15
De voormalige Europese Lagere School Blora, thans Kweekschool. Blije gezichten
zonder videoclips, hamburgers en milkshakes.
jaar oud' zegt meneer Liem. 'Het is nog
precies hetzelfdehier was de kamer
van je vader
- De Prinses realiseert zich dat ze be
hoort tot de jongste en misschien wel
de laatste generatie die nu in het huis
is waar twee of misschien wel drie
generaties met haar achternaam vóór
haar geleefd hebben. Indrukwekkend.
Chuck, de Prinses en meneer Liem
lopen door het huis. De eigenaresse van
het huis is weer familie van meneer
Liem; ze mogen overal rond kijken. Het
huis doet denken aan de wisma in
Bogor; groot, ruime kamers, koel.
Achter het huis is een grote tuin met
een waterput, pisangbomen, een houten
gebouwtje met vier deuren. Meneer Lie
vertelt over de vier bedienden en de
twee paarden van grootvader en meneer
Liem vertelt over de motorfiets van
grootvader.
- Grootvader ging goed met de Chinezen
om, wat in die tijd vreemd was voor
een Europeaan, maar voor grootvader
niet: zijn moeder was een Chinese,
het huis stond in de Chinezenbuurt,
op de Landraad had hij te maken met
Chinese leden van de raad. Hij stond
ook op goede voet met de kapitein der
Chinezen.
Interessant. Vandaar dat ze nu met al
lerlei Chinezen te maken heeft die
haar vader of grootvader kenden.
Ze gaan naar de Chinese familiebegraaf
plaats. Meneer Lie wijst naar het graf
van een tante van grootvader. Zij woonde
ook in het huis en zij was degene die
meneer Lie en zijn zus geadopteerd had
na de dood van hun ouders. Hij weet
niet precies waar de moeder van groot
vader begraven ligt; vermoedelijk ver
derop, maar het is een eind lopen en het
is al heet.
Ze gaan naar de Europese begraaf
plaats. Alleen een grote grijze steen
waar haar grootvader en grootmoeder
liggen. Een grote grijze steen in de
schaduw van de bomen die langs de
rand van het kerkhof staan, koel. Geen
namen, maar meneer Lie weet het nog
goed. Het is even stil.
Meneer Lie neemt hen mee naar het
graf van een Fransman die in 1915
gestorven is. Haargrootvaderging altijd
bloemen leggen op dit graf.
- Wat was de connectie tussen groot
vader en deze Fransman; wat deed
deze Fransman hier in Blora in 1 91 5?
Na het huis en de graven naar de
voormalige Europese Lagere School,
thans kweekschool.
Er zijn zeven lokalen op een rijtje voor
zeven klassen; 1 t/m 7, althans vroeger.
Nu zijn er meerdere gebouwen. De
jongens en meisjes lachen en roepen en
lopen hard weg als Chuck Norris zijn
videocamera op hen richt. Chuck is
immers de enige blanke in Blora.
'Ga maar naar binnen!'
Nog meer giechelende jongelui.
Een schoolbank vooraan is vrij.
'Ajo, in de bank zitten' zegt Chuck.
De Prinses gaat zitten; Chuck filmt het
klaslokaal.
Een jongen heeft een gitaar bij zich.
You make music!'
De jongen begint op zijn gitaar te spelen
en zingt een liedje, hij heeft een zachte
stem. Mooi. De hele klas zingt het
refrein mee. Zoveel vreugde in een
klaslokaal in Blora anno 1 987.
De Prinses kijkt rond.
Zoveel blije kinderen zonder videoclips,
walkmans, hamburgers en milkshakes
van McDonalds, gewoon met z'n allen
een liedje zingen en lol hebben. Zoiets
gewoons en toch zoveel indruk.
Als ze aan de woorden van meneer
Liem denkt 'Jouw vader heeft in ieder
lokaal gezeten' en zich beseft dat hij dus
ook in dit lokaal heeft gezeten en mis
schien ook zo veel lol heeft gehad met
het zingen van een liedje, wordt het de
Prinses te veel. Hier, op dit moment
brengt ze haar vader thuis. De video
camera stopt.
Soerabaia
Hier ergens moet het zijn. Ze kijkt op de
kaart. Als hier het water loopt en hier de
brug is, moet het huis van haar moeder,
haar oma hier ergens zijn. Ze kijkt naar
de huisnummers; kleine huisjes, een
beetje vervallen, en dan zijn er geen
huizen meer. Ze vragen waar nummer
65 is. Ze moeten nog verder, de hoek
om en danEén keer heeft ze een foto
van het huis gezien, toen haar moeder
1 5 jaar geleden voor het eerst terug
ging, maar veel kon ze zich er niet van
herinneren; de foto was ook hier niet zo
duidelijk.
Nu staat met grote letters op een bord
de straatnaam en het huisnummer ge
schreven en eronderTaman Anak Anak.
Het huis staat er nog goed bij, evenals
de boom met bloemen. Een jonge vrouw
met een kind aan haar hand komt naar
buiten en zusje vertelt dat haar moeder
en haar oma hier vroeger gewoond
hebben. De vrouw vraagt hen binnen te
komen.
De man van de jonge vrouw komt nu
tevoorschijn, een knappe jongen in
batik-overhemd en terwijl ze met hem
een beetje praten komt een oudere
dame tevoorschijn.
Het is de moeder van de jongen. De
vrouw blijkt al lang in het huis te wonen,
toen Zusje's oma nog leefde en Zusje s
tantes en ooms nog thuis woonden,
woonde zij er al. De vrouw vertelt over
Zusje's oma (over hoe oma 'altijd met
jonge mannen ging dansen') en over
Zusje'seen naoudstetantedieeen paar
jaar terug gestorven was (over hoe
streng die tante voor de kinderen van de
vrouw was).
Zusje moet er om lachen. Ze heeft haar
tante alleen als lief en zachtaardig
gekend. Zusje vertelt over haar tantes
en ooms, wat er met hen gebeurd is,
waar ze nu zijn.
'Als het sneeuwt in Holland, wat hoor je
dan, hoor je dan tok, tok, tok?'
Ze gaan op zoek naar het voormalige
vliegkamp Morokrembangan - als er
nog iets van over is. Ze kijken op de
kaart; dit lijkt wel op een vliegveld. Ze
pakken de bus richting Perak en stappen
bij een plein uit. Eerst even wat eten in
een klein eethuisje, dan maar lopen in
de hitte. Ze lopen en lopen, komen
langs huizen die oud moeten zijn, die
(lees verder pagina 17)
