15 AUGUSTUS-HERDENKING
IMPERIALISME IN DE MARGE
De afronding van Ned.-lndië
Ondanks het feit, dat Nederland in de
20e eeuw nog steeds tot de eerste drie
koloniale machten in de wereld be
hoorde, waren de meeste tijdgenoten
en ook latere auteurs, die over de
bevestiging van het Nederlandse ge
zag tot in de verste uithoeken van de
Indonesische archipel schreven, het
er over eens dat Nederland geen
imperialistische mogendheid was.
Afronding van Ned.-lndië of openleg
ging van de buitengewesten waren de
termen, waarmee men militaire expe
dities aanduidde. Gewezen werd op
de taak, die Nederland min of meer
tegen wil en dank in de archipel was
opgedrongen als legitimatie voor mi
litair optreden. De aandacht was meer
op de beschavende functie van het
Nederlandse optreden gericht: afschaf
fing van de slavernij, het brengen van
welvaart enz. Door de introductie van
de "Ethische politiek" werd dit nog
versterkt.
In de in dit boek verzamelde studies
(over de Lombok-expeditie, de krijgs
macht, zending en bestuurop Midden-
Celebes, de rol van de K.P.M. in de
integratie van de koloniale staat, de
goudmijnbouw, economische aspecten
van de Nederlandse expansie in de
archipel, de pacificatie van Ceram)
wordt de nadruk gelegd op de feitelijke
expansie in de Indonesische archipel
op het einde van de 19e eeuw. Zij
brengen talrijke nieuwe gegevens en
inzichten aan het licht en willen aan
tonen dat het verschil tussen het
Nederlandse optreden en hetgeen
elders imperialisme werd genoemd,
van marginale betekenis is.
Uitvoerders en belanghebbenden bij
het Ned. imperialisme in de marge, de
buitengewesten, waren verschillende
groepen zoals bestuursambtenaren,
zakenlieden, zendelingen en militairen.
Volgens de schrijvers waren de ken
merken die het imperialisme elders
had, ook hier niet afwezig: econo
mische motieven, prestigedrang, natio
nale trots, export van de eigen ideologie
Op maandag 15 augustus a.s. zal in
de Statenhal van het Nederlands
Congresgebouw te 's-Gravenhage de
jaarlijkse landelijke herdenkings
bijeenkomst ter gelegenheid van het
einde van de Tweede Wereldoorlog
voor het Koninkrijk der Nederlanden
en daarmee tevens de beëindiging van
de Japanse overheersing in Zuid-Oost
Azië, worden gehouden.
Door de onthulling van het Indisch
Monument en door de verwachte
komst van Hare Majesteit Koningin
Beatrix zal deze herdenking een bij
zonder karakter hebben.
Programma's:
I. 11.30 tot 12.30 uur:
herdenkingsbijeenkomst,
- opening door de voorzitter Stichting
Herdenking 15 augustus 1945;
- toespraak door Mgr. drs. R. Philippe
Bar, Bisschop van Rotterdam;
- declamatie door mw. Myrna Ungerer;
- muzikale omlijsting door het Dames
koor Terpsichoré o.l.v. Pauline van
Hulst en een Haags Koperblazers
Ensemble.
II. 14.00 tot 15.00 uur:
onthulling van het Indisch Monu
ment bij de "Waterpartij" aan de
Prof. Teldersweg;
- toespraak door de voorzitter Stichting
Indisch Monument;
- korte toespraak door de voorzitter
Stichting Herdenking 15 augustus
1945;
- declamatie door Eric Schneider;
- onthulling;
- kranslegging en eerbetoon;
- défilé;
- muzikale omlijsting door de
Koninklijke Militaire Kapel.
tot 17.30 uur: informeel gedeelte (in
reüniesfeer) in de Statenhal van het
Nederlands Congresgebouw.
