MEOAN
De Politionele Acties
PROF. J. TEITLER EN DRS. P. M. H. GROEN
De titel van deze bundel voordrachten roept bij de belangstellende lezer - zeker
als hij in Indië gewoond en gewerkt heeft - bepaalde gevoelens op. Wie dit boek
dan ter hand neemt en hoopt iets daarvan terug te vinden, moet wel
teleurgesteld worden door de nuchterheid, waarmee dit onderwerp door de
auteurs wordt behandeld. Het is net alsof men een pets koud water in het ge
zicht krijgt. Zoiets kan echter ook verfrissend werken. En dat doet dit boek.
Immers, in deze verhandelingen wor
den de feiten, die men tot nog toe bij
geruchte vernomen heeft, keurig op
een rij gezet. Allerlei legenden en
mythen rond bepaalde gebeurtenissen
en personen, die de ronde deden en
nog doen, worden in alle zakelijkheid
ontzenuwd en naar het rijk der fabelen
verwezen. Dit boek past geheel in het
huidige tijdsgewricht, dat van de in
formatieverwerking.
Zo informeert dr. Jacquet ons over de
politieke achtergronden van de mili
taire confrontatie van Nederland met
de Indonesische Republiek, die op 1 7
augustus 1945 tot stand kwam. De
historici Maas en Van Oerle lichten
ons in over de economische noodzaak
van de eerste politionele actie voor
Nederland, dat zich moest herstellen
van de gevolgen van de Duitse bezet
ting.
De heer Schulte beschrijft hoe het
Nederlandse volk meeleefde met zijn
zonen overzee, en de onderlinge con
currentie van de verschillende thuis
fronten.
Van Doorn en Hendrikx van de Eras
mus-universiteit (Rotterdam) geven
aan hoe moeilijk de planters het had
den vóór, tijdens en na de acties en
hoe zij eerst het Nederlandse militaire
beleid ondersteunden en later het op
een akkoordje trachtten te gooien met
Indonesische legereenheden en ge
wapende groepen.
Droogleever legt ons uit hoe men in
die tijd over een legerhervoming dacht.
Uiteraard een academisch verhaal,
omdat de Nederlandse ideeën een
voudig niet konden stroken met die
welke in Republikeinse kringen wer
den gekoesterd.
Mevrouw Groen van de Sectie Militai
re Geschiedenis (Den Haag) geeft een
beschrijving van de vastbeslotenheid
van de legerleiding in Indië om de
Republiek te vernietigen, en wel door
de hoofdstad Yogya te bezetten. De
opmarsschema's worden door haar
besproken en kritisch beoordeeld.
De Moor raakt bij menigeen een ge
voelige snaar als hij de geschiedenis
van het korps Speciale Troepen weer
geeft. Het korps van kapitein Wester
ling, zogezegd. Maar dan geheel
ontdaan van de mooie franje en de
geur van het avontuur.
Professor Teitler tenslotte geeft weer
hoe moeilijk de Nederlandse marine
het toen had bij de bestrijding van de
smokkel in de Indonesische wateren
en daarbuiten.
Overziet men het geheel, dan moet
men als historicus constateren dat hier
goed tot uitstekend werk verricht is.
De benadering van de politionele
acties vanuit verschillende invals
hoeken werkt zeker verhelderend.
Maar naast dit positieve moet toch ook
gezegd worden, dat het geheel Neder
land-centrisch is geworden. Indië blijft
slechts achtergrond, decorum voor het
spel van machten en krachten. Over de
bevolking als zodanig wordt eigenlijk
niets gezegd. Het is niet een geschie
denis van mensen van vlees en bloed,
met hart en ziel, maar van hoeveel
heden en cijfers, van schema's en
ideeëen. Daardoor slaat het boek on
danks de goede vakkundige behande
ling van het tijdperk tussen proclama
tie van de Indonesische Republiek en
overdracht van de Nederlandse sou-
vereiniteit de plank net mis. Zeker wat
betreft de Nederlanders en Nederland-
gezinden in Indië in die periode.
