ramli
O
NU
Toekomst
RAMU'S collections
Exclusieve Avondkleding
verkrijgbaar in Amsterdam
Reguliersdwarsstraat 64
Tel. 020-22 19 83
BU DE VOORPLAAT (Foto: archief R. L. Mellema)
dU)
Hebt u Indische boeken, films,
foto's, documenten enz. waar u
een goede bestemming voor
zoekt? Neem dan contact op met
het Indisch Wetenschappelijk
Instituut, tel. 070 - 54 55 01
Het I.W.I. verzamelt en ordent
deze cultuurgoederen om ze
toegankelijk te maken voor ieder
een die interesse heeft in onze
geschiedenis.
Neem bijvoorbeeld Indische mensen.
Die hebben toch het nodige mee
gemaakt: tempo doeloe, oorlog, ber-
siap, repatriëring, aanpassing, inte
gratie en de "moderne" tijd. Dat is
toch niet niks voor een mensenleven.
En toch zijn ook Indische mensen hele
gewone mensen, die 's morgens op
staan, de dag doorbrengen en 's avonds
gaan slapen. Ik bedoel maar: het vele
dat ze hebben meegemaakt, is hen
niet aan te zien, integendeel, het is
alsof er nooit iets anders is geweest
dan het leven, werken en doen in
Nederland.
Vandaar ook de regelmatig gehoorde
opmerking "maar jullie zijn toch
gewoon Nederlanders" als er gepro
beerd wordt in de richting van Neder
landers iets over te brengen van iets
eigens, iets Indisch. Zo'n opmerking is
helemaal niet onaardig bedoeld, alleen
getuigt die van enig gebrek aan bij
voorbeeld inlevingsvermogen. 40 Jaar
in Nederland hoeft nog niet te beteke
nen dat je ook Nederlander bent, en
dan heb ik het niet over dat paspoort.
Nog een paar weken en dan is 1988
ook weer voorbij. Maakt niet uit overi
gens, we gaan gewoon door in 1989
en daarna in 1990 enzovoort, enzo
voort. Wat moet je anders doen dan
opstaan, werken en slapen. Goed, de
kinderen worden steeds groter, jezelf
wordt wat ouder maar dat en zoveel
meer gaat ongemerkt vanzelf. En alles
wat je hoort, ziet, leest en meemaakt,
ach je neemt dat mee in de dagelijkse
wenteling van je leven. Hooguit ben je
soms even verbaasd als je beseft dat
iets alweer zo lang geleden is. Wat je
ook - steeds meer - beseft, is dat
zoiets als "de toekomst" voor jou een
steeds vager begrip wordt. Vroeger,
toen je jong was, ja toen had je haast
om "groot" te worden. Toen wist je
hoe jij het allemaal zou doen en watje
wilde worden. En toen ook hoorde je je
ouders zeggen "denk aan je toekomst"
als de school je weer eens tegenstond.
Toekomst was toen een concreet be
grip; iets dat zou komen, iets waarin
alles mogelijk was, iets dat heel lang
zou duren. Goede oude tijd, goede
oude toekomst. Zijn we ongelukkig
geworden? Zijn we ontevreden, heb
ben we het slecht? Ach neen, echt
niet. We hebben de toekomst denk ik,
alleen maar ingehaald en wat achter
ons ligt, ligt niet meer vóór ons. Inder
daad, we hebben best nog een paar
jaartjes te gaan en er is nog behoorlijk
wat te doen, de kinderen moeten
bijvoorbeeld nog afgeleverd worden,
maar die grote, mooie, oneindige
verwachting, die is er niet meer. De
verste toekomst is meestal gelegen in
morgen.
In 1950, ik noem maar een jaartal,
waren erook al mensen die zo dachten.
Maar toen werd voor hen toch alles op
zijn kop gezet met de mededeling "we
gaan naar Holland". Soms probeer ik
me voor te stellen hoe dat geweest
moet zijn. Hoe dat gevoeld heeft om
met open ogen op bed te liggen,
buiten de tropen te horen en tegen
jezelf te zeggen "ik ga hier weg, ik ga
naar Holland".
Men ging naar Holland, alles achter
latend, het onbekende tegemoet. Een
toekomst. Men had daarom niet ge
vraagd, die niet gewild, niet verwacht.
Die toekomst kwam gewoon en moest
ingegaan worden. En onderweg kon
men Genua zien (als men met de
S.M.N. reisde), eeuwenoude Europese
cultuur oprijzend uit de zee. Zou men
bij de eerste aanblik Java niet even
vergeten zijn, zou het hart niet even
sneller geklopt hebben bij het zien van
Europa, dat opeens niet ver meer was?
Ik denk het wel, moet toch wel als
toekomst concrete werkelijkheid lijkt
te worden. Maar ik denk dat het hart
nog sneller ging kloppen toen de
toekomst als eindpunt een contract
pension in Boxtel leek te hebben.
"Wat hebben we gedaan" zal toen
best eens gezegd zijn.
Wat hebben we gedaan. We zijn toen
een nieuwe toekomst ingegaan. Een
toekomst die maar heel even geduurd
heeft en toen geworden is tot dagelijks
leven. "Hoe zou het in Holland zijn?"
We weten het nu, we weten het allang.
"Ik word advocaat" zei ik 20 jaar
geleden. Ik werd het niet. Ik zit nu bij
Moesson. Misschien over 20 jaar nog,
misschien ook niet. Ik weet niet wat de
toekomst brengt. Jawel, er is natuurlijk
altijd een toekomst, maar op een ge
geven moment kijk je daar niet meer
naar uit. Je ziet wel. Voorlopig heb je
het gewone dagelijkse leven en alles
watje al hebt meegemaakt. Neem bij
voorbeeld Indische mensen. Die heb
ben toch meermalen met een toekomst
verwachting gezeten. Dat is hen niet
aan te zien en waarom zou dat ook.
Er is verleden, heden en toekomst.
Het verleden is voorbij, het heden gaat
voorbij en de toekomst is er alleen
voor hen die nog geen verleden heb
ben. Die dat wèl hebben, wij dus, zijn
al voorzien van hetgeen de toekomst
voor ons in petto had.
Die toekomst heeft ons veel ontnomen.
Die toekomst heeft ons veel gegeven.
En wanneer we naar ons zelf luisteren
wanneer we vertellen over onze ver
leden geworden toekomst, dan moeten
we bekennen dat er mooie dingen
inzaten. En hadden we meer van de
toekomst mogen hopen?
"Maar je bent toch gewoon Nederlan
der? wordt wel eens gezegd wanneer
je bijvoorbeeld probeert uit te leggen
dat Indische mensen toch Indisch
denken, doen en voelen. "Ja, maar een
Indische Nederlander" zeg je dan,
want wat ons ook ontnomen en ge
geven is en zal worden, die boot op de
voorplaat had als vracht ook een brok
Indische geschiedenis en geschiedenis
is meer dan zomaar "het verleden".
Geschiedenis is een mens op wie
verleden, heden en toekomst zich bot
vieren. Dat is niet aan die menste zien.
Van de buitenkant niet tenminste.
RALPH BOEKHOLT
2
