulen die 6
tot 12 zaden hebben. De grootste
peulen kunnen 20 cm lang en 3 cm dik
zijn. De Westindische peulen zijn kor
ter en bevatten maar drie of vier zaden.
De peul gaat niet vanzelf open maarde
dunne brosse schil is makkelijk open
te breken. Verder is de peul verdeeld in
Peulen van de asem.
verdikte afdelingen; in iedere afdeling
zit een harde donkerbruine vierkantige
pit die omgeven is met het bruine
moes, het z.g. vruchtvlees. Het vrucht
vlees smaakt zuur en verfrissend en
bevat vitamine A en C. Geconfijt is het
een echte lekkernij. Voor de indische
rijsttafel wordt het vruchtvlees in aller
lei gerechten verwerkt. Vruchtenkoek
jes (kwé asem), siroop, gelei, alle
produkten van asem. Rijpe vruchten
kunnen rauw met suiker gegeten wor
den. Asem neemt de onaangename
lucht weg van vis en vlees wordt er
malser door. Van overjarige peulen
maakt men asem kawakolie die als
medicijn gebruikt wordt o.a. tegen
mondspruw. Jonge peulen en blade
ren kunnen als groenten gegeten wor
den. Gemalen zaad wordt verwerkt in
kerry poeder en in chutney. Zaden
kunnen gepoft of geroosterd gegeten
worden. Uit de zaden perst men een
rubberachtige vloeistof voor de tex
tielindustrie.
Iedere dag je gezicht wassen met
asemwater is een probaat middel te-
Asem produkten zijn hier in Indische
toko's te koop, ook verse peulen.
Vierkante pakjes asem bevatten vaak
malen peulenschillen. Thee gezet van
de bloemknoppen is verkoelend en
wordt gegeven aan kinderen die in bed
plassen.
Asam produkten zijn hier in indische
toko's te koop, ook verse peulen.
Vierkante pakjes asam bevatten vaak
nog zaden. Deze zaden zijn nog kiem-
krachtig en het is wel leuk om er een
plantje van te kweken. Probeer het zo
vroeg mogelijk in het voorjaar te plan
ten, dan is het plantje sterkgenoeg om
de winter te overleven. Plaats het
plantje voor een zonnig raam, iedere
dag besproeien en af en toe kunstmest
geven. In de wintermaanden staat de
groei practisch stil, soms laat ze in
eens haar bladeren vallen. In het voor
jaar lopen ze weer uit. Het asemplantje
staat het hele jaar binnen.
NETTY SELDER
Bloesem van de asem.
27
