Gebleven
Op 22 september 1987
is om 11.21 uur voorspoedig
geboren
Jamie Rita Cornelia
dochter van
RALPH EN SYLVIA BOEKHOLT
INDONESISCHE WEEK
BU DE VOORPLAAT (Foto: R L Mellema)
Redelijkerwijs mag u van me verwachten dat ik u leuke, interessante maar vooral
nieuwe dingen ga vertellen over mijn reis naar Indonesië. Maar wat valt er voor
leuks, nieuws, interessants te melden dat niet honderdduizend terug-geweest
gangers voor mij al hebben ontdekt en verteld? Misschien moet ik iets onthullen
over een onbekende cultus bij de Dajaks, maar ik ben niet in Borneo geweest.
Ook niet bij de Toradja's of op Komodo, Banda, Ceram en Aroe. Ik ben zelfs niet
eens naar Sumatra geweest, kunt u nagaan, daar ben ik ook niet geweest toen
het nog Indië was.
Neen, gewoon stop-over Singapore,
shopping centrum in en uit, op en af,
eindeloos mooi, proper, verrassend,
en toch krijg je het gevoel: neen, niets
voor mij, 3 dagen is de limiet. Singa
pore is een legpuzzle van handel,
speculeren, investeren, vooruitzien en
vooruit willen. En daar slenter je dan
als volslagen vreemdeling door de
brandschone straten, het propje kauw
gum of het lege sigarettenpakje netjes
in je jaszak of hand houdend tot je een
vuilnisbak passeert. Geen sterveling in
Singapore piekert erover zijn omgeving
vuil te maken. "Tien strenge contro
leurs werken beter dan 10.000 straat
vegers" moet Lee Kwan Yu, de "big
boss" van deze wonderlijke stad eens
gezegd hebben. Maar er zijn toch wel
eerst 10.000 straatvegers nodig ge
weest dunkt me om de zaak zo schoon
te krijgen als die nu isl
Onderhoud, onderhoud en nog eens
onderhoud, daar ontbreekt het in
Indonesië nog wel aan, vooral in de
grotere steden waar juist onderhoud
essentieel is voor ontwikkeling en
behoud. Met onze aangeboren Wes
terse betweterigheid (terecht soms
hoor) schudden we ons hoofd, be- en
veroordelen we zaken die onze zaken
niet zijn. Want "ons Indië" is niet
alleen niet meer van ons, maar het is
ook ons probleem niet meer.
Wat blijft ons dan altijd nog trekken
naar dat land daar bij de evenaar dat
we op stel en sprong hebben moeten
verlaten? Omdat we, Westerse toerist
als we geworden zijn zoeken naar iets
leuks, iets interessants en iets nieuws?
In Jakarta wachtte Achmat ons met
het gehuurde mini-busje op bij het
vliegveld. Zo n aardige man, 5 dagen
trokken we met hem op. Hij "trakteerde"
ons om te beginnen door de oude weg
van het prachtige Soekarno-Hatta
vliegveld naar het centrum te nemen
inplaats van de comfortabele nieuwe
tolweg te gebruiken. De kinderen wer
den meteen geconfronteerd met een
bar slecht wegdek, ondoordringbare
stofwolken, bergen vuil langs krottige
kamponghuisjes en letterlijk alles wat
je bij binnenkomst van een vreemd
land niet moet zien. De kinderen heb
ben het geslikt, niet alleen het stof,
maar dat stukje realiteit dat ook bij
Jakarta hoort. Zoals ze in de komende
weken óók alles hebben kunnen waar
deren wat Indonesië hen bood.
We hebben wat afgelachen met
Achmat, we vroegen hem van alles en
hij wist bijna alles, hij reed als een
duivel, zo safe als een engel en leverde
ons na 5 dagen en 932 bochten door
bergpassen en langs ravijnen af in
Yogya. Daar charterden we een ander
busje dat ons in een ruk naar Surabaya
reed.
Daar wachtte ons opnieuw eigen ver
voer met die aardige Kamto, chauffeur
van de familie Soetjahjo. Laat me u
vertellen dat er niets gaat boven eigen
vervoer waardoor je kunt rijden waar
heen en hoelang je wilt, kunt stoppen
en overnachten waar en wanneer je
dat verkiest. Deel je de kosten van zo'n
mini-bus met z'n tweeën, dan komt je
dat op zo'n f 50,-- per dag alles
inbegrepen, geen geld! Natuurlijk wel
al die parkeer- en toegangsprijsjes van
Rp. 100,- erbij tellen. Maar dat is zo
weinig vergeleken bij wat je hier be
taalt voor één parkeerticket!
