PRESENTATIE STICHTING
SAYOMAN GALUR SULUR SENTANA-NINGRAT
Het aansnijden van de toempeng.
(Foto's: H. Groskamp)
De uitvoering van de Beksan Srmpen Manggalaretna.
Op vrijdagavond 1 9 aug. jl. vond in het gebouw van het Ministerie van Verkeer en
Waterstaat in Scheveningen de presentatie plaats van de nieuw opgerichte
stichting "Sayoman Galur Sulur Sentana-Ningrat"1
Zoals in de statuten vermeld, stelt de stichting zich ten doel, het verbreiden van
de kennis van en over de Indonesische vorstenhuizen van heden en verleden en
voorts al hetgeen met één en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt, of
daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin. De stichting tracht dit doel
o.a. te verwezenlijken door het organiseren of mede-organiseren van lezingen,
voordrachten en exposities en het verzamelen van documentatie-materiaal en
voorwerpen.
De voorgeschiedenis van de stichting
wortelt in de initiatieven, die werden
genomen, ten behoeve van de weder
opbouw van de kraton van Surakarta.
Toen in de nacht van 31 jan. op 1 febr.
1 985 een belangrijk deel van de kraton
van Surakarta door een felle brand in
de as werd gelegd, rees bij een aantal
mensen in Nederland spontaan de
vraag, hoe een bijdrage geleverd zou
kunnen worden aan de herbouw van
dit unieke Javaanse cultuur-historische
monument. Dit resulteerde in een stand
op de Haagse Pasar Malam Besar ten
bate van de kraton Surakarta Hadi-
ningrat. Daarnaast werd opgericht het
Fonds Restauratie kraton Surakarta
Hadiningrat, met het doel gelden in te
zamelen ten bate van de restauratie.
Inmiddels is de restauratie van de
grote ontvangstzaal (Sasono Sewoko)
gereedgekomen en werd deze op 21
maart jl. bij de viering van het feit dat
Susuhunan Paku Buwono XII volgens
de Javaanse jaartelling 45 jaar geleden
de troon besteeg, met ceremoniële
plechtigheden weer in gebruik ge
nomen.
De grote belangstelling, die de stand
op de Pasar Malam met de expositie
van het Solose soenanshuis trok, leid
de er toe dat het Comité Restauratie
Kraton Surakarta Hadiningrat in 1987
besloot tot de oprichting van een
stichting, die het gehele terrein van de
Indonesische vorstenhuizen zou be
strijken. Bij velen bleek immers nog
steeds een grote interesse te bestaan
voor de historie van de Indonesische
vorstenhuizen en voor hun lotgevallen
in de tegenwoordige tijd. Ook in Neder
land wonen vele afstammelingen en
aanverwanten van de vorstenhuizen,
die hiervoor belangstelling hebben.
Door de nadruk, die veelal wordt gelegd
op de betekenis van de Midden-Ja
vaanse vorstenhuizen, wordt wel eens
vergeten dat er op de andere eilanden
van de Indonesische archipel vele
vorstenhuizen bestaan, die ook een
eerbiedwaardige ouderdom en historie
hebben, bijvoorbeeld de Dewa Agung
van Klungkung op Bali, afstammend
van het vorstenhuis van Modjopahit en
de vorsten van Goa op Celebes.
In het voormalige Ned.-lndië beston
den er ongeveer 270 zelfbesturende
landschappen, zoals de staatsrechter
lijke term voor de vorstendommen
luidde. De omvang van deze gebieden
varieerde in belangrijke mate: de meest
uitgestrekte waren gelegen op Mid-
den-Java (Surakarta, Yogyakarta), Oost-
Sumatra (Siak, Assahan) en Oost-
Borneo (Kutei). Daarnaast waren er
vorstendommen, bijvoorbeeld op
Sumba en Timor en de ongeveer 100
zelfbesturende landschappen in Atjeh,
onder het bestuur van de oelebalangs,
die niet meer dan enkele dorpen
omvatten.
In de tegenwoordige Republiek Indo
nesia hebben de vorstenhuizen, met
uitzondering van het bijzondere gebied
Yogyakarta (het grondgebied van het
sultanaat omvattende), hun daadwer
kelijk gezag verloren. Óp godsdienstig,
cultureel en sociaal gebied nemen zij in
het maatschappelijke leven in Indonesië
nog steeds een belangrijke plaats in.
Hun aanzien bij de bevolking is veelal
nog groot en nog altijd vervullen zij in
belangrijke mate de functie van cultuur
dragers. Het valt op, dat in de laatste
jaren allerlei publicaties verschijnen,
die gewijd zijn aan de vorstenhuizen
van Indonesië. Dit zou kunnen wijzen
op een toenemende belangstelling
voor hun betekenis in het moderne
Indonesië.
Het ligt in de bedoeling van het bestuur
van de stichting om te komen tot een
inventarisatie van het aanwezige foto
materiaal en documentatie, die be
trekking heeft op de vorstenhuizen van
Indonesië en tot het tot stand brengen
van contacten met de vorstelijke fami
lies. Desgevraagd wil de stichting
trachten steun te verlenen aan de
vorsten bij het vastleggen van de
familiegeschiedenis en bij de uitvoering
van restauratieprojecten. Medewerking
van actieve belangstellenden is hierbij
onontbeerlijk en kan o.a. bestaan in
het bijdragen aan de documentatie-
verzameling. Financiële ondersteuning
van de activteiten van de stichting is
eveneens zeer welkom. Dit is mogelijk
dooreen eenmalige bijdrage te storten
op giro 4401408 ten name van de
penningmeester van de Stichting
Sayoman, Postbus 52022, 2505 CA
Den Haag of in de vorm van een
jaarlijkse donatie van tenminste f 15,—.
Men wordt dan als begunstiger
regelmatig op de hoogte gehouden
van de activiteiten van de Stichting
Sayoman.
Het adres van het secretariaat is: 1e
Sweelinckstr. 1 8, 251 7 GC Den Haag,
tel. 070 - 46 36 38. Het bestuur is als
volgt samengesteld: Ch. J. A. Manders,
voorzitter; F. M. J. van Maanen,
secretaris; Drs. J. R. Verbeek, penning
meester.
(lees verder volg. pag., 1e kolom)
10
