Om en bij de kleine
Anglo
3
I
Nederlanders in Indië
Tafereeltje.....
"Wanneer mama voorstelde naar het water
kasteel te gaan, of liever naar de ruïne
daarvan, die zich in de omgeving van het
kraton-complex bevond, was ik enthousiast!
Het oude bouwwerk intrigeerde mij buiten
gewoon. Thuis had ik van een van papa's
kennissen, die veel met het museum in
onze sultansstad te maken had, opgevangen,
dat het kasteel door een Portugese architect
gebouwd was voor een van de voorvaderen
van de sultan.
Omdat ik erg in de kwestie geïnteresseerd
was, vroeg ik mama waarom de Hollanders
het niet gebouwd hadden. Toen vond zij
dat het tijd werd om een tipje van de sluier
van het koloniale verleden van de Portuge
zen, Spanjaarden en Hollanders op te lich
ten. Al waren dan ook Portugezen in de tijd
dat het kasteel gebouwd werd, grotendeels
verdwenen, daarom was het best mogelijk,
dat er nog contact tussen hen en de Javanen
had bestaan. En daarom had de toenmalige
sultan dus ook een Portugees kunnen ver
zoeken voor hem een lusthof te bouwen.
Er was van het paleis eigenlijk niet veel
meer overgebleven dan de dikke ringmuur,
die zich over een enorme oppervlakte uit
strekte en de vier hoektorens, brokstukken
steen, die misschien eens wanden van ver
trekken waren geweest, een enkele gevel,
een tunnel, een trap, een poort die toegang
gaf tot een geheime gang en wat eigenlijk
het meest de aandacht trok: een stenen
bed, dat, voorzover het nog niet helemaal
met mos en onkruid bedekt was, fraaie
versieringen toonde. Het rook er duf en
slangen en ander ongedierte zouden de
vroegere vorstelijke sponde wel tot hun
schuilplaats gedegradeerd hebben.
Op 6 maart a.s. wordt bij de Stichting
Atlas Van Stolk in het Schielandshuis
te Rotterdam de tentoonstelling "Ne
derlanders in Indië" geopend. De ten
toonstelling blijft tot en met 3 juli a.s.
en laat een reeks van prenten, teke
ningen, foto's en affiches zien van drie
en een halve eeuw Nederlandse aan
wezigheid in de Indische archipel.
Van vele hoogtepunten, maar ook van
de dramatische dieptepunten, werden
prenten gemaakt. Ze werden meestal
in Nederland samengesteld door
mensen die Indië niet kenden en uit de
tweede hand werkten. In het vaderland
kon men, dankzij de uitvoerige historie
prenten, meegenieten van Nederlandse
overwinningen op bijvoorbeeld de
Portugezen en Spanjaarden voor Ban
tam en op de Molukken.
In de tweede helft van de 19e eeuw
deed de fotografie haar intrede. In de
tentoonstelling zijn een tiental bladen
van een fotoalbum "1894 Souvenir
1899" van Luitenant H. A. Zeilmaker
opgenomen.
Om de bezoeker de gelegenheid te
geven zich even te verplaatsen naar
het Indië van begin deze eeuw, is er
een voorgalerij van een Europees huis
uit ca. 1900 nagebouwd. Het huiselijk
leven van de Nederlanders speelde
zich voor een belangrijk deel op de
galerij af.
Een unieke film uit 1938 in kleur!
van mr. A. Hustinx zorgt ervoor dat ook
het dagelijks leven en werk uit die tijd
in de steden en op het platteland gaan
herleven. De film, omgezet naar een
20 minuten durende video, is gedu
rende de gehele tentoonstelling te
zien.
Gelijktijdig wordt in het Historisch
Museum de tentoonstelling "VOC in
Rotterdam" gehouden.
Museum geopend van di t/m zater
dag: 10.00-17.00 uur en zondag van
11.00-17.00 uur. Maandag is het
museum gesloten.
Toegang museum f 3,50, kinderen
tot 16 jaar gratis. Woensdag gratis
toegang.
Stichting Atlas Van Stolk.
Adres: het Schielandshuis, Korte
Hoogstraat 31, 3011 GK Rotterdam.
(Vervolg: "Een vergeten strijder")
Literatuur:
- J. C. Bijkerk,
"De laatste landvoogd".
- Dr. L. de Jong,
"Het Koninkrijk der Nederlanden in
de Tweede Wereldoorlog", deel 9
en 11c.
- Prof. P. S. Gerbrandy,
"De scheuring van het rijk".
- J. H. Ritman,
"Journalistieke herinneringen".
- Enquêtecommissie Regeringsbeleid
1940-1945, deel 8c-ll.
Wanneer ik weer eens rommel in mijn kistje met oude foto's, dan kan ik soms
blijven dromen als ik het weer terugzie: het tafereeltje in de kampong. Als jong
soldaat had je weinig vertier en ook weinig geld, dus maakte je er het beste van
en ging je op je vrije zondag wandeltochtjes maken. Tientallen kilometers ver de
bergen in. Ik heb ze in de buurt van Bandoeng allemaal beklommen.
De zwarte panter heb ik voor mijn voeten zien wegschieten, de arangbrander
ben ik tegengekomen, met zijn lading houtskool, die hij de bosjes in drukte om
mij vrij te laten passeren.
De kampongs, helemaal boven, soms bestaande uit niet meer dan 2 hutjes, waar
men de enig aanwezige stoel naar buiten droeg om mij plaats te bieden. De kooi
met de perkoetoet, de moeder met de zuigeling, de dochter met haar vuurtje
bezig aan het batikken in de open lucht. Het tafereeltje, dat in je hart is gegrift
D.A.V.
door VI LM A
2e druk f 12,50, porto f 2,50
Een van de aardigste "herinne-
ringen-uit-mijn-jeugd" boeken
ooit geschreven. Vilma's jeugd
speelde zich af in Djogja maar
wat zij schrijft zou door elk ander
kind in Indië geschreven kunnen
zijn.
Zolang de voorraad strekt: een
miniatuur keramiek anglo voor
f 5,- (anders f 7,50) bij elke
aankoop van het boek. Boek en
anglo samen voor f 20,- (incl.
porto).
5
