GROTE REISSHOWS
INDONESIË Met Wieteke van Dort
Aïs Lawa-Lata Indonesische dans
KLEURRIJKE INFORMATIE OVER ONS
NIEUWE REISPAKKET Toegangsprijs 10
GROTE THEATERS do 26/1 Rijswijk vr 17/2 Goes
anvp
komen mijn belevenissen overeen met
die van mevr. Van Linden. Om ca.
10.00 uur werden we opgeschrikt
door daverende knallen vlak bij ons.
Zenuwachtige bewakers kwamen in
vol ornaat binnengestormd met de
mededeling dat we door de Gurka's
werden aangevallen. Door een raam
naar buiten kijkend zag ik dat een
paard dat in de tuin was vastgebonden
wild begon te steigeren om daarna op
zijn zij te vallen en wild te trappelen
nét alsof het galoppeerde. Ik herinner
me nog dat ik me afvroeg wat het
stomme dier toch in hemelsnaam
bezielde.
En toen kwamen de Spitfires!
Nee niet die langzame vliegtuigen die
vroeger wel eens overons huis kwamen
vliegen en je volop de gelegenheid
gaven om het liedje "In een vlieg
machineuitte laten zingen. Deze
kwamen al schietend pijlsnel omlaag
en waren in een wip weer verdwenen
om direkt daarna alweer terug te
komen. Prompt hierna regende het
pamfletten. Ons werd door de bewakers
op straffe van te worden doodgescho
ten verboden om die pamfletten op te
rapen maar doordat één van de papier
tjes binnen handbereik van één van
ons viel kwamen we toch de inhoud
daarvan te weten. "Binnen één kwartier
moest het P.O.W.-huis worden ont
ruimd daar dan de huizen zouden
worden platgebombardeerd.
Hadden we dit maar niet geweten
want hierdoor steeg de spanning ten
top toen na ca. 1 0 minuten nóg steeds
geen bevel kwam om te gaan verplaat
sen. Pas toen het mortiervuur dichterbij
kwam en we de mitrailleurs hoorden,
moesten we hals over kop weg.
Het ergste vonden we de 'boem'-
geluiden. In het begin hadden we het
niet in de gaten maar na drie tellen
ontplofte dan vlak bij een granaat in
wel duizend stukken uiteen wat uiter
aard de nodige consternatie te weeg
bracht. Maar de mens leert snel, zodra
we weer een boem geluid hoorden
begonnen we hardop te tellen om bij
de tweede tel op de grond te gaan
liggen; knieën opgetrokken en de
armen om je hoofd. Telkens waren we
opgelucht als een granaat voorbij
scheurde. Letterlijk scheuren want als
zo'n granaat over ons heen stoof hoor
de je het geluid alsof je een laken met
een ruk dwars doormidden scheurt.
Maar o wee, als je geen scheurend
geluid hoorde!
Het verhaal dat mevr. Van Linden
vertelt over Kijaji Teboe Iring bevat in
zoverre een kern van waarheid dat
inderdaad een Spitfire vlakbij het
kamp Banyu Biru is neergestort. Jam
mer voor de mystieke krachten van
genoemde Kijaji is het vliegtuig neer
gehaald door een man met een kara
bijn. De man moet óf héél dapper óf
gek zijn geweest want toen het vlieg
tuig al schietend omlaag dook en
iedereen in panische angst wegvluchtte
bleef de man met de karabijn aan de
schouder rustig staan om met een
(vermoedelijk) geluksschot de piloot
te treffen met als bovengenoemd ge
volg. Dat echter dit bravourstukje niet
voor iedereen is weggelegd heb ik met
eigen ogen kunnen aanschouwen. Ook
deze man bleef schieten terwijl een
vliegtuig omlaag dook. In een onder
deel van een sekonde zag ik het
gebeuren. Vóórdat de man met kracht
achteruit werd geworpen zag ik dat hij
vanaf de linkerschouder, over de borst,
schuins naar omlaag door mitrailleur
kogels werd getroffen. Het leek wel
alsof een reusachtige naaimachine
gaatjes in zijn lijf had geprikt.
Nu achteraf bekeken deerde vreemd
genoeg, deze verschrikkelijke aanblik
me toentertijd volstrekt niet. Het leek
wel alsof ik in een bioscoop zat!
