over, sluiten opnieuw beginnen
I
Zoveel aardige brieven en foto's ontvangen het afgelopen jaar, dat het gewoon jammer is ze
zomaar als afgedaan op te bergen. Op deze pagina's laten we u meelezen, gezellig a/s ouwe
sobats onder elkaar. Het laatste onder onsje in 1988. Blijf schrijven hoor, tot volgend jaar!
Lilian D.
"EUGENIE WIL JULLIE ONTMOETEN"
ERNA BOS-AGERBEEK
Australië
Je vroeg me, of ik een verhaal van mijn
leven wilde schrijven. Ik moet er nog
eens over nadenken, het grote obstakel
is tijd. Ik heb zo heel veel te doen in dit
grote huis en de grote tuin en heb ook
zoveel liefhebberijen. Ik heb een uit
gebreide cactusverzameling en een
viertal aquaria met heel eenvoudige
tropische visjes, levendbarenden, die
zich vermenigvuldigen als konijnen,
en die ik ook vaak weggeef, omdat ik
er teveel van heb. Verder een collectie
van ruim tweehonderd orchideeën,
waaronder een tiental, of meer, wer
kelijk heel mooie. De meeste komen,
lach niet, van de vuilnisbelt, waar ze
uit hun potjes gerukt, neer gesmeten
werden. Vermoedelijk overleed de
eigenaar en niemand had er verder
interesse in.
Mijn hele tuin is praktisch opgekweekt
uit stekken van afgesnoeide en weg
gegooide takken en bijna alle vrucht
bomen, op drie na, kweekte ik uit pit.
Als je een stukje van de lange pen-
wortel afknipt, groeien de bomen niet
tot 20 meter hoogte, zoals de de oude
manggabomen hier. Ze blijven kleiner,
maar wel robuuster, dan bij een tjang-
kok. De Papoea's doen dat met hun
pinangpalmen, dan kunnen ze de
pinangs makkelijker oogsten.
Vroeger speelde ik graag piano, maar
nu zijn verschillende noten "doof". De
hamertjes slaan niet meer op de
snaren, maar er naast. Heel jammer.
Het is een stokoude Biele - een Aussie
piano van kwaliteit - die vroeger kande
laars gehad moet hebben. Hij heeft
een stalen frame, dus hij ontstemt niet
makkelijk. En het frame is nog intact,
hoewel het arme ding door alle terri
tories is gesleept. Mijn man en ik
hebben hem heel wat keren in en uit
elkaar gehaald. De oude piano-stem
mer Ravenschlag in Malang, (nu over
leden, die nog bij mijn man's ouders
de piano had gestemd en later bij Chris
op de onderneming, zowel in Dampit,
en later, toen hij in Bandoeng zat, en
wij op een onderneming Batoelawang
in Bandjar, op die onveilige onder
neming) stuurde mijn man instructies,
en een stemsleutel. Ja, dat kun je hier
niet zomaar kopen. Dat mag niet van
de vakbond. Alleen leden van de vak
bond konden toen (ik weet niet, of dat
nog zo is), een stemsleutel voor piano's
kopen! Enfin, die arme piano zit aan
elkaar met draadjes borduurzijde.
Maar verscheidene veertjes zijn in de
loop van de vele jaren doorgeroest.
Enfin, de restauratie ligt buiten mijn
bereik en een andere piano is helemaal
onbetaalbaar. Dan denk ik aan de
weduwe van mijn stiefbroer in Sassen-
heim, die boven een heel goede piano
heeft, om zichzelf bij haar zangoefenin
gen te begeleiden, en beneden een
Steinway concertvleugel, en er naast
een goede normale piano zodat hij
vroeger dubbelconcerten kon spelen
met de vrouw van Jan Doornweerd
(Hannie Kievits, vroeger piano-lerares
in Soerabaja). Vaak speelden ze trio's,
toen Jan nog niet door rheumatiek
geplaagd, kon vioolspelen. Enfin, nu
zijn zowel Jan, als Didie dood. Vroeger
speelde hij als veertienjarige piano in
het orkest van Madlener. Mijn vader
was toen één van de eerste violisten.
Ik ben helemaal niet muzikaal, heb
geen absoluut gehoor, maar zoals ik
altijd zei, "Di, jij spéélt piano. Ik speel
er alleen maar mee." En daar is dan
ook nog de cello van hem, waar mijn
broer zo dol op was.
Ik heb de laatste 13 jaar alleen een
poes. Voordien had ik altijd ook honden
en andere dieren. Maar hier kunnen
honden hart-wurm oplopen, tengevol
ge van een muskietenbeet.De larven
komen dan met het bloed in de longen
- in een enkel geval zelfs in een oog, en
het kan dodelijk zijn.
Honden moeten dan ook elke dag
hiervoor een tablet hebben.
Ik verzamel schelpen. Ik heb wel een
schelpenboekje, een paar zelfs, maar
ik ben gewoon geestelijk te lui, om de
Latijnse namen te leren. Zo ook met de
planten. Ik heb heel veel boeken over
planten en orchideeën, met heel veel
mooie platen, en ook een boel tekst,
natuurlijk. Maar ik ben gewoon gees
telijk te lui,omaldie Latijnse namen te
leren. Sommigen blijven wel hangen,
maar voor de rest geloof ik het wel. Ik
ben gewoon een "compulsive" planter,
leder afgebroken takje, ieder zaadje,
steek ik in de grond en het komt wel
op. Kan het gewoon niet laten. Zo ben
ik aan die geweldige "poeleh-boom"
in mijn tuin gekomen. Ik kende het
blad niet, hoopte op prachtige exo
tische bloemen. Nu is het een ruim
twintig meter hoge boom met een
bittere bast, goed tegen malaria, maar
dat was niet mijn bedoeling.
Ik raap iedere mooie steen op, precies
een ekster. Weet geen snars van ste
nen. Ik vond een klein pocketboekje
op een uitdragerij, maar di'é mooie
stenen heb ik in elk geval niet!! Wel
wat ruwe agaten, er is hier tenslotte
een Mount Agath en een Mount Sur-
Het begon met een kreet en eindigde met een gezellige
reünie. Na 40 jaar zagen ze elkaar weer, 7 meisjes uit
Ngawi die tijdens de bersiaptijd in kamp Dawoe hadden
gezeten. Ramona van Dalsem schreef erover: "We
hadden elkaar zoveel te vertellen, zoveel in te halen, het
leek wel een kandang ajam met al dat gekakel. Waar zou
zij zitten, met wie zou zij getrouwd zijn en hij? En wat is
Eugenie rustig geworden! Dat moet wel als vrouw van de
Indonesische Ambassadeur in Madrid, mag ze niet zo
srampangan meer zijn als wij!"
Een intieme reünie, maar onvergetelijk. Ajo Ngawinezen
laat wat van je horen!
RAMONA VAN DALSEM-HUIJTS
Potgieterstr. 1 8, 271 2 RM Zoetermeer
Staande v.l.n.r. Emma Wilson-Lodz, Joke Smith-van Sloten,
Erna de Ridder-Cordier de Croest, Lijda Jeltes-Winter.
Zittend v.l.n.r. Bea Tupuarma-Winter, Eugenie Nimpuno-Romijn,
Ramona van Dalsem—Huijts.
32
