Planten uit de Tropen
Clerodendrum ThomsonaeKansenboom
Sanur-Bali
IBU BEACH
BUNGALOWS
Nonna makan sirih
Familie: Verbenacea ijzerhardachtigen
De Clerodendrum of Kansenboom komt in Indonesië in vele soorten voor. Ze
groeit in het bos en op het veld in het wild, zowel op de hoog- als op de
laagvlakte. Veel variëteiten, wel 20 verschillende, worden als sierplant ge
kweekt. Oorspronkelijk komt ze uit West Afrika. De Clerodendrum Thomsonae,
genoemd naar Mevr. Thomson (zij ontdekte de plant in Nigeria), is een
heesterachtige struik met lage vertakkingen. Op oudere leeftijd krijgt ze ranken
van 4 meter. In het maleis noemen ze de plant ook wel Kaya gambir of Pawang
bunga. De Soendanezen hebben de plant de naam Kembang bungang gegeven.
De donkergroene eivormige bladeren
zijn vrij stevig en hebben duidelijke
nerven. Ze lopen spits toe en kunnen 4
tot 1 7 cm lang en 2 tot 10 cm breed
worden. Meestal staan de bladeren
tegenover elkaar.
Aan de gevorkte steeltjes zitten de
bloemen, 5 tot 20 bij elkaar. De witte
bloemknopjes zijn net hartvormige
klokjes. Als de kelkblaadjes open gaan
komt het vuurrode bloempje te voor
schijn. Onderaan de opvallende bloem
pjes steken 4 lange meeldraden uit.
Met een beetje fantasie lijken de rode
bloempjes op de mond van een meisje
dat sirih pruimt. Daar heeft ze haar
naam "Nonna makan sirih" aan te
danken. De rode bloempjes blijven
maar één dag goed. De witte kelk
blaadjes daarentegen blijven weken
lang mooi. In de schaduw verkleuren
de kelkblaadjes groenachtig en in het
volle licht verkleuren ze naar rose
violetachtig. De bloemen geuren niet.
In de tropen bloeit de plant het hele
jaar.
De vruchtjes, viervoudige sterretjes,
zijn klein en decoratief en omgeven
door de 5 kelkblaadjes. Soms verandert
de vrucht van groen naar paars of ze
wordt zwartachtig bordeau. Als het
vruchtje open gaat komen de zwarte
zaadjes eruit. Twee of vier in getal,
ietsje langwerpig niet bolrond. De
binnenkant van het vruchtje is harig en
oranje van kleur.
Door stekken of zaaien kan de plant
vermeerderd worden. In Maleisië wor
den aan de Clerodendrum magische
en bovennatuurlijke krachten toege
schreven. Volgens een legende daar
groeien spontaan Clerodendrumplan-
ten op de grond waar een meisje met
liefdesverdriet haar tranen heeft laten
vallen. Daarom noemen ze de plant
"bloedend hartje", bruidstranen, ge
heime liefde of toverbloem.
Sommige Clerodendrumsoorten waar
van de bladeren rijk zijn aan mineralen
worden gebruikt voor medische doel
einden, o.a. tegen huidaandoeningen,
reumatiek of nierstenen.
De Clerodendrum die hier als kamer
plant gekweekt wordt is een potplant
waar men jarenlang plezier van kan
hebben. Ze vraagt een lichte warme
standplaats maar moet tegen felle zon
beschermd worden. Veel water geven,
bladeren besproeien en om de 14
dagen kunstmest geven. De bloeitijd
begint half mei tot eind oktober. In de
wintermaanden moet ze rust hebben
en koeler staan, ±10 tot 1 5 gr. C. Ze
verliest bladeren en om uitdrogen te
voorkomen af en toe wat water geven.
Half februari moet ze flink gesnoeid
worden om weer vrijelijk te kunnen
bloeien. Zet de plant weer op 'n warme
lichte plaats en langzamerhand meer
water geven.
Als het nodig is geeft men haar een
grotere pot met voedzame grond.
De Clerodendrum die pas uit de
kwekerij komt kan met remstof be
handeld zijn. Na verloop van tijd is de
remstof uitgewerkt en kan ze heel hard
gaan groeien. Snelgroeiende ranken
in toom houden anders reikt ze zo tot
het plafond en dat gaat echt ten koste
van de bloei. In de huiskamer kan de
plant ook zaad krijgen. Het zaaien is
moeilijk. De plant is heel makkelijk te
stekken. Zet de stekjes in een glas
watervlak bij de verwarming; ze zullen
spoedig wortelen. Top het plantje
enkele malen om een bossig struikje
te krijgen en pot haar op in voedzame
grond.
NETTY SELDER
Bloeiende tak van de clerodendrum.
Rechtsonder een bloem, linksonder een
bloemkelk met open vrucht (4 delig of
4 lobbig) in het midden.
Onze 8 bungalows zijn een suc
ces geweest in het seizoen 1987-
1988: direkt a.h. mooie strand,
men spr. Nederl.-Engels; centraal
rustig gelegen; gehele jaar ge
opend. Zeer billijke prijzen incl.
uitstekend ontbijt.
Info/Reserv. N. SIJAHAILATUA,
Klaas Katerstr. 59, 1501 PN
Zaandam, tel. 075 - 35 25 16.
26