Wij konden niets anders doen dan ons
telkens onder een bosje langs de weg
te verstoppen. Toen heb ik gezien en
gehoord dat angst mensen tot vreemde
dingen kan bewegen. Ik heb volwassen
vrouwen gezien die hun hoofd huilend
en gillend onder een kapokkussen
stopten waarvan ik toen al als kleine
jongen begreep, dat zo'n kapok kussen
volstrekt geen bescherming tegen
kogels biedt. Ik heb dames horen
gillen dat hun vingers door hun ringen
werden afgeklemd en blauw werden
omdat door de angst de vingers op
zwollen. Ook heb ik nog nooit in mijn
leven het 'Onze Vader' in zo vele
toonaarden en geluidsterkten horen
bidden als toen op die dag.
En gedurende al deze tijd vlogen de
Spitfires af en aan. De weg waarlangs
we moesten gaan was bezaaid met
allerlei militaire uitrustingsstukken;
zelfs bewapening lag er zo maar voor
het oprapen zoals handgranaten, ge
weren enz. Als er even een gevechts
pauze was, beter gezegd, op die mo
menten dat er geen kogels om ons
heen floten, moesten we verder; verder
weg van het T.N.I. hoofdkwartier dat
het doelwit was van de aanvallen.
Tijdens een moment van ons verder
haasten hoorden we weer het geluid
van een naderend vliegtuig. Wij weer
aan de kant van de weg onder een
bosje en terwijl ik naar de de naderende
Spitfire keek zag ik opeens hoe twee
zwarte stippen zich van onder het
vliegtuig losmaakten, en recht op ons
afkwamen. Gelukkig bevond zich een
kapokboom - u weet toch wel hoe bros
die takken zijn hè? - tussen ons en de
op ons afkomende (potlood)bommen,
zodat de projektielen uit hun baan
raakten en op nog geen 1 5 meter van
ons in de grond terecht kwamen en
met oorverdovend geluid uit elkaar
spatten en een regen van gruis en
splinters over ons heen strooide waar-
doorgelukkig niemand gewond raakte.
Toen heb ik ook gezien hoe 'zacht
zinnig' men met oorlogsgewonden
omgaat. Terwijl we in dekking lagen,
draafden twee mannen voorbij die op
een brancard vastgesjord, een luid
kermende man met zich meedroegen.
De man bloedde als een rund waar
door het leek alsof hij een rood over
hemd aanhad. Op dat moment kwam
er weer een Spitfire aan. Als op kom-
mando gooiden de dragers de brancard
met erop de vastgebonden man, aan
de ene kant van de weg en doken met
z'n beiden aan de andere kant. Ik
geloof niet dat de gewonde dit incident
heeft overleefd. Vanuit de plaats waar
ik lag kon ik duidelijk zien dat de
brancard ondersteboven in een natte
sawah terecht was gekomen.
0 ja, de (kampong)honden in onze
buurt hielden zich in tegenstelling tot
die van mevr. Van Linden, allerminst
stil. Het was een geblaf en gejank van
jewelste. Het verschrikkelijkste vond
ik dat verschillende keren een opge
wonden geblaf overging in een akelig
jankend gekerm als een hond per
toeval door een kogel werd getroffen.
Nee, we hadden dus niet het geluk dat
wij door de Engelsen en/of Gurka's
werden bevrijd.
Vóórdat we (nota bene door de Jap)
werden bevrijd, moesten we nog eerst
naar Blantir een cavalerie kamp nog
hoger de bergen in en daarna naar het
kamp Banyu Biru in Ambarawa. Pas
daarna werden we door de eerder
genoemde Jappen in open vracht
wagens geladen om vervolgens te
worden gebracht naar het vliegveldje
Mangguwo in Solo. Van daaruit gin
gen we per Dakota naar Semarang
waar we in een voormalig nonnen
klooster onderdak kregen.
a
IM WFI F vr 20/1 Utrecht ma 13/2 Hengelo
za 21/1 Haarlem do 16/2Groningen
za 28/1 Helmond za 18/2 Rotterdam
Inlichtingen en reserveringen Tel: 02503-41334
cn/^ pr/7C/\/ ni/cp7cr DenHaag Noordeinde 146, Tel: 070-469723
■VB OtVU nnAL/V LVVtrrfZ.ee: Amsterdam Rokin 119, Tel: 020-263635
MEER KONTAKT MET LAND EN VOLK Eindhoven Willemstraat 1c, Tel 040-460400
23
