De gouden kroningskroon van Koetei,
bezet met diamanten die gevonden zijn op
Borneo.
padschalen, gouden en zilveren voor
werpen, en vooral veel edelgesteen
ten, waarbij een zeer grote ongemon
teerde diamant, afkomstig van den
Sultan van Bandjermasin
Een groot deel van de gouden en zilveren
voorwerpen werden voor Sultan Mo
hamad Soleiman gemaakt door zes,
soms een achttal Chinese goudsmeden
en het is bekend dat de sultanskroon
door de vaardige handen van deze
goudsmeden is gemaakt.
De eerder vermelde Carl Bock beschrijft
dat de kroon ongeveer de vorm had van
een pauselijke tiara en dat dit met
diamanten bezette voorwerp ongeveer
twee kilo zwaar is.
De edelsmeden hadden veel werk, want
er was altijd wel een gelegenheid zoals
een huwelijk of de sultan's verjaardag
waarvoor armbanden en hangers moes
ten worden gemaakt. Veelal schitterden
in deze sieraden honderden diamanten
en zo ook waren de knoppen met dit
kostbare mineraal versierd, die tijdens
belangrijke gebeurtenissen geplaatst
werden op de fraai bewerkte slangen
koppen welke een zwaar koperen hek
werk bekroonden.
Dit hekwerk stond op het bordes,
waarop de troon stond en tijdens hof-
ceremoniën werden lange linten vast
geknoopt tussen het hek en troonhemel
"als symbolische voorstelling van de
leidsels der paarden, die naar de weel
derige verbeelding der inlanders den
vorst op zijn hoogen zetel voorttrekken
De troon stond in een grote ruimte waar
de hoffeesten werden gehouden en in
1897 was er niet alleen een nieuwe
troonzaal gekomen, maar het hele paleis
was vernieuwd.
Gebouwd op 450 ijzerhouten palen van
1 6.50 meter en dit bijzondere houten
complex omvatte verder de schatkamer,
harem, keukens en op de 2e verdieping
onder meer kamers voor de mannelijke
ieden van de vorstenfamilie en logé's,
alle met prachtige badkamers.
Wat kostte dit alles de sultan niet?
Het hout was in "heerendienst" gele
verd, maar de vorst had echter de tim
merlieden en andere vakmensen niet
minder dan 80.000 gulden betaald. En
voor het electrische licht van 600 lam
pen moest een installatie komen en dat
kwam op f 42.500. Een niet gering
De Aroa Wishnu, een gouden beeldje
voorstellend de god Wishnu en eertijds
een belangrijk onderdeel van de regalia
van Koetei.
bedrag in die dagen en zoals in Eigen
Haard staat
"anders dan de meeste Aziaten, die
hun tijd in ledigheid doorbrengen, is
deze merkwaardige potentaat altijd
bezig, en hij houdt er volstrekt niet
van om een gat in den dag te slapen".
Sultan Mohamad Soleiman was zeker
een opmerkelijke man, want niet alleen
werden enige prinsen van Koetei naar
Nederland gestuurd om hun opwachting
te maken bij de regentes-weduwe
koningin Emma en koningin Wilhel-
mina, maar ook liet hij zich vertegen
woordigen bij de inhuldiging van ko
ningin Wilhelmina in 1 898 door twee
van zijn zonen.
De prinsen van Koetei kwamen niet met
lege handen, want hun vader had beslo
ten een bijzonder sieraad te laten maken
als huldeblijk voor de jonge vorstin. Het
sieraad was een diadeem, bezet met
diamanten, dat evenals het gebruikte
goud een produkt van Borneo was.
De vroegere assistent-resident van
Koetei, de heer A. J. A. F. Eerdmanshad
opdracht van de sultan gekregen om de
diadeem in Batavia te laten maken bij de
firma Van Arcken Et Co. en zoals in
1 898 beschreven werd:
"Om getrouw te blijven aan den
Boeddhistische stijl is de diadeem
met zijn oploopende etages, naar
onze smaak wellicht wat zwaar uit
gevallen.
Maar niettemin is het een mooi
stuk werk, dat de inlanders in twee
maanden gereed brachten.
De eentonigheid van de randversie
ring der vijf oploopende overgangen
werd door de firma verholpen door
figuren van kleinere fijngeslepen
briljanten, welke in fijne kastjes zijn
gemonteerd, afgewisseld door mat
gouden, zesbladige bloempjes als
randversiering.
Om de hoofdornamenten - de front
en zijstukken waarin grote stenen
zijn gevat - ook afzonderlijk te ge
bruiken, zijn deze op losse schroef
jes gezet, zodat zij ook bevestigd
kunnen worden op fijne, echt schild
pad kammen.
De kleinere stukken met de kleine
briljanten en bloemen daarentegen,
kunnen desverlangd op zoogenaam
de dubbele bandeaux worden vast
gehecht."
In begin augustus 1 898 arriveerden de
kroonprins van Koetei, zijn jongere broer
Pangeran Mangkoe Negoro en Hassin
Oeddin Pangeran Soero Negoro in
Amsterdam en enige tijd voor de inhul
diging overhandigden zij het kostbare
geschenk in een djatihouten kastje met
zilveren beslag en sluiting tijdens een
buitengewone audiëntie in het paleis te
Amsterdam.
Jammer genoeg zijn er tot op heden
geen foto's gevonden, waarop te zien is
dat Wilhelmina of andere leden van het
Nederlandse Koningshuis dit diadeem
gedragen hebben.
Misschien is het na verloop van jaren
wel veranderd tot broches, oorgangers
of armbanden en zodanig van ontwerp
veranderd dat niemand meer de oor
spronkelijke vorm kan herkennen. Dit is
niet zo bijzonder, omdat in de loop der
Het voormalige paleis van de Sultan van Koetei, gebouwd in 1932 door de Hollandse
Borneo Maatschappij en sinds 1976 Museum Mulawarman.
17
