GELEZEN.
J. G.Yssel de Schepper
De Militaire luchtvaart
van het KNIL 1945-1950
ALLE
VERZEKERINGEN
"INGET MATI" "AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
Dankzij individueel en gezamenlijk
speurwerk zijn de samenstellers van
dit boek, de auteur O. G. Ward en zijn
medewerkenden W. J. A. M. de Koek,
M. Onnen en R. van Wijngaarden, erin
geslaagd een alleszins verantwoord
beeld te geven van het onstaan, de
organisatie en verrichtingen van de
Militaire Luchtvaart van het KNIL in de
periode 1945-1950. Haar wetenschap
pelijke waarde dankt deze uitgave
voornamelijk aan de opsomming van
data die anders voor een groot deel de
vergetelheid in zouden gaan. Men kan
gerust stellen dat ze een betrouwbare
gids is bij onze tocht door het woelige
na-oorlogse verleden van dit KNIL-
korps.
Tegelijkertijd is ze een soort gedenk
boek geworden voor hen die tot deze
luchtmacht hebben behoord. Daartoe
hebben de samenstellers gewetensvol
de namen opgesomd van de beman
ningen van de verschillende soorten
vliegtuigen en die van anderen die ook
tot de ML-organisatie hebben behoord.
Die werden - waar dat te pas kwam -
aangevuld met details van hun ver
richtingen en met bijzonderheden van
soms zeer persoonlijke aard.
Bovendien heeft dit boekwerk een
politieke dimensie. Zo wordt tamelijk
uitvoerig ingegaan op de houding van
Britten en Australiërs ten opzichte van
het herstel van het Nederlandse gezag
in de Indische archipel. Voor de samen
stellers van dit boek staat het als een
paal boven water vast, dat de Britten
en Australiërs in de eerste fase van de
"bevrijding" van Indië de Nederlanders
zoveel mogelijk buiten alles gehouden
hebben. De auteurs hebben zich ont
houden van fundamentele kritiek op
het Nederlandse en Indische regerings
beleid in deze periode. Pas na de
beschrijving van de tweede politionele
actie en van het aandeel van de ML
daarin, wagen zij zich aan het plaatsen
van kritische opmerkingen ten aanzien
van het regeringsbeleid, zoals dat toen
in Nederland en Indië tot uiting kwam
in al haar gespletenheid. De weder
opstanding van de Indonesische Repu
bliek - op 9 maart 1949 door het
persbureau Aneta wereldkundig ge
maakt - beïnvloedde het moreel van de
Nederlandse strijdkrachten nadelig.
Het overlijden van de legercomman
dant generaal S. H. Spoor op 25 mei
daaraanvolgend symboliseert als het
ware deze algemene malaise.
De auteurs zijn er mijns inziens ook
uitstekend in geslaagd de juiste plaats
te bepalen van luitenant-admiraal
Helfrich als Bevelhebber Strijdkrachten
Oosten (BSO) in de wederopbouw van
de Nederlands-Indische weermacht in
het algemeen en van de Militaire Lucht
vaart van het KNIL in het bijzonder.
Deze vlootvoogd leren wij in dit boek
kennen als een geëxalteerde strateeg
in een bijna volledig geïsoleerde posi
tie. Hij heeft zich in Britse kringen niet
doen gelden als een bevelhebber met
open oog en oor voor de veranderde
omstandigheden in bezet Nederlands-
Indië en voor de bijzondere noden van
de Indische gemeenschap na de capi
tulatie van Japan op 15 augustus
1945. Samenwerking op lager niveau
met de zg. Brisbane-regering van Van
Mook en met het Nederlands-Indische
legercommando in Australië zou beter
op zijn plaats geweest zijn.
Daarom zal het de onpartijdige lezer
deugd doen te zien hoe het ML-
personeel onder vaak primitieve om
standigheden door bleef werken aan
de opbouw van hun korps. Ondanks de
talloze tegenvallers hebben deze man
nen het tenslotte voor elkaar kunnen
krijgen, dat de ML de haar opgedragen
taken zo goed mogelijk kon vervullen.
Dat korps had zowel tijdens de poli
tionele acties als in de periode daar
tussen en daarna geen gemakkelijke
taak, al stond de Republikeinse Lucht
macht nog in haar kinderschoenen en
vormde ze geen wezenlijke bedreiging
voor de Militaire Luchtvaart. In het
bijzonder boven die gebieden waar de
grenzen tussen eigen en vijandelijk
gebied niet of zeer moeilijk vast te
stellen waren, heeft het ML-personeel
zich in het algemeen uitstekend ge
houden aan de gevechtsdiscipline.
Resumerend kunnen wij constateren
dat dit boek een mixtum is geworden
van een korpsgedenkboek, een docu
ment humain en een geschiedkundig
naslagwerk. De adequate illustraties
ondersteunen de tekst op juiste wijze.
DR. R. DE BRUIN
"De Militaire Luchtvaart van het
K.N.I.L. 1942-1945" doorO. G. Ward.
Uitg. Unieboek - Prijs f 65,—, porto
f 1-.
hebben het gebracht tot arts, econoom,
ingenieur enz.
Toen Felix de Braga in '75 weer naar
Holland ging, zakte het geheel niet als
een kaartenhuis in elkaar. Men zette
met grote volharding voort wat hij
begonnen was. In '79 werd zelfs een
nieuwe stichting opgericht: de Yayasan
Sosial dan Budaya "Budhi Angrasa
Nugraha", vrij vertaald: Sociaal Cul
turele Stichting "Dankbaar Doen",
afgekort B.A.N. Het is deze stichting,
waarvan Katimin voorzitter is en Felix
de Braga coördinator, die het project
Mojopuro heeft opgezet. Doel is het
ontwikkelen van onderwijs en wel
zijnszorg en het behouden van cultuur
in desa Mojopuro.
Ze kwamen vanuit Mojopuro en om
streken naar Jakarta, kregen er oplei
dingen en zwierven weer uit over het
land. Maar hoe kreeg men hen weer
thuis, in hun geboortestreek? Onder
meer door middel van projecten in hun
streek op te zetten waardoor werk
werd gecreëerd. Bovendien worden op
die manier voor de thuisblijvers betere
levensomstandigheden geschapen.
De desagemeenschap heeft samen
met B.A.N. een comité ingesteld dat
met verschillende ideeën is gekomen
om de doelstelling van B.A.N., te ver
wezenlijken. In de afgelopen jaren is
een degelijke basis gelegd voor meer
welvaart en welzijn en dat mede dank
zij de inbreng van hen die de opgedane
kennis ten nutte hebben gemaakt aan
de eigen geboortestreek. Veel is er
nog te doen, vooral op het gebied van
gezondheidszorg, maardaarwordt hard
aan gewerkt.
In '68 zag Felix de Braga een jongen
vloeren dweilen. 20 Jaar later is de
geboortestreek van Katimin een stuk
welvarender geworden.
R.B.
Noot:
Voor meer informatie kan men zich
wenden tot:
Stichting BAN-Nederland
Meermanshof 1 5
2312 XL Leiden
Alg. Assurantiebedrijf "Argo"
Kantoor en woonhuis Corn, de Witt-
laan 83, Den Haag, tel. 070 - 55 71 72
Begrafenis-
en Crematie-Onderneming
Opgericht 1 924
ROUWKAMERS
en ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren:
Fred. Hendriklaan 7 - Den Haag
Tel. 070 - 55 64 27 (3 lijnen)
37
