EEN CULINAIRE ERFENIS
AL DOENDE LEERT MEN KOKEN
TOKO IBOE
Mevrouw D. was een aardige dame die een gezellige Indische toko had. Klein en
wat rommelig, maar met sfeer. Naast allerlei kruiden, blikjes e.d. verkocht zij ook
een beperkt aantal eigengemaakte gerechten, 's Avonds laat of 's ochtends heel
vroeg was zij elke dag in de weer om weer iets lekkers klaar te maken. In de
lunchtijd stond haar kleine winkeltje dan ook altijd propvol met mensen die een
hapje kwamen eten. Plaats om te zitten was er niet, maar het was er gezellig
en het eten was altijd vers en lekker.
Eén van haar specialiteiten was een
tahoe/tempé gerecht, waarvan zij het
recept nooit wilde geven. Als ik haar
daarom vroeg, zei zij altijd: "ach, zo
gampang", maar "hoe" gampang zei
zij niet!
"Weet u wat het is", zei ik, "het gaat er
mij niet om, om het gerecht zelf te
maken en dan niet meer bij U te kopen;
maar, stel voor dat er ooit eens iets
met U zou gebeuren (wat Allah ver
hoedt), wat dan? Dan is er nooit meer
iemand die dat zo lekker kan maken.
Ik stel voor dat U dat recept opschrijft
en bewaart in uw kluis en misschien
wilt U dan mijn naam daarop schrijven?
Een soort van erfenis!" Maar nee hoor,
dat heeft zij nooit gedaan.
Het toeval wilde echter (wat is toeval?)
dat zij mij op een avond belde om het
recept van Tahoe-telor. Zij had daar
voor een bestelling gekregen en zij
wist dat ik dat lekker kon klaarmaken.
Natuurlijk kreeg zij dat recept van mij,
maar bij de eerst volgende gelegenheid
kwam ik daarop terug en zei: "ik gaf U
dat recept, mag ik dan nu dat recept
van de Tahoe-tempé hebben?"
'Ach, gampang", zei ze toen weer,
maar ratelde toen toch heel vlug het
recept voor me op. Gek, is dat dan als
je iets heel graag weten wilt, hoeft zo
iets ook maar één keer gezegd te
worden. Toen kende ik haar "geheim"
en schreef het thuis meteen op. Het
was inderdaad "gampang".
Enkele weken later was zij plotseling
overleden. Ik zal deze persoonlijkheid
nooit vergeten en als ik dit gerecht
klaar maak denk ik extra aan haar!
De tahoe en de tempé in plakjes
snijden en öf marineren in zout water
met wat asem, óf even inwrijven met
wat zout en knoflookpoeder. Daarna in
ruim olie bakken (natuurlijk nooit olijf
olie!). En in blokjes snijden.
Wat gesnipperde ui (zoveel als je zelf
wilt) frituren, met de knoflook en evt.
trassi. Dan de in stukjes gesneden
lomboks (zelf gebruik ik ze helemaal,
dus mèt de pitjes!). Even heet roer
bakken, dan de suiker (en evt. wat
zout) erdoor en als laatste de blokjes
tahoe en tempé. "Al!, gampang ja?"
Dit gerecht kan heel goed in diepvries
bewaard worden.
P.S.
Als alleenstaande man eet ik elke dag
rijst, ik gebruik gewone "gebroken"
rijst. Goedkoop en veel lekkerder (en
gemakkelijker) dan aardappelen. Ge
bruik zelden vlees (vind dat nogal
duur) en soms kip. Mijn buren vinden
dat het bij mij altijd "lekker ruikt",
maar ik trakteer ze ook wel eens
Ik gebruik zoveel als mogelijk is de
originele ingrediënten. Tot nu toe heb
ik alles kunnen invriezen zonder pro
blemen, behalve de ongebakken tahoe;
ongebakken tempé gaat goed.
J. R. MELLEMA
Tahoe goreng, overal in Indonesië het
meest gegeten "straatvoedsel". Lekker,
goedkoop, voedzaam en maagvullend.
Ook zomaar, zonder groenten of lontong.
Gewoon een blokje gebakken tahoe, een
lik petis erop, of doormidden gesneden
ertussen, een lombok rawit erbij als pi
kante smaakmaker, en je kunt er weer
even tegen. Geen reep chocolade haéééélt
daar bij! (Foto: J. F. Berkhoudt)
TAHOE-TEMPÉ (tjap gampang)
1 tahoe
1 tempé
ui
knoflook
(evt. trassi)
wat zout
goela djawa
(of bruine basterd suiker)
minstens 6 rode en 6 groene
lomboks
olie
Weet je, vóór ons huwelijk kon ik niet
eens een ei behoorlijk koken. Opge
groeid in Indië met de nodige bedien
den leerde je als kind niets over de
huishouding en je at alleen maar wat
op tafel kwam en door de kokkie
bereid was (met wat je buiten de deur
voor lekkers kon kopen voor je gobang
of cent).
Na de repatriëring werden we in hotels
en pensions ondergebracht waar we
ook niet zelf mochten koken. Enfin, na
de drie verplicht doorgebrachte maan
den in hotel "De Schelp" in Zandvoort
- 1946 - kwamen wij in Scheveningen
terecht en woonden bij een tante in
die ook voor de pot zorgde. Al spoedig
kreeg ik een baantje als leerling-ver
pleegster, intern met verzorging. Geen
kooklessen!
Maarkookervaring had ik wel dege
lijk; 2 keer hoor, tijdens de Jappentijd.
Éénmaal moest ik de wacht houden bij
een pannetje melk op het vuur en
moest roepen wanneer de melk kook
te. Voordat ik vragen kon hoe dat eruit
moest zien, liet de jonge moeder mij
achter. Dat de melk steeg en dus
kookte was voor mij geen teken om de
vrouw te roepen. Gevolg? Ja, wat
dacht je, die stomme luie gendok
(ikke) kreeg goed op haarzielement en
de baby?die dag geen melk.
Adoeh, ik voel nog hoor, de bijgaande
"handige" oorvegen!
Een paar jaar later moest ik roepen
wanneer het water kookte. Ja, ja, je
voelt het al.... ik wachtte dit keer tot
het water stéég! Maar het daalde
notabene! Adoeh
In het begin van mijn huwelijk met een
rasechte Rotterdammer die gewend
was te kamperen, leerde ik uiteindelijk
koken. Gewone Hollandse kost natuur
lijk. De eerste pannekoeken die ik
produceerde werden nog wel stijf als
een plank en bremzout weggekieperd.
maar, ik maakte vorderingen, hoera!
Van opa leerde ik wat gemakkelijke
Indische gerechten maken en wat
basis-kennis. Mijn moeder kon dat
niet en mijn zuster woonde te ver weg
en zat nog in de kleine kinderen.
Nou, met deze basiskennis en de -
heel belangrijk gebleken - herinnering
aan de aromatische smaak uit de In
dische keuken, durf ik nu elke uit
daging aan uit de Hollandse, Indone
sische en Franse keuken iets klaar te
maken. Trouwens mijn pannekoeken
zijn nu echt wel vreeTzaam, betoel
hoor!
HUGIE
Winkelstede 45
2543 BN DEN HAAG
Indische ingrediënten, lekker
nijen. Alsmede kant en klare
gerechten vindt u volop bij Toko
lboe. Brengt U ook een bezoek?
Maandag gesl. Tel.: 070-675145
5
