HOE INDISCH
IS MIJN HUIS
HET HOLLANDS-INDISCHE HUIS
Zo herinner ik onze etenstafel: groot, vierkant met kleed van lakleer (makkelijk
schoon te houden, tegenwoordig plastic) en altijd met een dienblad met eterij of
drinken erop. Vaasje met bloemen soms, maar dat dienblad altijd, 's Middags
theekopjes en theepot - onder teacosy - een grote schaal met djadjan, pisang
reboes, nogosari, kwee talam, klapper-pannekoekje, kwee mangkok, altijd een
andere verrassing onder het vliegedeksel. Ook door de dag stond dat dienblad er,
een stopfles met emping, katjang goreng of iets anders dat kokki net gebakken
had. Aan die tafel werd 's avonds huiswerk gemaakt, spelletjes gedaan, knipte Ma
haar naaipatronen. Dan verdween het dienblad, dan alleen. - L.D.
Zag u in Indië en dan bedoel ik het
voor-oorlogse Indië, wel eens typisch
Hollandse huizen? Met gesloten deuren
en ramen en van die stijve witte vitrages
ervoor? Ik heb ze niet gezien, altijd
alles heerlijk open en dat doe ik hier in
Holland ook. Als het weer het maar
even toelaat dan staat de deur naar de
tuin de hele dag wijd open.
Wat ons huis herbergt aan Indische
dingen, zijn een paar voorwerpen,
gespaard gebleven uit verloren gegane
inboedel. Een palissander tafeltje met
onyx blad, twee koperen Minangka-
bauwse huisjes en sirih stelletje, een
Japara houten lepeldoosje, een Djocja
zilveren schaal. Ze zijn misschien niet
kostbaar, maar zo waardevol door de
herinnering aan Indië. Zo heb ik een
Djocja zilveren lijstje, dat stuurden wij
naar Holland met een foto erin, maar
ach, 't kwam niet verder dan Suez, 't
was mei 1940 en de oorlog brak uit.
De post stuurde het keurig terug naar
Semarang en nu staat het hier.
Maar maken deze voorwerpen je huis
tot een Indisch huis? Is het soms 't
batik kleedje op tafel, de wadjan in de
kast, de vele potjes sambal en de
kruiden? De geur in huis als je nasi
goreng of rijsttafel maakt? Een kastje
met uitsluitend boeken over Indië?
Veel Maleise woorden die je altijd
blijft gebruiken?
Al deze dingen zijn kenmerkend voor
Indische huishoudens. Maar 't aller
belangrijkste in die huishoudens is, en
't doet er niet toe hoe lang die mensen
al in Holland wonen, de grote gast
vrijheid. Bij kennissen en vrienden uit
Indië, ook al hebben we elkaar in jaren
niet gezien, bij Indische mensen, ook
al kom ik daar voor 't eerst, dan voel ik
mij daar thuis. Er bestaat een band,
een contact, dat hier moeilijk begrepen
kan worden.
's Morgens vroeg, als wij opstaan en
uitkijken over de tuin, waar nog de
vroege ochtendnevel hangt, dan doet
ons dat aan Indië denken en dan gaan
we op ons platje achter ontbijten. En
dat stempelt ons huishouden nog een
klein beetje tot een Indische huis-
ding. J. ERENSTEIN-DE HAAN
Interieur
Ik heb in huis een kampfer- en djati
houten kist, naaidoos op poten, spiegel
met lijst en theelepelrekjes van Japara
houtsnijwerk. Verder heb ik grote por
tretten van Oma's en tantes in sarong
en kebaja in de hal hangen, goelings
op bed, schilderijen van Indische
taferelen in bamboe lijsten aan de
muur. O ja, ze zijn voor mij van grote
waarde, want aan al deze voorwerpen
kleeft een herinnering.
Kenmerkende Indische gewoonten,
gebaren
Ja, je praat wat Indischer met je eigen
bangsa en je gebruikt ook meer In
dische uitdrukkingen en uitroepen.
Wij eten meer rijst dan aardappelen en
de meeste van onze Indische kennissen
en vrienden ook. Indische mensen
hebben meestal een zéér grote vrien
denkring, ze maken makkelijk vrienden
omdat ze vriendelijk en gastvrij zijn.
Wij drinken ook nog "stroop" (met of
zonder selassi, agar agar enz.) en wij
noemen het geen "limonade". Ook
drinken wij in de zomer nog typische
drinks uit de tropen zoals "kwast"
(afgeleid van squash) uitgeperste
citroen met ijswater en suiker of ijs
koffie (d.i. koffie extract met ijsblokjes,
ijswater suiker met of zonder melk)
en ijsthee (koude thee met suiker,
citroen en ijsblokjes).
Karakteristieken in Indische huizen
1Je voelt je er direkt meer thuis (als je
ook Indisch bent)
2. Flessen op de WC
3. Deuren staan meestal open
4. Er is altijd wel een wadjan, rijst-
stomer of tjobek in de keuken
5. Schilderijen of afbeeldingen van
Indië
6. Volgens mijn dochter staan in
Indische keukens, ofschoon netjes,
toch altijd wel potten en flessen op
het aanrecht zoals koffiepot, thee-
blik, suikerpot, glaasje met thee
lepels enz. en bij hetfornuis een fles
met olie, ketjap, zout e.d. Dit is om
alles direkt bij de hand te hebben,
terwijl in Hollandse (nette) keukens
er niets staat op het aanrecht, alles
is weggeborgen in de kastjes. Zij
kan het beter weten dan ik, want zij
heeft grotendeels een Hollandse
vriendenkring,terwijl de meeste
van mijn vrienden en kennissen
Indisch zijn.
Merkbaar verschil tussen uw huis
houding en dat van uw kinderen
Ja, mijn kinderen zijn slordig, maar dat
heeft met Indisch eigenlijk niets te
maken. Mijn dochters hebben ook een
rijststomer, tjobek en wadjan, maar
verder geen typisch Indische dingen in
huis.
L. W. DE RIJKE
6
