SPECIALE MEIDAGEN IN CALIFORNIË
door Lizelot van Balgooy
In de maand mei viert men in Californië
behalve Moederdag ook de Mexicaan
se Cinco de Mayo (5 mei) en de
nationale Memorial Day. Beide ge
denkdagen hebben het vernieuwings
thema: het herstel van de natie na
doorstaan oorlogsgeweld.
Memorial Day werd oorspronkelijk
Decoration Day genoemd. Men ver
siert nl. op die dag de graven van
gevallenen met bloemen. Misschien is
't wel aardig te weten dat Decoration
Day al dateert van het einde van de
grote burgeroorlog tussen Noord en
Zuid, maar toen herdacht men alleen
de gevallenen van de Noordelijke sta
ten, de Yankees dus.
Decoration Day is pas een nationale
herdenkingsdag geworden in de loop
van deze eeuw en heet sindsdien
Memorial Day. De plaatselijke Ameri
kaanse veteranen groep vertelde me
dat men nu op deze dag alle gevalle
nen van alle oorlogen en schermutse
lingen herdenkt. Zulke veranderingen
spreken boekdelen.
Oorspronkelijk viel Memorial Day op
31 mei. Maar sinds enkele jaren valt
deze op de laatste maandag in mei,
ongeacht de datum. Op die manier kan
men nl. van een driedaags-weekeinde
genieten. Alweer een verandering die
boekdelen spreekt. Vele veteranen
zien hierin een vermindering van res
pect voor bewezen diensten.
Zij wijzen op de honderden
campers (kampeerauto's)
die de vrijdag tevoren de
steden uitstromen, weg van
alle nationale begraafplaat
sen en herdenkingsplechtig
heden. De vroeger druk be
zochte kransleggingen op
militaire begraafplaatsen
trekken hoe langer hoe min
der publiek. Wat zegt men:
Wie 't verleden niet (er)kent
is gedoemd die te herhalen?
De tweede typische meidag
viering in Californië is Cinco
de Mayo. Californië was tot
1845 Mexicaans bezit.
Mexicanen zijn altijd bij
drommen over de grens ge
komen omdat ze hier mak
kelijker en voor belangrijk
meer loon kunnen werken
dan in hun eigen land. Bo
vendien beschouwen ze Ca
lifornië nog altijd als "eigen
lijk" van hen. Vele Mexicanen
wachten popelend op de
dag dat ze in Californië weer
numeriek de overhand zul
len hebben; en die dag na
dert snel, want Mexicanen
hebben veel kinderen en er
komen honderdduizenden
per jaar illegaal hier wonen.
Niet zo lang geleden is men
maar vast begonnen met Cinco de
Mayo te vieren.
Deze dag kan men eigenlijk 't best
vergelijken met Leiden's Ontzet. Op 5
mei herdenkt men nl. de succesvolle
verdediging van 't Mexicaanse dorp
Puebla tegen de Franse troepen van
Napoleon de Derde in 1862. Puebla is
zelfs nu vrijwel onbekend en op de
meeste kaarten onvindbaar. De meeste
Mexicanen weten zelf ook niet waar
dit dorp ligt. Mexicanen vertelden me
lachend dat Cinco de Mayo in Mexico
zelf ternauwernood herdacht wordt.
Hier hebben we dus precies hetzelfde
fenomeen als met de viering van St.
Patrick's Day: in Amerika met veel
dolle pret, in 't land van herkomst niet
of nauwelijks.
De Chicanos, zoals vele in Amerika
geborenen van Mexicaanse afkomst
zich tegenwoordig liefst noemen,
begonnen zich een dozijn jaren ge
leden te roeren. Ze hadden iets nodig
om interesse op te wekken voor hun
economische en politieke aspiraties,
zowel onder de Anglos (Amerikanen)
en hun eigen soortgenoten. Cinco de
Mayo wordt nu dus in Californië met
veel fanfare gevierd. Radio's zenden
mariachi muziek uit tot je oren er van
Een zg. Mexicaanse "charro" op een Appaloosa. Zo
moeten de Californios, de Mexicaanse kolonisten van
California, er in de vorige eeuw hebben uitgezien. De
Appaloosa. te herkennen aan de witte bil met vlekken
in dezelfde kleur als 't lichaam werd door de Nez Perce
Indianen van Idaho gefokt uit Spaanse import. Ze zijn
uitstekende werkpaarden, behalve dat ze er lief uitzien.
tuiten; niet-Mexicanen eten vrolijk
taco's, burrito's, enchillada's en
huevos rancheros mee; Olvera Street,
de eeuwenoude Mexicaanse (winkel)
wijk in 't hart van Los Angeles wordt
dan van alle kanten gefilmd op TV
vertoond; kleurrijke Mexicaanse volks
dansen met werkelijk beeldige kos
tuums worden her en der opgevoerd;
allerlei Mexicaanse (of is 't Chicano?)
notabelen worden een week lang ge
ïnterviewd, om dan weer de rest van 't
jaar te verdwijnen. En men houdt
overal "Miss Cinco de Mayo" schoon
heidswedstrijden om de mooiste
Chicana te vinden.
De Mexicaanse bevolkingsgroep in
Californië voelt zich niet erg eendrach
tig, behalve dat ze zich achteruit gezet
voelt met betrekking tot de rest van de
bevolking, andere minderheden inbe
grepen. Ze vechten er onderling nog
steeds over of ze zich Mexican-Ame
rican of Chicano zullen noemen, met
de militanten stemmende op de term
Chicano. Een beetje in de trant van
onze groep waar men 't vaak niet eens
is of men zich Indo of Indischman zal
noemen. De grote meerderheid identi
ficeert zich nog met Mexico en noemt
zich dus Mexicaans. De patriciërs on
der hen proberen zich weer van dit
politiek moeras te distantiëren door
zich Spanjaarden te noemen. Vooreen
buitenstaander is 't nogal
verwarrend. Vooral tijdens
de Cinco de Mayo is 't dis
creet zwijgen en lustig mee
vieren. Ethnische feestdagen
hebben een speciale charme
die warmte en kleur aan 't
leven geven. Ik denk in dit
verband aan 't plezier waar
mee we vroeger vaak Tjap
Go Meh, Sekatèn en ik weet
wat nog meer mee vierden
zonder ons ook maar een
ziertje eraan te storen dat
dit niet "onze" festiviteiten
waren. Dat gebeurt hier ook.
De politieke achtergrond van
Cinco de Mayo weerhoudt
geen Californiër, mijzelf
meegerekend, vrolijk mee
te feesten, en daar hoort
natuurlijk Mexicaans eten
bij!
Op zo'n gezellige Cinco de
Mayo potluck, waar elke
gast een specialiteit mee
bracht om te delen (ik bracht
pangsit mee), was iedereen
weg van een gerecht dat
een forse Mexicaanse dame
zomaar in dezelfde enorme
emaille pan waarin ze dit
had bereid op tafel had
gezet. Hoewel ik helemaal
achter in de rij aanschuifel-
