BATAVIA U.S.A.
Op weg
BU DE VOORPLAAT
De eerste baan in Holland. Ook dat is alweer zo lang
geleden. De ouderen die destijds hier aan de slag moesten,
zijn al overleden of allang gepensioneerd. En de jongeren
van toen hebben er ook al bijna 30 dienstjaren opzitten en
voor de nog jongeren was het helemaal geen kwestie meer
van "eerste baan in Holland", maar gewoon van "eerste
baan".
Eigenlijk is zoveel al zolang geleden: Indië, de repatriëring,
het pension, de eerste baan, het eerste huis, de eerste dit,
het eerste dat. Maar vergeten is dat alles niet. Dat alles nog
"vers" in het geheugen" ligt zou ook teveel zijn, maar
omdat alles zo intens en ingrijpend is geweest, kun je niet
spreken over lang geleden, herinneren of vergeten wanneer
we het hebben over Soekaboemi of het pension in
Wageningen omdat het dan gaat om delen van ons leven.
Delen die zijn als ledematen die ons gaan en staan hebben
gevormd, maar ons gezicht niet hebben aangetast.
De eerste baan in Holland, wat hebben wij, en vooral de
jongeren, er aan te danken gehad? Zelfrespect, brood, een
dak, schoolgeld, een fiets, een auto, toekomst. Ja, velen
moesten onder hun niveau beginnen en niet zelden ook
daaronder eindigen, maar wat is niveau als je enige
opdracht is om voor jezelf en vooral voor je kinderen een
geheel nieuw bestaan op te bouwen in een land waar alles
zo anders is. De erfenis die de eerste generatie heeft
achtergelaten is een gespreid bed voor de kinderen.
Kinderen die het land waar zij thuis zijn - over thuis vóelen
hebben we het niet - aan de slag kunnen gaan om het
hoogste na te streven. Beneden niveau is het dan ook om te
luisteren naar en te praten met hen, die verwijten maken
naar de ouderen. "Waarom heb je je zo laten koeioneren",
"waarom heb je me niet laten studeren","waarom heb je me
niets verteld over het Indisch zijn". Kreten die men zich kan
veroorloven omdat het zweet en tranen van de ouders hen
bespaard is gebleven.
Goed, dat is er uit. Wat is er allemaal te lezen op het gezicht
van de postbesteller op de voorplaat? De hele strijd om een
nieuw bestaan! Ziet u hem denken "mij krijgen ze niet". En
dat "ze" zijn niet alleen mensen, maar ook dingen en
omstandigheden, 's Avonds echter, thuis, was hij in zijn
kasteel. Toen waren er noch kachels en de Indischman zat
Deze Indo lijkt behoorlijk zeker van zijn zaak in zijn vermoedelijk
eerste baan in Holland. Misschien wel omdat z'n Limburgse
collega's snel doorhadden dat het kwaad kersenvlaaien eten
was met hem, maar waarschijnlijker omdat je na een kwartiertje
in de kolenmijn al gauw zwartjes onder mekaar bent.
bij zijn haard om uit te rusten en zijn kinderen te zien
spelen. En hij ontving bezoek, vrienden van toen en alles
was goed. De jaren verstreken en hij werd hartelijk
uitgewuifd als gewaardeerd collega en medewerker. Thuis
bij de haard was hij blij dat hij kon terugkijken op een
volbrachte taak en hij zwaaide zijn kinderen na die vrolijk,
weldoorvoed, gekleed en opgeleid het huis verlieten
opweg naar hun eerste baan en een eigen bestaan.
R.B.
De foto's op de voorplaat en op deze pagina zijn overgenomen
uit het boek "Van Oost naar West", Den Haag 1969. M.b.t.
copyright kunnen rechthebbenden zich desgewenst wenden
tot redactie Moesson.
In Moesson van 1 5 oktober 1987 vroeg WallyOemarSaid zich
af hoe het plaatsje Batavia in de Amerikaanse staat New York
aan haar naam is gekomen. Ockikheb mij dat afgevraagd toen
ik er vorig jaar kwam. Informeren leverde niets op, maar terug
in Nederland vernam ik dat tijdens de Bataafsche Republiek
veel welgestelde Nederlanders in Amerika grond kochten om
hun geld te beleggen. Misschien dat de naam is afgeleid van
Bataafsche Republiek.
In de gids van het"Holland Land Office Museum" in Batavia is
o.m. het volgende vermeld:
"In the late 1 700's six bankers who had formed the Holland
Land Company, sawan opportunity and wanted to investin
the new world. After a treaty was signed by the Seneca
Indians relinquishing their rights to Western New York, 3
million acres were purchased from Robert Morris. This
became the Holland purchase.
Joseph Ellicot of Philadelphia was employed to survey and
develop the land. Ellicot founded Batavia in 1802."
L. VALOIS - STAAL
Dit bord staat bij de ingang van het Holland House Museum.
2
