"PLEKKEN IN BOGOR"
15 augustus-herdenking
Collectie Birma-spoorweg
HERDENKING ENSCHEDE
De zoon noemt zijn moeder niet "Ma",
of "Mam" maar "Moeder". En de moe
der gebruikt geen enkel Maleis woord,
geen enkele Indische uitdrukking. Deze
zwakke punten maken dat het theater
stuk "Plekken in Bogor" geen Indisch
toneel is. Het is als Indisch (willen)
koken zonder luchtjes.
"Plekken in Bogor" gaat - blijkens de
uitgebreide toelichting die aan het stuk
(gelukkig) voorafgaat - over een verbaal
schijngevecht tussen een Indische moe
der en zoon. De moeder moet naar een
bejaardentehuis en dat gedwongen ver
trek doet haar terugdenken aan haar
vertrek uit Indonesië. De zoon staat te
trappelen om een vrij en zelfstandig
leven te leiden in een Nederlandse sa
menleving die hem nog wel eens "pin-
da-poepchinees" of zoiets wil noemen.
Hoewel moeder en zoon "doordrongen
zijn van eikaars motieven" doen ze of dit
niet zo is en dat levert voelbare, bijna
tastbare spanningen en emoties op die
een schok van herkenning (moeten)
geven aan het Indisch publiek.
Dat van die schok en herkenning kun je
vergeten of je moet soms geschokt
worden door een enkele stemverheffing
die emotie moet verbeelden.
Van elk gegeven, ook van die moeder en
zoon, is dra ma te maken, maar daarvoor
moeten schrijver, regisseur en spelers
wel het nodige kennen en kunnen. Het
"Indische" is altijd "halus" en dat "halu-
se" is ook op toneel niet te vertolken
met enkele vage strepen, vegen en
heen en weer geloop. Eén woord, één
gebaar, één blik kan Indisch toneel
meer overtuiging geven dan een uitge
breide toelichting vooraf die het publiek
moet doen geloven dat wat men te
zien krijgt erg Indisch geladen is.
Nu meen ik wel te begrijpen dat theater
groep LINK een toneelgroep van jon
geren is die in de "puinhopen van het
kolonialisme" wil zoeken naar de "roots"
om te weten te komen wat het Indisch-
zijn voor haar betekent. Bij die zoektocht
kan onder meer gebruik gemaakt wor
den van toneel. Het feit dat het Indische
jongeren zijn die dat toneel maken,
maakt echter niet dat het resultaat dus
ook Indisch toneel is. Daarvoor heb je
namelijk Indische mensen voor nodig,
mensen die vanuit hun "roots" bijvoor
beeld een toneelstuk maken over hoe
gewoon (Indisch) het is (of was?) om
Ma(atje) in huis te nemen en hoe de
westerse levensstijl de (klein)kinderen
met die Indische gewoonte in conflict
brengt.
RALPH BOEKHOLT
"Plekken in Bogor", voorstelling van
theatergroep LINK.
spelers: Mathilde Verhaar en Luuk
Eisema. Scenario: Hans Sibarani,
Regie: Dave Schwab.
Wat het toneelspel "Plekken in Bogor"
te maken had met de 15 augustus
herdenking is mij compleet ontgaan, en
ook weet ik nog niet wat te denken van
Ds. J. Colijn die in zijn toespraak bij het
Indisch oorlogsmonument op een ge
geven moment zei dat het onder meer
de schrijver Multatuli is geweest die
duidelijk heeft gemaakt hoe groot het
verschil was tussen de wereld van In
donesiërs en die van ons, de bezetters.
Maar stappen we over deze zaken heen,
dan was de jaarlijkse samenkomst in
Den Haag georganiseerd door de Stich
ting Herdenking 1 5 augustus 1 945
wederom een gebeuren waarin velen
hun dierbaren konden gedenken en
eren. Dat intussen 44 hele jaren ver
streken zijn, werd bewezen dat na de
plechtigheden bij het monument en
vóór de middagsamenkomst gezellig
gedanst werd op de nog altijd verdien
stelijke swing van The Old Style Serena
des. Misschien - het is maar een ge
dachte - is het voor de waardigheid van
de herdenking beter om terug te keren
naar één blok herdenking (en misschien
eens met een ander koor) en één blok
informeel samenzijn.
R.B.
Wie is bereid de Collectie "Birma-spoor
weg", die deel uitmaakt van de KNIL-
collectie van het Museum Bronbeek, te
helpen uitbreiden? Deze verzameling
heeft thans nog een bescheiden om
vang.
Wij zoeken uitrustingsstukken, gebruiks
voorwerpen, briefkaarten, insignes,
armbanden, tekeningen etc., welke zijn
gebruikt/getekend tijdens de bouw van
deze spoorweg.
Mocht u voorwerpen uit deze periode
aan het Museum willen afstaan c.q. in
bruikleen willen geven, gaarne telefo
nisch/mondeling bericht aan dhr. Elber-
sen (Bronbeek, tel. 085 - 64 1 5 38),of
aan ondergetekende.
Bij voorbaat onze hartelijke dank.
namens de Museumcommissie,
C.E. Toorop
Potgieterstraat 2
8172 XC VAASSEN
tel. 05788 - 33 40
f t ,2.
Op 15 augustus vond behalve in Den Haag ook in Enschede een herdenking
plaats van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Rond het Indië-Monument
aldaar waren deze keer 300 belangstellenden bijeengekomen, waaronder
regionale autoriteiten en vertegenwoordigers van Indische organisaties. Eén
van de kransen die werden gelegd was van een Indonesische vereniging
van ex-romusha's.
RECTIFICATIE
In Moesson van 1 5 juli j.l. werd in
het artikel "Weerzien met de
Giesting na 55 jaar" op pagina 25
de naam van de schrijver ver
keerd afgedrukt. Dit moet zijn
Henk Wijers in plaats van Weijers.
3
