Symposium: een gemiste kans
J. G.Yssel de Schepper
DOORLOPEND KREDIET
ALLE
VERZEKERINGEN
"Oorlog en verzet in Nederlands-lndië 1941-1949 en de voorlichting aan de na
oorlogse generaties" was het thema van het symposium, dat op 7 december 1988 in
Noordwijkerhout plaatsvond. De bijeenkomst was - op initiatief van het Ministerie van
W.V.C. - georganiseerd door Censie, de Stichting Herdenking 1 5 augustus 1 945, de
Vereniging Kinderen uit de Japanse Bezetting en Bersiap en het Algemeen Pedagogisch
Studiecentrum.
Bestuur. Zij vormden een wereld op zich,
waren sterk aan Indië gebonden, maar
leefden in twee culturen (de Europese en
de Indische)." (Uit: Kalkwiek/de Beer,
Studiegids 1988, Amsterdam 1986, p.
65).
Wetenschappelijk juist of niet, maar be
zien vanuit vraag 2 en 3 moet er door de
docent nog heel wat gedaan worden,
voordat er sprake is van goed geschiede
nisonderwijs. Alleen deze twee zinnetjes
uit het hoofd leren heeft weinig zin:
kennis zonder werkelijk begrip. Jammer
genoeg gebeurt dat maar al te veel.
Dit was ook de kern van het betoog dat
mevrouw Zonneke Matthee hield bij de
opening van de tentoonstelling Indië/ln-
donesië 1900-1962 in het Museon op
22 december. Zij hield zich bezig met de
vraag: welke aansluiting is er mogelijk
tussen de musea en het onderwijs? Als
voorzitter van Vereniging van docenten
geschiedenis en staatsinrichting in Neder
land (VGN) bood zij deskundige hulp aan
bij voorbereiding van historische tentoon
stellingen. Net als zoveel ander onderwijs
materiaal is de tentoonstelling Indië/lndo-
nesië 1900-1962 duidelijk vooral vanuit
bovengenoemde vraag 1 gemaakt. En dat
terwijl er bij zoveel docenten juist behoefte
bestaat aan hulpmiddelen die kunnen
helpen bij vragen 2 en 3. Een docent van
een grote scholengemeenschap vertelde
me tijdens de borrel na de bezichtiging,
hoe moeilijk het was om zijn leerlingen
enthousiast te krijgen voor het onderwerp
"Indië". Daarop vertelde ik hem hoe ik
kort geleden een lang (laten we maar
zeggen) vraaggesprek had met een Indi
sche kennis van 85 jaar oud. Hoe ik deze
"ooggetuige" (die gelukkig beschikte over
een fantastisch geheugen) mijn vragen
over het verleden had gesteld.
De docent werd ineens enthousiast. "Heb
je niet zo iemand voor in mijn klas?" vroeg
hij me direkt. Zonder er echt over na te
denken, gaf ik hem het telefoonnummer
van Moesson. Ik weet niet of hij al heeft
gebeld. Ik weet ook niet of iemand bij
Moesson hem zo maar kan helpen.
Het was maar een ideetje. Ik denk dat veel
docenten geschiedenis graag Indische
mensen een uurtje in hun les zouden
willen ontvangen, om na te vertellen hoe
het leven in Indië vóór de oorlog was. Ik
denk dat veel Indische mensen graag
antwoord zouden willen geven op de
vragen die de leerlingen aan hen stellen.
Misschien is het ideetje wel goed genoeg
om nog op terug te komen.
Tom van der Geugten
docent geschiedenis aan de lerarenop
leiding te Amsterdam
Het symposium was met name bedoeld
voor leerkrachten in het basis- en voort
gezet onderwijs, leerplanontwikkelaars
en andere bij het onderwijs betrokkenen.
Doel van de studiedag was het geven van
een aanzet tot correctie van en een aan
vulling op de gangbare geschiedschrijving
over de Tweede Wereldoorlog in Neder
land, die duidelijk eurocentrisch is, ofwel:
buiten Europa is er ook wat te doen
geweest.
J. Zwaan (oud-archivaris Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie), C. A. Hes-
husius (oud-officier) en dr. J. J. P. de Jong
(o.m. auteur van "Strijd of diplomatie",
een proefschrift over de dekolonisatie van
Indonesië) waren de belangrijkste spre
kers.
