jé
Mijn Pa,
"Kraker" van het eerste uur
ïoköi^t
HAN
Paardemarkt 2
1811 KH Alkmaar
UNIEKE
door Tijn Timmermans
Al gauw na het einde van de oorlog op 15 aug. 1945 begon het onrustig te
worden en wij voelden ons hoe langer hoe meer bedreigd in Menteng Poelo,
Batavia waar we gedurende de bezettingsjaren woonden, omringd als we waren
door een aantal kampoengs. Toen een nicht aanbood om bij haar in de Vioslaan
t/o het Tjikini Ziekenhuis te komen wonen, veilig midden in een door Engelse
militairen beschermde wijk, maakten we daar dankbaar gebruik van.
Mijn vader werd al direkt na onze
capitulatie geïnterneerd in Tjimahi en
via Intercross wisten we al dat hij in
leven was, terwijl ook wij hem hadden
kunnen laten weten waar wij woonden.
Op een dag, we waren al vroeg thuis
van ons werk bij de AmaCab (Allied
Military Administration - Civil Affairs
Branch) omdat de avondklok toen al
om 4 uur 's middags inging, hoorden
we Mams in de voorgalerij een ijselijke
gil slaken en tot onze verbazing zagen
we een, leek ons, wildvreemde man in
de tuinpoort staan. Schamel gekleed
in "hoogwater" kölörbroek en badjoe-
kaos, bundeltje in de hand waarin
bleek later de in de kampen verstrekte
khaki-kleding die op reis liever niet
gedragen moest worden. Aan de ge
zwollen voeten houten bakiaks, raar
opgeblazen gezicht en lichaam van
wege hongeroedeem. We begrepen er
aanvankelijk niets van dat onze anders
zo ingetogen Mams hem huilend om
de hals viel, maar toen herkenden ook
wij hem. Onze Paps was thuisgeko
men.
Hij was het kamp uitgelopen, tégen
advies van de kampleiding, want er
zijn in die tijd mannen uit de kampen
die persé hun familie wilden zoeken
uit de treinen gehaald en vermoord.
Maar hij was er veilig doorheen geko
men en ver na avondklok kwam hij van
Station Gambir naar de Vioslaan gelo
pen.
Het duurde niet lang of Paps werd door
de goede zorgen van Mams weer
helemaal de oude. Zich met het huis
houden bemoeiend en zijn volwassen
(Vervolg: "Poirrié's Perikelen")
stak de tawanan zijn hand op om deze,
keer, tot afgrijzen van zijn belager, zijn
glazen oog uit de kas te peuteren en
dat in zijn linker broekzak op te bergen.
Sekondenlang staarde de Koreaan
met open mond en achterwaarts ge
stoken slagarm naar de voor hem
kennelijk wonderbaarlijke goochelaar,
liet toen zijn arm zakken en waggelde
hoofdschuddend naar het wachtlokaal
terug.
Volgens mijn zegsman keerde hij later
weer, om die tawanan te vragen of hij
dat ook met zijn andere oog kon, maar
dat geloof ik niet. Zo idioot waren ze
nou ook weer niet, alhoewel.
dochters betuttelend zonder ook maar
het minste besef dat zijn vrouwvolk
terdege had geleerd zich zonder hem
te handhaven. Wilde met alle geweld
sambel-goreng van Agaath-slakken
voor ons maken: "Echt lekker, Moes"
betoogde hij, waarop ik m'n anders
zo lankmoedige mams vinnig tegen
hem hoorde uitvallen dat de oorlog nu
voorbij was en ze geen slijmerige
engerds wenste te eten. Onze kokkie
Mot was al meteen bij een eerste blik
op de bèsèk slakken uit de tuin met
een diepbeledigd air de keuken uit
gelopen en met z'n allen staken we
een stokje voor dit onzalig plan van
Paps. Hij werd weer branie als van
ouds, genietend van de "Wild West"
toestanden.
En zo komt hij als "kraker"ten tonele.
Al gauw kreeg hij het huis twee num
mers verder in de gaten waar een
Japanse econoom zoals wij de Gun-
seikanbu mensen noemden had ge
woond. We hadden gehoord dat de
Jappen zichzelf in een comfortabel
ingericht kamp buiten Batavia hadden
geïnterneerd. Toen Paps diens gewe
zen bedienden zag vertrekken met een
volgestouwde grobak, bedacht hij zich
niet lang. Leende van m'n nicht een
krossie-males en installeerde zich
breeduit met een mok koppie-toe-
broek, een boek en z'n shagjes in de
voorgalerij van het lege huis. Hoe slim
dat van hem was bekeken bleek enke
le uren later, toen een volgeladen truck
voor het huis stopte met daarop een
Chinees vergezeld van z'n uitgebreide
familie. Mijn moeder over de muur
glurend, heeft ons later het verhaal in
geuren en kleuren verteld, de komedie
die m'n vader opvoerde. Zeer verbaasd
vroeg hij de Chinees wat hij kwam
doen, waarop de man beduusd sta
melde dat hij veel sleutelgeld had
betaald aan de bedienden van de Jap
en dat hij z'n intrek in het huis kwam
nemen. Hierop schudde Paps meewa
rig zijn hoofd en zei het spijtig te
vinden maar dat de Engelse legerlei
ding aan hem en z'n gezin dit huis had
toegewezen, met een breed gebaar
naar de krossie-males "U ziet toch dat
we hier al wonen?". Na veel gesputter
en hooglopend gekrakeel waarbij
Paps de langste adem had, droop de
Chinees met hebben en houwen en
een zuur gezicht af. Sneu voor hem,
maar toen keken we anders tegen
zulke zaken aan en tenslotte had de
man geprobeerd met de centen die hij
kennelijk nog had zich stiekem in de
voor opgejaagde Europeanen bedoel
de beschermde wijk in te kopen. We
waren alweer begonnen met ieder
voor zich, God voor ons allen!
Diezelfde avond nog brachten we
onze matrassen en spulletjes over en
Paps rustte niet alvorens we officieel
toestemming voor de woning kregen.
Natuurlijk hielden we het huis niet
voor ons alleen, maar kregen inkwar
tiering van evacué's uit andere be
dreigde delen van Batavia en omstre
ken, later kwam familie uit Soerabaja
over; elk vertrek tot zelfs de bijkeuken
werd benut.
Zo werd Paps misschien wel de eerste
"kraker" en ik kan alleen maar grote
bewondering hebben voor zijn spirit.
Elke dag was hij op stap om liftend
thuis te komen met wrakkige stoelen
of een tafel, dan weer een gammel
bed. Naar zijn zeggen kwamen die uit
een ontruimde Japanse kazerne in de
benedenstad. Ik moet niet denken aan
de gevaren waar hij zich aan blootstel
de want het was er helemaal niet veilig
en kidnapping en moordpartijen
waren aan de orde van de dag. Zijn
speciale beschermengel moet een full
time job aan Paps hebben gehad!
Men mag z'n twijfels hebben over
deze "proletarische" strooptochten,
maar het waren immers chaotische
tijden. Paps voelde zich verplicht weer
voor zijn gezin te zorgen en laten we
wèl wezen: hadden we gewacht op de
officiële kanalen, dan zouden we nog
heel lang op matrassen op de grond
hebben geleefd; slapen, eten, zitten
en onze bezoekers ontvangend.
INDONESISCHE KOOKCURSUSSEN
vanaf september beginnen wij weer in:
DEN HAAG - UTRECHT - ALKMAAR
Voor meerdere informatie: 072 -12 45 96
OOK VERZORGEN WIJ GROTE EN KLEINE
KOEMPOELANS
17
