Meer Indië in het onderwijs?
W
indomedia
Voor al uw (zaken) reizen naar en door Indonesië....
Nusa Ina regelt alles voor u, transport, logies, regionale tour-pakketten,
complete reizen door heel Indonesië.
Op grond van onze jarenlange tropenervaring, kunnen wij u vertellen
wat u allemaal te wachten staat en hoe uw reis nog produktiever en/of
aangenamer kan verlopen in dat verre land.
Voordat u aan uw zakenreis begint.... Indomedia verzorgt al uw
Indonesische vertalingen en correcties.
Nusa Ina reizenindividueel en toch verzorgd.
Bij de opening van het symposium "Indië 1941-1949" wees minister Brinkman
(WVC) nog eens op de "onderbelichting van ons Indisch verleden".
"Inmiddels is op basis van het door mijn collega van Onderwijs en mijzelf geformuleerde
jeugdvoorlichtingsbeleid over de Tweede Wereldoorlog in relatie tot het heden een
totaal-plan ontwikkeld, dat primair is voor de eerste klassen van het voortgezet
onderwijs. Belangrijk onderdeel van dit projekt, dat in 1 990 klaar moet zijn, is de
aanmaak van een serie van acht video-banden met persoonlijke getuigenissen van
mensen uit het verzet en slachtoffers van de vervolging. Bij de toewijzing van financiële
middelen voor dit project is uitdrukkelijk de voorwaarde gesteld dat één deel geheel
gewijd dient te zijn aan het Indische verhaal. Vanuit de onderwijswereld is mij melding
gemaakt dat met name in geschiedenislessen bewust meer aandacht besteed wordt, of
gaat worden, aan het Indisch deel van onze geschiedenis. Aan u vertegenwoordigers
van allerlei onderwijsinstanties, rust mede de plicht de huidige en toekomstige
generaties op te voeden met kennis van het verleden en de les voor te houden die een
ieder hieruit dient te trekken."
Krijgt Indië inderdaad meer aandacht in
het onderwijs? Het begint er inderdaad op
te lijken.
De algemene belangstelling in ons land
vindt ook zijn weg naar het onderwijs. In
het gehele voortgezet onderwijs (dat is
dus: lbo, mavo, havo en vwo) is in 1 988
en 1989 één van de twee verplichte
onderwerpen bij het schriftelijk examen
geschiedenis Nederlands-Indië 1918-
1949. Reden voor het Museon in Den
Haag om een tentoonstelling te maken
over Indië-lndonesie 1900-1962 (23
december tot 2 april).
Er is echter weinig reden voor al te grote
verwachtingen. Tijdens het symposium
wees onderwijsspecialist Hooghoff al op
het probleem van de omvangrijke inhoud
en het beperkte aantal lesuren voor ge
schiedenis:
volgens het nieuwe wetsvoorstel van mi
nister Deetman totaal tweehonderd in de
eerste drie klassen van het voortgezet
onderwijs (leerlingen van twaalf tot zestien
jaar). Dat betekent: nog geen twee lesuren
per week, waarin de gehele geschiedenis
van prehistorie tot heden behandeld zou
moeten worden! Tal van andere evenzo
belangrijke onderwerpen vragen daarbij
om aandacht, bijvoorbeeld: de Tweede
Wereldoorlog in Europa, ontwikkelings
educatie (Noord-Zuid verhouding) en
milieu-educatie.
In de lagere klassen van het voortgezet
onderwijs is geschiedenis een verplicht
vak. Als een docent geschiedenis in deze
klassen aandacht besteedt aan Indië, dan
zal het heel moeilijk zijn om het goed te
doen in de beperkte tijd. Hoeveel lesuren
zou je bijvoorbeeld nodig hebben om
leerlingen echt goed te laten begrijpen
wat de achtergrond is van die 2 50.000 tot
300.000 mensen die na de oorlog vanuit
lnd(ones)ië naar Holland zijn gekomen?
In de hogere klassen van het voortgezet
onderwijs (zestien tot achttien jaar) is
geschiedenis een keuzevak. Slechts onge
veer dertig procent van de leerlingen kiest
het. Het is dus maar een klein deel dat
over Indië examen moet doen, er veel tijd
aan moet besteden, en misschien ook wel
naar de tentoonstelling in het Museon
gaat. En na 1 989 is er geen tijd meer om
bijzondere aandacht aan Indië te besteden,
want dan zijn er weer andere (evenzo
belangrijke) examenonderwerpen.
Volgens de uitnodiging beoogde het sym
posium een eerste aanzet te geven tot
correctie en aanvulling op de gangbare
geschiedschrijving. Maar er waren ook
onderwijskenners uitgenodigd in het forum.
En ook Brinkman wees in zijn openings
rede op de "plicht" van het onderwijs
inzake "het Indische deel van onze ge
schiedenis".
Het bleek weinig zinvol om geschied
wetenschap en geschiedenisonderwijs
gelijktijdig ter discussie te stellen. Onder
de aanwezigen waren er die wilden dis
cussiëren over (wetenschappelijke) details,
terwijl een ander gekomen was om te
praten over Indië in het basisonderwijs.
Het programma hinkte op twee gedachten,
namelijk: wat WETEN we over Indië, en
wat ONDERWIJZEN we over Indië. Beide
zaken vroegen volop om aandacht, en
kregen dat daardoor allebei onvoldoende.
Jammer, een gemiste kans.
Vorig jaar besteedde Ralph Boekholt al
aandacht aan schoolboeken die speciaal
voor het geschiedenisexamen over Indië
zijn geschreven (zie Moesson 32: 1 2 en
13, 1988).
Geschiedenisonderwijs vandaag is niet
meer wat het is geweest; het is méér dan
het is geweest! De docent geschiedenis
moet niet alleen kennis op wetenschappe
lijk verantwoorde wijze samenvatten,
simplificeren of selekteren. Hij of zij moet
daarbij ook volop rekening houden met de
hedendaagse maatschappij en de heden
daagse scholier. Laat ik als voorbeeld de
positie van Indo-Europeanen in het voor
oorlogse Nederlands Indië nemen.
Vraag 1 (vanuit de wetenschap): Hoe zal
ik die toestand uit het verleden op basis
van wetenschappelijke publikaties, maar
ook kort en duidelijk uitleggen?
Vraag 2 (vanuit de maatschappij): Waar
om is het vandaag belangrijk dat scholieren
zich met dit onderwerp (en niet een ander)
bezighouden? Mag je verwachten dat ze
meer begrijpen van de hedendaagse en
toekomstige samenleving, als ze zich heb
ben verdiept in een andere multi-culturele
samenleving?
Vraag 3 (vanuit het kind): Leren scholie
ren wel echt iets, als ze het onderwerp van
de les beschouwen als een ver-van-mijn-
bed-show? Welke (deel-)onderwerpen
vinden scholieren zelf interessant, en
welke niet? En hoe maak je iets interes
sant en boeiend? Gebruik maken van
foto's, films, fragmenten uit romans, her
inneringen? Iemand uitnodigen die het
nog kan navertellen? Welke vragen stellen
scholieren zelf aan het verleden?
Meestal krijgt vraag 1 de meeste aandacht,
maar is dat ook terecht? Wat vindt u zelf
van het volgende schoolboekfragment?
"De Indo-Europeanen vormden niet alleen
de kern van het leger, maar ook van de
politie, de justitie en het Binnenlands
vertalingen
Laan v. Meerdenroort 326 A
2563 AM Den Haag
reizen op maat Tel. 070 - 63 39 23
10