Opgave voor deelneming vanaf heden
ALLEEN per P.T.T.-briefkaart, te zen
den aan: Herdenkingsadministratie
Stichting 15 Augustus 1945, p/a
PELITA, Westeinde 58 D, 2275 AG
VOORBURG (ZH) onder vermelding
van:
1naam en voorletters, 2. postadres,
3. postcode en woonplaats, 4. netnr.
en telefoonnr., 5 aantal personen, 6.
wel of geen gebruikmaking van pendel
bus voor het bijwonen van de onthul
lingsplechtigheid (tussen Congresge
bouw en 'Waterpartij' v.v.); (gratis); en
gelijktijdig overmaken van administra
tiekosten van minimaal vijf gulden per
persoon (toegangskaart) op gironr.
(postbank) 697988 van de Stichting
Herdenking 15 augustus 1945 te
Voorburg.
Bijzonderheden: De toegangskaarten
worden toegezonden in de loop van
juli 1988.
- In de parkeergarages van het Ned.
Congresgebouw is parkeergelegenheid
(tegen betaling) aanwezig. Bij het
Indisch Monument, op tien minuten
loopafstand van het Ned. Congres
gebouw is géén parkeerruimte be
schikbaar. Met het openbaar vervoer is
het Ned. Congresgebouw bereikbaar
vanaf het Centraal Station met tram 7
en Hollands Spoor met tram 8 richting
Scheveningen.
en vorming van een moderne staat
waren hiervan onderdelen.
"Imperialisme in de marge" - de
afronding van Ned.-lndië, onder
redactie van Dr. J. van Goor - f 36,—,
porto f 5,50.
ISLAM EN POLITIEK IN INDONESIË
In de in deze bundel bijeengebrachte
bijdragen van de hand van verschil
lende schrijvers wordt de politieke rol
van de Islam (van de 165 miljoen
inwoners van Indonesië is bijna 90%
moslim) in Indonesië belicht. De
auteurs behandelen de rol van de
Islam in de Nederlandse tijd en daarna
tot 1986. In conflicten zoals de Java-
oorlog en de Atjeh-oorlog werden de
Nederlanders geconfronteerd met de
politieke betekenis van de Islam, even
als later in de onafhankelijkheids
beweging. In het onafhankelijke Indo
nesië deden zich ook problemen voor,
toen Moslim leiders eisten dat Indo
nesië een Moslimstaat zou zijn.
Dit leidde op West-Java (de Darul
Islam beweging), in Aceh en Borneo
tot opstandige bewegingen, die een
Islamitische staat nastreefden. In één
van de bijdragen wordt aandacht ge
geven aan de invloed van de tarekats
of religieus-mystieke broederschappen,
en aan de Islamitische literatuur in
Indonesië en Maleisië.
Meningsverschillen over de positie
van de Islam in de maatschappij doen
zich nog steeds voor en leiden soms
tot gewelddadige protesten.
"Islam en politiek in Indonesië onder
redactie van C. van Dijk - f 22,50,
porto f 2,50.
3 PAGODEN INSIGNE
Het Comité Birma Reünie heeft op 4
juni j.l. de laatste reünie georganiseerd
van oud-Birma spoorwerkers. Ter na
gedachtenis van hen die aan deze
spoorweg omkwamen èn opdat de
naam van deze beruchte spoorweg
niet geheel vergeten zal worden, heeft
het comité een nieuw insigne laten
maken.
Dit 3 Pagoden insigne, waarbij de ver
zilverde contouren van de pagoden op
een diep blauw geëmailleerde onder
grond liggen, heeft de grootte van een
dubbeltje. Degenen die verhinderd
waren de reünie bij te wonen, kunnen
de speld bestellen door overmaking
van f 6 op girorekening 55 25 04
t.n.v. B. Dros te Woudenberg onder
vermelding van "Birma-speld".
DANK
Hiermee wil ik alle mensen, die gerea
geerd hebben op mijn advertenties
over de brand in Bandjermasin en het
boek "Lodewijk de Rattenvanger" be
danken, ook voor de adviezen.
T. v. WIEDERHOLD
6
