BRIEVEN n
OVER.
Voor al uw (zaken) reizen
naar en door Indonesië
Nusa Ina reizenindividueel
en toch verzorgd.
Sereh
Ataka
Nusa Ina regelt alles voor u, transport,
logies, regionale tour-pakketten,
complete reizen door heel Indonesië.
Op grond van onze jarenlange tropenervaring,
kunnen wij u vertellen wat u allemaal te
wachten staat en hoe uw reis nog produktiever
en of aangenamer kan verlopen in dat
verre land.
Voordat u aan uw zakenreis begint
Indomedia verzorgt al uw Indonesische
vertalingen en correcties.
indomedia v^/
Een reactie op uw verzuchting, dat
pandan en sereh zo eigenzinnig zijn
en blijven, ondanks aansporingen in
vele talen. O hoe goed herken ik dat.
Kan er nog een hele lijst van zulke
plantennamen aan toevoegen. Ga wel
blijven proberen en uitknobelen hoe
de specifieke leef-omstandigheden
voor de desbetreffende plant het best
kan worden nagebootst in dit klimaat
en de daarbij komende grillige om
standigheden in huis of op het balkon.
De pandanplant heb ik nog niet, maar
kan wel mijn ervaringen met de sereh
doorgeven. Zoek eerst een goede
plaats uit met veel licht en warmte;
liefst op een vensterbank ('s zomers
balkon) op het zuiden en c.v. eronder.
Dan naar een tuincentrum om ruime
plasticpotten uit te zoeken en plan
tenbakken, waarin die potten ruim
schoots passen. Strooi een laag klei-
korrels op de bodem van die bakken en
leg de bekende potscherf op het af
voergat in elke pot en dan kan er
potgrond op.
Bajem merah zie Bajem lemah.
(uit: "Het gebruik van Indische plan
ten" door J. Kloppenburg - Versteegh.)
Cosmos caudatus
Volksnamen, Mal.: Oelan radja (volgens De
Clercq) - Jav.: Kenikir.
Opgericht kruid, tot 1 m hoog. vaak als
sierplant gekweekt en soms verwilderd (Koor-
ders' Exkursionsflora). In Publicatie's van het
Ned.-lnd. Landbouwsyndicaat 1910 No. 2,
blz. 4 wordt het aanbevolen voor het onder
drukken van alang-alang en tot het koel- en
loshouden van de bodem. De Clercq (No. 889)
zegt, dat de bladeren wel als groente worden
gegeten: bij het Agr. Chem. Laboratorium te
Bogor werd er een aetherische olie uit gedistil
leerd.
Sonchus oleraceus
Linn. (S. sundaicus bl.).
Volksnamen. Melkdistel. Laitue de lièvre, Ge-
meine Saud/stel, Sow thistle - Soend.; Djom-
bang, Gérowang. Tjamawak - Jav.: Delgijoe.
Kenikir, Kétoebar. Tempoeh wijong - Mad.:
Koemantèn. Sarap.
Éénjarig, opgericht, veel bitter, wit melksap
bevattend kruid, 0.30 tot 1.25 m hoog. op
java tussen 200 en 2200 m zeehoogte (vooral
boven 600 m) plaatselijk vaak in vrij groot
aantal groeiend op zonnig of licht beschaduwd,
niet zeer droog terrein op akkers en in tuinen,
op ruigten en langs wegen, hier echter niet
optredend als hinderlijk onkruid. Het is een
goed veevoeder en de jonge stengels en
bladeren vormen een gezochte lalab (Theeon
kruiden No. 238).
(uit: "De nuttige planten van Indone
sië" door K. Heyne (1950).
Nu op zoek naar mooie stevige sereh-
stengels en trek drie tot vijf bladeren
onder aan de stengel af en steek drie
stekken in iedere pot. Hou de aarde en
de kleikorrels vochtig. De stekken en
later planten worden daardoor a.h.w.
steeds door vochtige lucht omgeven.
Het komt gegarandeerd aan de gang
en voor je het weet groeit daar toch
een bos "ongeregeld". Regelmatig
oude en lelijke bladeren wegknippen
wordt noodzakelijk. Voorzichtig, want
de bladranden zijn heel scherp net als
bij alangalang.
Ik heb zo twee bakken met elk drie
potten sereh en elk jaar voldoende
oogst voor eigen gebruik.
NANCY MARGÉS
In uw interessante nummer van Moes
son lees ik over Ataka en de ervaringen
die repatrianten hadden met de kleding
die daar werd verstrekt.
Die ervaringen zijn blijkens de verhalen
niet altijd even positief geweest, knel
lende schoenen, onmogelijke kleuren
en bijzondere snit. Heel begrijpelijk,
omdat degenen die naar Nederland
kwamen inderdaad genoegen moesten
nemen met datgene dat hen werd
toegestopt. Er was geen keus.
Ik was in die tijd een meisje van
ongeveer elf jaar, écht Hollands. In de
oorlog liep ik in een vermaakte oude
rok, die kriebelde, en op houten sanda
len waarvoor mijn moeder van vissers
garen bandjes had gehaakt, die altijd
loslieten als je hard naar school liep.
Vlak na de oorlog was er niet veel
méér.
En toen ineens kwamen die twee
aardige gezellige Indische kinderen
bij ons in huis.
Een wereld ging voor ons, mijn drie
broers en mij, open. Wij hoorden
verhalen over een ver land dat wij
alleen van de schoolatlas kenden, over
de warmte, over het kamp en de
bootreis. Wij hoorden het Indisch ac
cent en wij namen woorden van hen
over.
Maar bovenal zal ik mij mijn leven lang
het prachtige jasje herinneren dat Her
man in Ataka had gekregen, een jasje
van wol, geruit, met een grote kraag
met een rits zodat je er een mutsje van
kon maken.
Diep in mijn hart was ik heel jaloers
want zoiets moois had ik nog nooit
gehad! Het is maar uit welke hoek je
het bekijkt.
ELIZABETH BADON GHIJBEN
Fijne reactie. Ja zo gelukkig als Herman
waren er meer. Let wel, we waren niet
ondankbaar, sommigen voelden zich
alleen hopeloos belachelijk in die kle
ren. Als we hadden kunnen vermoeden
dat 35 jaar later deze kleren super
modern zouden zijn?
L.D.
vertalingen i I I I I
Laan v. Meerdervoort 326 A
2563 AM Den Haag
reizen op maat Tel. 070-63 39 23
13
