Ketjoeboeng
AFSCHEID VAN SAWAH-LOENTO
2
BU DE VOORPLAAT (Foto: L. M. Boon)
Dat is ketjoeboeng op de voorplaat. Een mooie witte bloem in de vorm van een
kerstklokje en dat is toch passend voor een kerstnummer. Maar ketjoeboeng is
giftig, u kunt dat in de kadertjes op deze pagina lezen, en het is alsof deze
wetenschap de mooiheid van de bloem en de stemmigheid van de voorplaat
aantast. Goed, er zijn ook giftige paddestoelen en van bepaalde bessen in het
bos kun je ook beter afblijven, maar zo'n kerstklokje? Gelukkig leert Kloppenburg-
Versteegh dat ketjoeboeng, mits juist aangewend, heilzaam is in geval van
knokkelkoorts, gezwellen, pijn in de ledematen, maden, rheumatiek, spit en
andere ongemakken. Dan is ketjoeboeng dus pure medicijn en het verschil
tussen gif en medicijn zit hem alleen maar in het gebruik van bloem, bladeren en
zaden. Net zoals met een mes, waarmee je brood kunt smeren en iemand kunt
toetakelen. En net als met een woord, waarmee je iemand kunt maken of breken.
Ach, de vrije wil van de mens om altijd
maar weer bewust en nog vaker on
bewust keuzes te maken tussen links
en rechts, zwart en wit, goed en
kwaad, zus en zo. "Wat zullen we
vandaag eten, rijst of aardappelen?"
"Rijst maar" Al, geregeld. Wat niet
geregeld wordt, is hetgeen bij de rijst
wordt gegeten. Dat lijkt vanzelf te
komen, als maar rijst, de rest is on
belangrijk. Was alles maar zo simpel.
Je bepaalt maar eenmaal je wil en voor
de rest werk je aan de verwezenlijking
daarvan of wanneer een ander dat voor
je doet, houd je je in de tussentijd
bezig met nuttige of aangename zaken.
Maar de praktijk is zo anders. Het
leven is een rivier die weliswaar naar
zee stroomt maar voordat die daarin
uitmondt wel eerst grondig test of je
wel kunt zwemmen. Op water lopen is
tot nu toe maar Een gelukt en toen Hij
aankwam bij de boot van zijn vrienden
zei Hij "Ik ben het, niet bang zijn".
Logisch waren ze bang: al donker,
storm, angst om te verdrinken en dan
nog een figuur die rustig aan komt
wandelen. Nog steeds overvalt veel
mensen eenzelfde angst wanneer Hij
er aan komt, met Kerst bijvoorbeeld.
Alleen is het dan angst verpakt als
stoerheid. Tegen Kerst worden veel
mensen stoer. "Ach die kerstdagen,
alles is dicht, iedereen is vrij, de hele
boel ligt stil". "Zo'n boom geeft alleen
maar rotzooi in huis". "Al die zoge
naamde kerstwensen die je krijgt."
"Zielig die kalkoenen". "Niemand
doet gewoon, allemaal zo heilig". "Na
kerst zijn ze toch allemaal weer rot".
Wanneer ik zulke sterke gezegden
hoor zal ik voortaan denken aan
ketjoeboeng. Misschien is kerstfeest
als ketjoeboeng: een mooie bloem
waar je aan voorbij kunt lopen. Of een
bloem waarmee je jezelf en anderen
verdooft omdat je de bloem niet wilt
laten bloeien voor hen die er hoop en
genezing uit putten.
R.B.
Mw. Hilde de Vries-Stoffel te Oosterhout zond ons deze foto van het afscheidsfeest van
familie Van Wijngaarden uit Sawah-Loento. Welk jaar dat was, is niet bekend.
Sommige namen is mw. De Vries ontschoten, maar wel zeker is v.l.n.r. Dames: Mevr.
Vis, Gerry Wink, Mevr. v. Dam, Mevr. Wilde, Mevr. Lam, Mevr. de Vries-
Stoffel. Heren: v. Dolfsen, Hr. Vis, Hr. Scharff, Hr. Stoop, en de heer Hollerman.
Datura Fastuosa L.
fam. Solanaceae.
Katjoeboeng (Jav.), Letjoeboeng
(Mal.). Een tot 2 M. hooge plant,
die in Indië gekweekt en verwilderd
voorkomt. De plant heeft zeer
groote witte of purperen bloemen
en gestekelde vruchten, die wel
wat op die van den Europeeschen
doornappel gelijken. Als genees
middel worden de zaden, bloemen
en bladeren aangewend, de bloe
men worden gedroogd en tegen
asthma gerookt, terwijl de zaden
inwendig als wormdrijvend middel
gebruikt worden. Alle delen van de
plant zijn in hooge mate vergiftigd.
(uit: Encyclopedie van Ned. -indië)
Ketjoeboeng (Atlas) -
Datura fastuosa, Linn
Deze heester met dikke houtach
tige takken, komt onder drie vor
men voor, namelijk een variëteit
met witte bloemen, een met kleine
enkele bloemen,ook wel ketjoe
boeng kasihan genaamd, en een
met groote dubbele donker paarse
bloemen, de ketjoeboeng merah
of ketjoeboeng itam.
De bloemen heeten giftig te zijn,
de witte het ergst. Wetenschap
pelijk onderzoek heeft uitgewezen,
dat die giftigheid niet zoo erg is.
De plant wordt vermenigvuldigd
door stekken, zoowel als uit zaad.
De rook van gedroogde bloemen
of zaden werkt verdoovend. Door
dezen rook bijvoorbeeld met be
hulp van een bamboe kokertje in
gesloten kamers te blazen, treedt
bij hen, die zich daarin bevinden,
een bedwelming op, die een vas
ten slaap tengevolge heeft. Naar
het heet, wordt dit middel wel
toegepast door dieven, om het
operatieterrein veiliger te maken.
Bij ketjoeboengvergiftiging moet
men alle moeite doen, om den
patiënt wakker te houden. Het
beste tegengif is heel sterke koffie
met toevoer van versche lucht.
(uit: Kloppenburg-Versteegh)