Ter illustratie hiervan tenslotte: de foto
van de vlaggeparade (p. 100), waarbij
in het onderschrift de toen hoogste
Indonesiër in Nederlandse dienst no-
tabene (Abdoelkadir Widjojoatmodjo)
verwisseld wordt voor kolonel Soeria
Santoso van de Voorlopige Federale
Regering van Indonesië (sic!).
DR. RODNEY DE BRUIN
"De Politionele Acties" onder redac
tie van prof. J. Teitler en drs. P.M. H.
Groen.
Uitgeverij De Bataafsche Leeuw.
Gebonden, 160 blz.
Prijs f 37,50, porto f 4,50.
Vooroorlogse plattegrond met
bijbehorende straatnamenlijst
van Medan.
Prijs f 9,75 inclusief porto.
BOEKHANDEL MOESSON
INDISCH LETTERLAND
"Licht Letterland" is de titel van twee
al enige tijd geleden verschenen bun
dels met humoristische korte verhalen
en fragmenten van bekende Neder
landse schrijvers. De boeken werden
samengesteld door Robert-Henk Zui-
dinga en hij heeft in een zelfde vorm
geving nu ook "Indisch Letterland"
samengesteld, verhalen uit twee
eeuwen Nederlands-Indische literatuur.
In dit boek komen verhalen en frag
menten voor uit werken van auteurs
als A. Alberts, Louis Couperus, Maria
Dermoüt, Justus van Maurik, Multatuli,
Tjalie Robinson en Willem Walraven.
Zoals de achterflap vermeldt, zal dit
boek voor velen een hernieuwde, voor
sommigen een eerste kennismaking
zijn met Saïdja en Adinda, Léonie van
Oudijck, met de Katjangs of de Hoof
den van Lebak. Wat het zij, een boek
om te hebben is Indisch Letterland
want - alweer de achterflap - "Indisch
Letterland is een reis door Insulinde".
Het liefst hadden we het hierbij ge
houden, maar de Inleiding van Robert-
Henk Zuidinga noopt tot even stil
staan. Hij zegt onder meer: "Als meng
ras werden de Indo's noch door de
Indonesiërs noch door de Nederlan
ders als gelijken geaccepteerd, een
gebrek aan sociale status dat er onder
meer toe leidde dat tal van Indo-
Europeanen zich tijdens de Japanse
bezetting vrijwillig in een kamp lieten
opsluiten". Zuidinga vervolgt met:
de mannelijke Indo is door
gaans klerk (Indo's stonden bekend
om hun fraaie handschrift)".
Met de samenstelling van "Indisch
Letterland" heeft Zuidinga de Neder
landse boekenmarkt verrijkt. Met zijn
Inleiding echter heeft hij aangetoond
de geschiedenis van de Indo-Euro
peanen bepaald nog niet onder de
knie te hebben, maar daarin is hij niet
de enige.
R.B.
"Indisch Letterland" samengesteld
door Robert-Henk Zuidinga. Uitg.
Sijthoff, 270 blz. Prijs f 25,—, porto
f 5,50.
INDONESIA FROM THE AIR
Over "Indonesia from the air" kunnen
we kort zijn: het is een keurig verzorgd
224 pagina's tellend boek boordevol
prachtige luchtopnamen in kleur van
de Indonesische archipel, van een
voorwoord voorzien van de Indone
sische minister voorToerisme en korte
teksten bij de foto's, in het Engels
weliswaar, maar dat zal voor niemand
een bezwaar hoeven te zijn.
"Indonesia from the air" is een boek
om in te kijken, telkens weer, als je
opnieuw wilt weten of er nog een
ander leven bestaat.
R.B.
"Indonesia from the air", distr. uitg.
Becht Bloemendaal. Prijs f 69,50,
porto f 7,—.
30