Achteraf praten mag gemakkelijk zijn,
zinloos is het niet. Je kunt dingen leren
voor een volgende keer, opdat dan het
"bezint eer ge begint" bewaarheid wordt.
Laatstgenoemde wijsheid heeft het bij het
7 december-symposium duidelijk moeten
afleggen tegen de drang om het sympo
sium via de geijkte paden te doen slagen:
een ministeriële opening, lezingen, lunch
en een forum. Die drang stond bovendien
onder extra spanning omdat het de eerste
keer was dat bij het onderwijs betrok
kenen via een symposium hun Indische
kennis bij konden spijkeren.
Was een symposium lang geleden een
drinkgelag met tafelgesprekken en gezel
lige omgang, thans heet het een weten
schappelijke bijeenkomst te zijn ter
bespreking van een bepaald onderwerp
waaraan een hele dag (of meer) gewijd
wordt. Misschien zou het 7 december-
symposium wel geslaagd zijn indien via
tafelgesprekken en niet via altijd even
boeiende lezingen tot kennisoverdracht
was gekomen. Want dat de bijeenkomst
geen gevoel van "we hebben wat geleerd"
had opgeleverd, was voor de meeste van
de ruim 250 deelnemers duidelijk. Zeker,
men kreeg een map mee naar huis met
daarin samenvattingen van de lezingen,
maardiekun je ookoverde post versturen.
De dag zelf was het midden in een materie
springen, waarvan blijkbaar werd aange
nomen dat die en alles wat eraan vooraf
ging reeds als redelijk gesneden koek
was. Dat was nu een grote misvatting en
de belangrijkste oorzaak van het falen van
het symposium.
We hebben hetal meergezegd: Indië was
meer dan oorlog. Als W.V.C., allerlei orga
nisaties en heel veel mensen het erover
eens zijn dat het in Nederland nog altijd
schort aan kennis over het voormalige
overzeese gebiedsdeel (en het daardoor
ook ontbreekt aan wezenlijk begrip van
een fenomeen als Indische Nederlanders),
wanneer vervolgens het wenselijk wordt
geacht dat via het onderwijs en jeugd-
voorlichting een inhaalmanoeuvre wordt
ondernomen, dan is het toch niet logisch
en ook niet zinnig om te beginnen èn te
eindigen met oorlog en bersiap.
Het ophangen van een grote schoolkaart
en het door middel van een "proefwerkje"
de kennis van de aanwezigen peilen, mag
dan simpel lijken maar het is wel effectief
om iedereen met beide benen op de
grond te krijgen en te doen inzien dat het
niet zo gek is om te beginnen bij het
begin, ook als het om Indië gaat. En dat
begin was niet de Tweede Wereldoorlog.
Jazeker, de aanwezige onderwijsgeven
den zullen voortaan niet vergeten om ook
1 5 augustus te noemen in hun lessen en
als dat de bedoeling was van de organi
satie, dan is het symposium geslaagd.
Maar we kunnen ons niet voorstellen dat
enkel aan dat doel een hele dag geleerd bij
elkaar zijn nodig is.
R.B.
Alg. Assurantiebedrijf "Argo"
Kantoor en woonhuis Corn, de Witt-
laan 83, Den Haag, tel. 070 - 55 71 72.
Altijd makkelijk geld achter de hand
Weer kunnen opnemen wat is afgelost
Meer persoonlijk advies van uw vertrouwd adres
Kwijtschelding bij overlijden man en vrouw
Setiakawan financieringen. Sinds 1968. Telefoon 013 - 35 01 05
VOORBEELD
Krediet
Maand
Theor.
Kred. verg.
Eff. p. jaar
termijn 2%
looptijd
p. mnd.
1 5.000
300
66
0.87
10.954
25.000
500
65
0.83
10.427
30.000
600
65
0.83
10.427
40.000
800
65
0.83
10.427
50.000
1000
65
0.83
10.427
TILBURG, Oerlesestraat 150
Karei Doormanweg 9, 3317 ZD DORDRECHT, tel. 078 - 18 08 66
11