De kinderen bleven fotograferen en
Achmat bleef geduldig de auto langs
de berm zetten, hielp enthousiast mee
fotogenieke plekjes zoeken. Ik foto
grafeerde bijna niets buiten de stad,
bleef maar stilletjes kijken naar de
bomen, planten die ik allang vergeten
was en waarvan de naam me ineens
zomaar weer te binnenschoot. Neen,
ik was nooit weggeweest, er zijn van
die momenten als je weer buiten bent
dat het lijkt of je wakker wordt na een
diepe slaap. Niet Indonesië is de droom,
Nederland is de droom. De mier die
over mijn voet kruipt is echt, is nu, die
vrouw die bij de pagger kleren te
drogen hangt is nu. Verleden tijd is
omgezet in onvoltooid tegenwoordige
tijd, er is geen oorlog, geen revolutie,
geen politiek gekatjau geweest.
"Ik kom en ga - wie
niet in zijn land kan wonen
hoort nergens meer thuis."
Paula Gomes zond me, even voor ik
vertrok haar gedichtenbundel: Ik kom
en ga. In 10 bladzijden en 57 regels
vertelt ze over haar weerzien met
Indonesië, haar gedachten, emoties,
de confrontatie en ze eindigt met de
regels die ik hierboven citeer. Paula zal
van dezelfde meneer die me verweet
dat ik schreef me "paying guest" te
voelen in Nederland wel hetzelfde te
horen krijgen, maar zo voelen we het
nu eenmaal: hier zijn we thuis. Omdat
we er niet meer kunnen (mogen) wonen,
hebben we een stukje geboorteland
meegenomen. Kun je dat nu aan ieder
een vertellen? Neen toch? Heeft niet
elk mens zo zijn gedachten over Indo
nesië? Je hoort de gekste en soms ook
de akeligste dingen. "Je moet niet
altijd alles eten wat ze je zo gastvrij
aanbieden, het kan vergiftigd zijn!" "Ik
zou er niet alleen over straat durven!"
"Je kunt er geen rauwe vruchten eten.
Of ongeschilde!"
Eet u maar lekker gekookte salak en
schil die djamboe dan maar eerst
mevrouw, lekker zeg!
"Drink alleen dranken uit flesjes en
blikjes, eet alleen in "echte" restau
rants." Er is een tijd geweest dat ik me
verschrikkelijk kwaad maakte als ik
iemand zo hoorde wauwelen, nu rea
geer ik nauwelijks meer.
Later thuis bekijken we foto's en dia's.
"Was dit nu vóór Bandung of na Garut?
Hebben we nu ook foto's gemaakt in
Cianjur? Was dit bij Purwokerto?
Sawahs en bergen en mooie doorkijk
jes, dat komt ervan als je zoveel foto's
maakt, teveel. Doet het er toe waar
het was, of je Bandung met een u of
met een oe en Cianjur met een C of een
T moet beginnen?
Doet het er wat toe, waar onze Mellema
was toen hij deze foto van die jonge
vrouw die de was ophangt, maakte?
Weet u of ze er nog woont? 1 5 jaar
geleden zag Mellema haar, ergens op
Java en hij legde haar vast met zijn
camera. Hij gaf de foto aan mij en zei:
misschien kun je haar eens op de
voorplaat zetten. En ik zei "ja".
L.D.
In het A. H. Gerhardhuis, een verzor
gingshuis aan de Slotermeerlaan 1 te
Amsterdam, wordt van 1 9 tot 25 okto
ber a.s. een Indonesische week ge
houden met onder meer een tentoon
stelling en diverse aktiviteiten.
De tentoonstelling is verdeeld in de
thema's: woning, kleding, voeding,
landbouw, muziek, wajang, onderwijs
en religie.
Op vrijdag 23 oktober krijgen de be
woners een muziekavond gepresen
teerd. Wie daaraan wil bijdragen door
middel van muziek, zang of sketch
wordt verzocht contact op te nemen
met de dames Lamens, Brul of Gijzen
van het A. H. Gerhardhuis, tel. 020 -
13 08 11, tst. 131. Op hetzelfde
nummer is ook alle verdere informatie
over deze week te verkrijgen.
