Boven: bloemknoppen
Onder: geopende bloemen bloei
ende eucalyptus
Rechtsonder:
zaaddoos
De Eucalyptus groeit zo hard (de wor
tels nemen veel water op dat via de
bladeren verdampt) dat het moeras in
korte tijd is drooggelegd. Dat heeft tot
gevolg dat de malariamug verdwijnt
die in het moeras haar broedplaats
heeft.
De eucalyptus bezit ook harsachtige
stoffen. Gomboom. In Australië zijn
deze bomen beschermd en is gomtap-
pen verboden omdat de bomen er veel
van te lijden hebben. De afgetapte
gom wordt gebruikt in de verfindustrie.
Voor herbebossing (tegen erosie)
wordt deze snelgroeiende boom aan
geplant. Een nadeel is dat de afgeval
len bladeren, die etherische olie be
vatten, moeilijk verteerbaar zijn waar
door ondergroei bijna onmogelijk
wordt. Daardoor wordt de oorspron
kelijke bosecologie verstoord.
De rijpaanslag van vele bomen is bij
zonder opvallend. Veel Eucalyptus
bomen krijgen twee soorten bladeren.
In het jonge stadium draagt ze blauw
groene stengelomvattende bladeren,
rond of hartvormig. Ze staan horizon
taal en kruisgewijs tegenover elkaar.
Volwassen bomen krijgen aan de
nieuwe loten lange smalle tien tot
dertig centimeter lange bladeren, lan
cet- of sikkelvormig. Deze hangen
verticaal aan de takken.
Deze twee vormen van bladeren aan
dezelfde boom heet blad-dimorfie. De
bladeren zijn bezet met kleine olie
kliertjes, hebben een duidelijke nerf,
soms roze gekleurd, soms voorzien
van roze randjes. De aromatische bla
deren bezitten hars, galsteenzuur, looi
stof, tanine en 30% eucalyptol.
Na drie a vier jaar komen de bloemen,
rechtopstaand in trossen, bij scher
men of alleenstaand. Ze hebben een
urnvormig houtachtige bloemknop. De
kroon en vier kelkbladen zijn vergroeid
tot een dekseltje. Bij het
opengaan van de bloem
valt het dekseltje eraf en ver
schijnt er een bundel van vele
meel draden in groen, geel, wit,
oranje of rood naargelang de
variëteit. De bloem is rijk aan
honing (goed voor bijenhouders).
Ze worden bestoven door allerlei
dieren en insekten, o.a. door kevers
die de nectar van de bloembodem
snoepen en door bijen, vliegen en
papegaaien.
De honingoppussoms bezoeken de
bloemen en brengen stuifmeel over
met hun kopje en lichaam.
De bouw van de bloemknoppen vindt
men terug in het Griekse eu goed en
kalyptos bedekt.
De urnvormige bloemknoppen worden
rond Kerstmis uit Zuid Frankrijk geïm
porteerd en bij de bloemist in kerst
stukjes verwerkt. In water gezet gaan
ze open. Doet men rode kleurstof in
het water dan kleuren de meeldraden
rood. De welbekende takjes met blauw
groene spiralen komen van de Euca
lyptus cordata (Californië). Deze wor
den ook in bloemstukjes verwerkt. De
bloemen lijken op elkaar maar de
vruchten zijn verschillend en goed
bruikbaarom de soorten te herkennen.
De vruchten variërend in grootte van
één tot vijf centimeter lijken op grote
sierknopen, rond van boven met een
opening in de vorm van een sterretje of
kruisje waaruit de zaden vallen. Van
onder is de vrucht trechtervormig.
Onder de bomen liggen de donker
bruine vruchten volop; ze worden kei
hard en zijn niet alleen mooi maar
blijven jarenlang goed. De geur echter
verdwijnt op den duur.
Minja kaju poetih of eucalyptus olie,
ook genoemd oleum eucalypti, is een
wonderlijk geneesmiddel. Zorg het al
tijd in huis te hebben. Last van spier
pijn, buikpijn, hoofdpijn, menstruatie
pijn, reuma, oor- of tandpijn, brand
wonden: smeerde pijnlijke plekken in.
Als gorgeldrank bij keelpijn of slechte
adem. Tegen diarree enkele druppels
in een glas water innemen. Om te
transpireren bij koorts bijvoorbeeld,
wat druppels in een glas wijn of bier en
dit opdrinken. Tegen astma of een
flinke kou: doe enkele druppels of een
handjevol verse bladeren in een kom
met heet water en inhaleer de opstij
gende dampen. Tegen malaria worden
100 gram verse bladeren in 300 cc
alcohol gestopt en dit een dag of 14
Zaden en bloemknoppen van de eucalyptus
Jonge eucalyptus in pot
laten trekken. Een theelepel van dit
medicijn in een kopje warm water
doen en opdrinken. Op Bali hebben de
masseuses hun zelfgemaakte olie vaak
vermengd met minja kaju putih en wij
hebben ons heel wat keertjes fijn laten
pitjitten in ons hotel tijdens ons verblijf
daar.
Minja kaju putih, de naam putih wit,
zegt het al, is oorspronkelijk kleurloos.
Door de koperen binnenwand van de
distilleerketels kleurt ze groen. De
mooie groene kleur wordt ook verkre
gen door een stukje koper enige tijd
erin te laten staan.
Bij een goede verzorging is het een
mooie kamerplant. Zelf zaaien kan in
februari-maart. De zaden die hier ge
ïmporteerd worden kiemen makkelijk.
Jonge zaailingen verspenen in kleine
potjes; zijn ze groter, dan in grotere
potten. Geef de plant leemhoudende
voedzame grond. Jonge plantjes heb
ben behoefte aan veel warmte, veel
licht, water en af en toe bemesten.
Oudere planten kunnen beter tegen
een lagere temperatuur. In de zomer
maanden kan ze tot half oktober op 'n
zonnige en beschutte plaats in de tuin
staan. In de wintermaanden koel zet
ten, zes graden Celcius. Staat de
plant te warm in de winter dan gaat ze
slap hangen. Er is een winterharde
soort, de Eucalyptus gunnii, die buiten
in de volle grond kan worden gezet. De
plant heeft een losse sierlijke vorm, is
praktisch schaduwloos; de volwassen
bladeren hangen immers naar bene
den. Bij snoeien wordt de vorm com
pacter dat voor kamerplanten wel eens
nodig kan zijn. Planten van de Euca
lyptus zijn ieder jaar bij de bloemhan-
del te koop.
NETTY SELDER
